Buk -
Krystyna - 04-10-2011
Buk (Fagus L.)
– rodzaj drzew z rodziny bukowatych obejmujący 9–10 gatunków.
Występują one głównie w strefie umiarkowanej na półkuli północnej.
W Polsce występuje w stanie naturalnym tylko buk zwyczajny (Fagus sylvatica L.).
Uprawianych jest kilka gatunków obcych i liczne odmiany ozdobne buka zwyczajnego.
Gatunkiem typowym jest Fagus sylvatica L..
Drzewo o szerokiej, gęstej i nisko osadzonej koronie, dorastające do 30 m wysokości.
Występuje w zachodniej i środkowej Europie, gdzie jest jednym z podstawowych drzew lasotwórczych.
Tworzy czyste drzewostany bukowe, tzw. buczyny lub rośnie w lasach mieszanych.
Stanowi także ważny element zdrzewień parkowych oraz w zieleni osiedlowej.
Gatunki:
Znanych jest ok. 10 gatunków buków w tym często spotykany w Polsce buk zwyczajny (fagus sylvatica) i jego przeróżne odmiany -purpurową, wycinaną czy zwisającą, a także gatunki spotykane w parkach czy arboretach:
buk wschodni (fagus orientalis),
buk amerykański (fagus grandifolia),
buk Englera (fagus engleriana)
buk japoński (fagus japonica).
buk zwyczajny, odmiana czerwonolistna
Zastosowanie
Drewno : wykorzystywane do produkcji instrumentów muzycznych, parkietu, mebli giętych itp.
Niegdyś używane na panewki w łożyskach ślizgowych. Pyły drewna bukowego są rakotwórcze
Z nasion produkuje się olej.
źródło
źródło
źródło
tutaj wykaz gatunków
Rezerwat przyrody Segiet
Re: Buk -
Krystyna - 04-10-2011
Buki rosły na Olimpie.
Gnieździły się w nich mądre sowy i wrony morskie.
Z bukowego kubka pijali Zeus i Hermes.
Celtycki bóg Fagus zamieszkiwał to drzewo.
To drzewo płodności.
Grecy pędzi tam zwierzęta i kobiety, które nie mogły zajść w ciążę.
Słowianie twierdzili „przy którym domie bukowina rośnie, tam czary i gusła żadne szkodzić nie mogą”.
Chętnie budowali chaty w cieniu rozłożystych jego gałęzi, by zapewnić sobie spokój i bezpieczeństwo.
W Anglii w hrabstwie Sussex rośnie stara buczyna zwana Lasem Świętego Leonarda.
Podobno ów święty bardzo lubił to miejsce, lubił pod bukami odpoczywać i rozmyślać.
Niestety, za dnia przeszkadzały mu żmije, w nocy zaś słowik.
Sprawił więc swymi modlitwami o spokój i bezpieczeństwo, to, że od tej pory pod bukiem nie spotkasz żmij, a na bukach słowików.
W Niemczech istniał zwyczaj palenia świętego ogniska w Wielką Sobotę.
Palono w nim drewno bukowe lub dębowe czy orzechowe.
Nadpalone patyki przynoszono do domu i niektóre wsadzano do świeżo rozpalonego ognia.
Modlono się przy tym, by Bóg miał w opiece całe domostwo.
Pozostałe patyki przechowywano, by w czasie burzy kłaść je na palenisku, co miało chronić przed uderzeniem pioruna.
Bukowe patyki zanoszona na pola, by strzec je przed gradem i wszelkimi kataklizmami, w tym przed myszami, mrówkami i urokami.
Buk miał również wpływać na wzrost plonów.
Wierzyli, że kawałek świeżej kory trzymanej w ustach łagodzi dolegliwości żołądkowe.
Orzeszki bukowe prażono, by oczyścić organizm.
Nie można jednak było przeholować, gdyż działały wtedy jak mocna wódka.
Z popiołu z drewna bukowego zmieszanego z kozim tłuszczem oraz wodą święconą lub ze studni stojącej na wschód od słońca, sporządzano papkę, która nadawała skórze białość i blask.
