19-08-2011, 18:00
Juglans Regia-Orzech Włoski
ang. Persian Walnut
Cechy charakterystyczne:
Okazałe drzewo liściaste o dość atletycznej budowie, z grubymi, powyginanymi konarami.
Kora białopopielatoszara, długo jasna i gładka.
Pędy grube, młode zielonoczerwone, potem brązowoszare, z dużymi bliznami liściowymi w kształcie podkowy.
Liście pierzasto złożone z 7(5-9) dużych, owalnych, całobrzegich listków - szczytowy największy, młode czerwonawe.
Owoce: tzw. orzechy włoskie - kulisto-owalne pestkowce z miękką, zieloną okrywą, zdrewniałą warstwą pośrednią (skorupą) oraz wewnętrznym, bardzo dużym, jadalnym nasionem (tzw. jądro).
Ciekawostki:
Dożywający nawet 500 lat orzech włoski jest najbardziej długowiecznym drzewem sadowniczym w Polsce.
Dziko rosnące (nie szczepione) drzewa mogą owocować nawet przez 400-500 lat!
Piękne, ciemnobrązowoczerwone drewno orzecha włoskiego należy do najbardziej cenionych i najdroższych na świecie. Z botanicznego punktu widzenia owoc orzecha nie jest orzechem, tylko nibypestkowcem.
Łacińska nazwa gatunkowa regia oznacza po polsku "królewski".
Drewno
Posiada kremowy biel i piękną, ciemnobrązowoczerwoną lub czekoladową twardziel, której wyraźny
mazer może być w zależności od kąta przecięcia bardzo urozmaicony i efektowny, jest twarde, gęste
i bardzo trwałe, należy do najbardziej cenionych i najdroższych gatunków drewna, stanowi ważny
surowiec w przemyśle meblarskim, przy czym ze względu na wysoką cenę jest stosowane głównie
w okleinach oraz jako fornir.
Już od średniowiecza z drewna orzecha włoskiego wytwarzało się elementy broni: najpierw były to kusze, potem kolby karabinów maszynowych, a obecnie jest ono stosowane do produkcji niektórych elementów broni myśliwskiej
Zastosowanie
Roślina uprawna:
drzewo uprawiane metodami ekstensywnymi daje najwyższej jakości orzechy, nadające się tak do spożycia bezpośredniego, jak i do produkcji z nich cennego oleju orzechowego.
Historia uprawy: orzech włoski wprowadzono do Europy zachodniej i północnej w czasach Cesarstwa rzymskiego lub jeszcze wcześniej, a do obu Ameryk w XVII wieku.
Ważniejsze regiony, w których występuje orzech włoski to w Europie Francja, Rumunia, Bułgaria i Grecja, w Azji - Chiny, Kalifornia w Ameryce Północnej, a w Ameryce Południowej - Chile.
Roślina lecznicza
Surowiec zielarski: liście, łupiny, kora, owoc
Działanie: liście i zielone łupiny mają właściwości przeciwbakteryjne i przeciwzapalne, a także przeciwbiegunkowe i przeciwkrwotoczne.
Ze względu na dużą ilość garbników polecane są jako środek ściągający w zaburzeniach żołądkowo-jelitowych.
Odwar stosuje się w stanach zapalnych gardła i jamy ustnej, oraz do przemywania i okładów przy trądziku, liszajach, oparzeniach.
Zielone orzechy niszczą pasożyty układu pokarmowego.
Napar z kory jest środkiem łagodnie przeczyszczającym.
Owoce ze względu na nienasycone kwasy tłuszczowe zalecane są w diecie przeciwmiażdżycowej.
Zbiór i suszenie:
Liście zbiera się pod koniec czerwca i w pierwszych dniach lipca.
Suszyć należy w przewiewnym, ocienionym miejscu.
W suszarce do ziół temperatura nie powinna przekraczać