Ponadto bukowego popiołu używano w warzelniach i mydła i stosowano do prania bielizny.
Palenie tytoniu w bukowej fajce rozjaśniało umysł.
Kiedy buk jesienią rozrzucał swoje listowie szeroko, oznaczało to tęgą zimę.
Buk wyrabia tolerancję w stosunku do innych.
Jeśli więc masz kłopoty z otoczeniem, we wszystkim chcesz mieć rację – a nikt nie chce jej uznać,
to zwróć się o radę do buka.
Pozwoli ci odnaleźć wspólny język z innymi ludźmi i zachęci do kompromisu.
Przywraca pogodę ducha, wiarę w siebie i pomyślność losu.
Uwalnia od strachu.
Zwiększa siłę wewnętrzną i stabilność.
Mówi buk, że jeśli będziesz wierzyć w siebie i w swoje możliwości, to łatwiej będzie ci realizować swoje plany i zamiary.
Alicja Chrzanowska w swojej książce „Tajemnice energii drzew” tak pisze o buku:
Pewność siebie buka budzi w człowieku pogodę ducha, uwalnia od strachów dotyczących choroby,
śmierci, utraty prestiżu, pozbawia lęków związanych z pracą i statusem społecznym.
To drzewo pomaga przezwyciężyć nieśmiałość i własną słabość oraz ułatwia radzenie sobie z fizjologicznymi skutkami strachu.
Pozwala odzyskać pewność siebie i uspokaja.
Daje wsparcie przed podjęciem konkretnych działań”
Dodam, że spacer po buczynie jesienią jest jednym z najpiękniejszych przeżyć.
Ognisto - czerwony baldachim liści i srebrzysto - szare kolumny pni, niby w gotyckiej katedrze.
Cisza, spokój i tylko liście szeleszczą pod stopami.
Widok prostych, strzelistych pni sam w sobie wymusza prostowanie własnego kręgosłupa.
Bukowa cisza budzi szacunek do przyrody i do własnego wnętrza.
I to odczucie nabożnej tajemnicy, tajemnicy istnienia, ciszy istnienia.
źródło
Re: Buk -
Krystyna - 04-10-2011
BUK
Na bucku, na bucku
listecki bielejom.
Ka się dobrzi hłopci
na zimę podziejom?
"Listecki bielejom", bo okrył je szron.
Jeszcze nieraz zabielą się na drzewie, zanim opadną, ponieważ buk, podobnie jak dąb i grab, nie zrzuca zwykle jesienią wszystkich liści.
Jest drzewem twardym, wytrwałym.
Wytępiony przez mróz podczas zlodowaceń, odradzał się W okresach ociepleń i trwa od młodszego trzeciorzędu do dziś.
Zwarte lasy, buczyny albo bukowiny, ukształtował już w holocenie - polodowcowej, współczesnej epoce dziejów Ziemi.
Do nas przywędrował z południa, z życzliwych krain swego przetrwania.
Pierwsze literackie wzmianki o buku znajdujemy w mitach greckich.
Buki rosły na Olimpie - gnieździły się w nich mądre sowy i wrony morskie.
Gdy Zeus odwiedził dwoje frygijskich staruszków, Filemona i Baucis (zamienionych po śmierci w dąb i lipę), podano mu jaja na twardo, pieczone w popiele, i wino w bukowym kubku.
W mitologii rzymskiej, pełnej greckich bogów, opatrzonych nowymi tytułami, buk był jednym z drzew płodności.
W tej roli przeszedł do wierzeń starożytnych Daków, plemienia zamieszkującego obszary dzisiejszej Rumunii.
Pod buk zganiano zwierzęta jałowe, aby natchnął je mocą rozrodczą.
W ostatnich wiekach przed naszą erą buk, głównie jako drzewo ważne dla hodowli nierogacizny, stał się
przedmiotem zainteresowania uczonych i filozofów, którzy tak zwane "bujanie w obłokach" łączyli zręcznie z troską o sprawy codziennego bytu
Teofrast z Eresos (lata 370-287 przed nową erą), wielce uczony Grek, zwany ojcem botaniki, w dziele "O badaniu roślin" przekazuje nam wiadomość, że "kraj Latynów jest cały wilgotny.
Na nizinach rośnie drzewo laurowe, mirt i wspaniałe buki; ścinają tam tak wielkie drzewa, iż jeden pień
starczy na kil tyrreńskiego okrętu".
Katon Starszy, zwany Cenzorem, żyjący w latach 234-149 przed naszą erą rzymski mąż stanu,
w dziele pt. "O gospodarstwie wiejskim" poucza, jak sądzić i uprawiać różne gatunki drzew, między innymi - buk.
Cyceron (106-43 p.n.e.), rzymski mówca i polityk, wspomina buk w jednej ze swoich oskarżycielskich mów, domagając się poszanowania lasów, i tłumaczy, że niszczenie drzew przynosi wielkie szkody.
Od VI stulecia naszej ery, kiedy to Justynian I Wielki, panujący w latach IP27-565 cesarz bizantyjski,
wydaje swój słynny "Kodeks", a w nim wiele przepisów regulujących użytkowanie lasów, zaczynają
ukazywać się w różnych krajach ustawy dotyczące gospodarowania całymi lasami i poszczególnymi
gatunkami drzew, wśród nich - bukiem.
W Polsce, bogatej kiedyś w lasy, gdzie do XVII wieku bardziej popierano karczowanie niż ochronę drzew, dokumenty mówią o buku głównie jako o drewnie opałowym i budulcowym.
Buk przez długie wieki uchodził za istotę uduchowioną, był drzewem czczonym przez naszych przodków,
ich opiekunem.
Pod okapami gęsto ugałęzionych, rozłożystych koron bukowych budowali swoje siedziby w poczuciu
bezpieczeństwa i spokoju.
Świadczy o tym między innymi cmentarzysko kurhanowe z trzeciego okresu epoki brązu zachowane częściowo w Kniei Bukowej pod Szczecinem, a także kilka grodzisk prasłowiańskich z tamtego czasu - w Klęskowie, w Glinnej między jeziorem Glinna a jeziorem Gliniec, w Kołbaczu…
Nie tylko tak odlegli przodkowie nasi, zajęci wyrabianiem prymitywnych, a dzisiaj uważanych za wyjątkowo piękne, przedmiotów z brązu, czuli się pod bukiem niby pisklęta pod skrzydłami kwoki.
Jeszcze w XVII wieku wierzono, że "...w którym domie, bądź sama przez się, bądź sadzona, bukowica rośnie, tam czary i gusła żadne szkodzić nie mogą".
Magiczna moc buka nie ograniczała się do odstraszania czarów i unicestwiania zadanych podstępnie uroków.
Buk sam potrafił działać cuda.
Kiedy w połowie XVI wieku świątobliwy ksiądz Afrania, kanonik przy katedrze w Ferrarze, pracował
nad wynalezieniem takiej fujarki, która nie piskiem, lecz ciemną barwą dźwięku chwaliłaby Pana,
wydarzyło się coś niezwykłego.
Fujarki z wierzbiny, topoli czy sosny dawały się łatwo strugać, były uległe w dalszej obróbce, ale dźwięki wydawały niby dychawiczna koza.
Ksiądz Afrania wziął na warsztat twardy buk.
W pocie czoła wykręcił z niego długą rurę, wyszlifował, aż tu nagle... rura sama, jakby własnym
rozumem wiedziona, wyrywa mu się z rąk, pada na ziemię i odłamuje sobie jeden koniec.
Ba, więcej: gdy kanonik jest już bliski płaczu, owa rura mu radzi, jak ma on ją związać i połączyć u dołu kolankiem.
Ponoć podszepnęła mu również nazwę tego przypadkowego instrumentu - fagot, od łacińskiego "fagus",
co znaczy "buk".
Popiół z drewna bukowego stanowił cudowny środek kosmetyczny.
Wystarczyło garść tego popiołu wymieszać z kozim tłuszczem i niewielką ilością świeżej wody, najlepiej z takiej studni, co "stoi na wschód słońca", posmarować tą papką gębę, a ogorzała, zbrązowiała odzyska cudowną białość i... połysk...
Żadna fajka, gdy takowe w XVII wieku weszły w ogólniejsze użycie - ani klonowa, ani orzechowa, ani wiśniowa, ani nawet z rarytnego kokosa zamorskiego - nie rozjaśniała do tego stopnia umysłu, co bukowa, któr apotrafiła "tytoń przesycić duchem swojego drewna".
Podobno Gustaw Flaubert(1821-1880), pisarz francuski, zagorzały palacz, tworząc "Panią Bovary" ssał bez przerwy bukową fajkę.
A kawałek świeżej kory bukowej, trzymany w ustach przez człowieka głodnego, wywoływał obfitą ślinę,
ta zaś - jak zapewniają nasi Cyganie - uciszała czartowskie fujarki w pustym brzuchu.
No i wreszcie zapraszam na bukowy horoskop.
Dotyczy on osób urodzonych w dobie przesilenia południowego, zimowego, około 22 grudnia,
Ludzie to piękni z natury, a w dodatku jeszcze "ochędożni", tj. czyści, dbający o swój wygląd,
co, jak wiadomo, przysparza urody.
Mają serca wypełnione podniosłymi uczuciami, ale do ryzykownych czynów nie są pochopni.
Umysły rozważne, praktyczne.
Nie za oszczędni, ale i nie utracjusze, choć zdarzają się wśród nich tacy, którzy lubią
"popisywać się rozrzutnością przed stronnymi".
Nie wiadomo, czy to wina buka, na którym nieraz 22 grudnia "listecki bieleją",
ale u ludzi urodzonych pod tym znakiem "wczesna siwizna o starości jaśnie znać dawa",
co "poniektórych frasuje, bo już urodą sidlić nie mogą". Są milczkami nie pozbawionymi jednak
poczucia humoru.
W to ostatnie wierzę bez zastrzeżeń.
Pod "Bukiem" urodził się arcydowcipny mruk, Tadeusz Boy Żeleński (21 XII 1874),
poeta, krytyk, publicysta zasłużony tłumacz klasyki francuskiej.
Maria Ziółkowska
źródło
Re: Buk -
Krystyna - 24-04-2013
Buk karbowany (Fagus crenata Blume) – gatunek drzewa należący do rodziny bukowatych (Fagaceae Dumort.).
Występuje na wyspach japońskich, Hokkaido, Honsiu, Kiusiu i Sikoku
Bywa nazywany bukiem Siebolda
Drzewo dorastające do 30 m wysokości, o rozłożystej, szerokiej sylwetce
źródło
Re: Buk -
Krystyna - 26-04-2013
Buk wschodni (Fagus sylvatica subsp. orientalis)– podgatunek buka zwyczajnego z rodziny bukowatych.
Czasem opisywany jako oddzielny gatunek
Zasięg obejmuje Półwysep Bałkański, Krym, Kaukaz oraz Turcję.
Dorasta 40 m wysokości i 3 m średnicy pnia.
Re: Buk -
Krystyna - 26-04-2013
Buk wielkolistny, b. amerykański (Fagus grandifolia Ehrh.)
– gatunek drzewa z rodziny bukowatych.
Buk amerykański to drzewo średniej lub dużej wielkości, liściaste, osiągające wysokość do 30 m lub więcej.
Kora tego drzewa jest gładka w dotyku w kolorze szarawym lub błękitno-szarym.
Liście buku amerykańskiego rosną naprzemiennie o długości 6.25 cm do 13.75 cm., które posiadają ostro-ząbkowane krawędzie oraz spiczaste czubki.
Okres kwitnięcia buku amerykańskiego to kwiecień - maj. Kwiaty są koloru żółtawego i kiedy są dojrzałe produkują kolczaste, owocopodobne struktury, które otwierają się późnym latem, ukazując dwa orzechy trójkątnego kształtu.
Nasiona (orzechy) osiągają długość 1.25 cm.
Buk amerykański jest drzewem rosnącym powoli, i potrafi osiągnąć wiek 400 lat.
Kiedyś orzechy (nasiona) buku amerykańskiego były popularnym produktem, który można było łatwo znaleźć na półkach sklepowych na kontynencie amerykańskim.
Suszone oraz prażone orzechy buku amerykańskiego były popularnym substytutem dla ziaren kawy, natomiast olej z orzechów był używany w gotowaniu.
W południowych częściach Stanów Zjednoczonych wyrastające młode liście buku amerykańskiego służyły jako warzywa.
Surowy orzech buku amerykańskiego jest sam w sobie słodki oraz wyśmienity do jedzenia nie tylko dla ludzi, również zwierzęta takie jak: wiewiórki, kuropatwy czy inne ptaki znają go i delektują się jego wybornym smakiem.
Ponieważ buk amerykański rośnie na glebach gliniastych zasobnych w próchnicę, pierwsi osadnicy, którzy napotkali to drzewo wiedzieli, że znaleźli dobre gleby pod swoje uprawy.
Buk amerykański znany był od dawna w amerykańskiej medycynie ludowej jako źródło pozyskiwania cennych składników leczniczych.
Indianie z plemienia Rappahannock moczyli korę buku amerykańskiego w słonej wodzie w celu uzyskania płynu do przemywania wysypki powstałej w kontakcie z sumakiem jadowitym.
W stanie Kentucky, sok z buku amerykańskiego był jednym ze składników syropu stosowanego w leczeniu gruźlicy.
Odwary zarówno z liści jak i kory buku amerykańskiego używano w medycynie ludowej jako maść na oparzenia, wrzody, rany, a kiedy stosowane były wewnętrznie, leczyły choroby pęcherza moczowego, nerek oraz wątroby.
Odwar z korzenia lub z liści buku amerykańskiego był uważany jako środek w leczeniu gorączek wystepujących z przerwami (tzw.gorączki przerywane), czerwonki oraz cukrzycy, podczas gdy olej z orzecha buku amerykańskiego był podawany osobom cierpiącym na robaki w jelitach.
Surowcem leczniczym sa kora, liście, orzechy (nasiona).
Kora oraz liście buku amerykańskiego posiadają właściwości ściągające oraz antyseptyczne.
Dzięki tym właściwościom buk amerykański znalazł zastosowanie w medycynie ludowej.
W dzisiejszych czasach buk amerykański jest ceniony głównie ze względu na swoje drzewo, którego używa się do produkcji drewnianych podłóg, mebli, klatek do przewożenia towarów czy uchwytów (trzonków) do różnego rodzaju narzędzi.
Buk amerykański, jak sama nazwa na to wskazuje, jest drzewem pochodzącym z Ameryki Północnej. Można go znaleźć we wschodnich częściach Stanów Zjednoczonych oraz na obszarach wschodniej Kanady.
źródło
źródło
źródło
Re: Buk -
Krystyna - 26-04-2013
Buk Englera (Fagus engleriana Seemen ex Diels) – gatunek roślin z rodziny bukowatych (Fagaceae Dumort.).
Występuje naturalnie w Chinach – w prowincjach Anhui, Kuejczou (na południu), Henan, Hubei (w częsci północno-zachodniej), Hunan, Shaanxi,
Syczua (na wschodzie), Junnan i Zhejian oraz północnej części regionu autonomicznego Kuangsi
Zrzucające liście drzewo dorastające do 25 m wysokości
Rośnie w lasach zrzucających liście.
Występuje na wysokości od 1500 do 2500 m n.p.m.
Kwitnie od kwietnia do maja, natomiast owoce dojrzewają od sierpnia do października
źródło
źródło
źródło
Re: Buk -
Krystyna - 26-04-2013
Buk zwyczajny (Fagus sylvatica)
ang. European Beech
inne nazwy: buk pospolity
Cechy charakterystyczne:
♦ Duże rozmiary i potężna sylwetka.
♦ Ołowiowoszara kora, gładka nawet u starszych drzew.
♦ Eliptyczno-jajowate, całobrzegie liście o falisto karbowanej powierzchni
i biało orzęsionym brzegu.
♦ Owoce w postaci trójgraniastych orzeszków zamkniętych po dwa
w 4-klapowych kolczastych okrywach.
źródło
źródło
Re: Buk -
Krystyna - 26-04-2013
Buk zwyczajny /odmiana zwisająca/ (Fagus sylvatica pendula)
Re: Buk -
Krystyna - 26-04-2013
Buk zwyczajny /odmiana czerwonolistna/ (Fagus atropurpurea)
Wysokie drzewo o szerokiej kolumnie.
Pokrojem podobne do buka pospolitego.
Liście wiosną intensywnie purpurowoczerwone.
Latem purpurowe.
Orzeszki również purpurowe.
źródło
Re: Buk -
Krystyna - 26-04-2013
Buk zwyczajny /odmiana wycinana/ (Fagus sylvatica asplenifolia)
źródło
Re: Buk -
Krystyna - 26-04-2013
Owoce (orzeszki) dojrzewają we wrześniu - październiku;
żółto-brązowe, zdrewniałe okrywy-miseczki pokryte kolcowatymi wyrostkami pękają wtedy od wierzchołka czterema klapami.
Klapy odginają się i uwalniają po 2-3, rzadziej 4 jadalne orzeszki.
Okres opadania orzeszków może trwać do końca listopada.
Deszcze i wiatry przyspieszają opad bukwi.
Orzeszki z reguły jednonasienne, niekiedy dwunasienne, mają kształt trójgraniasty o ostrych kantach, zbiegających się u szczytu.
Długość orzeszków dochodzi do 1,5 cm.
Owocnia jest cienka, gładka i błyszcząca, barwy ciemnobrązowej.
Barwa ta jaśnieje w miarę podsychania bukwi.
Wilgotność dojrzałych orzeszków mieści się w granicach 20-30%, co zależy od warunków i przebiegu pogody.
Nasiona są bezbielmowe.
Łupina nasienna jest cienka, brązowa, otacza zarodek składający się z drobnej osi zarodkowej z wyraźnym korzeniem zarodkowym i dwu pofałdowanych, mięsistych, białych liścieni.
Buk zaczyna owocować w wieku 60 - 80 lat, nasiona są jednak produkowane nawet przez drzewa ponad 200-letnie.
Lata nasienne powtarzają się w nieregularnych odstępach czasu, zależy to również od warunków mikroklimatu.
źródło
RE: Buk -
Krystyna - 24-11-2017
Spokrewnione z runą NAUTHIZ drzewo buk, rodzi jadalne nasiona, a niegdyś jego liśćmi karmiono zwierzęta.
Natomiast jego gładka kora stanowi idealną powierzchnię do pisania.
W związku z tym symbolizuje pożywienie dla ciała, a także dla umysłu i duszy, przekazywanie wiedzy,
bez której powtarzalibyśmy wciąż te same błędy.
Szamani runiczni postrzegali w buku strażnika dawnej mądrości.
Runka NAUTHIZ wycięta na bukowej gałązce ułatwia, jako talizman, przekazywanie myśli oraz intencji.
Medytacyjna Moc Run M. Piasecka
W mitologii greckiej drzewo płodności.
Pod drzewa bukowe zaganiano zwierzęta, aby dodać im siły rozrodczej.
Wśród wielu narodów Europy buk uchodził za istotę mającą duszę.
Z drewna bukowego sporządzano rytualne fajki.
Cyganie ssali świeżą korę bukową dla wzmocnienia organizmu.
źródło
ciekawe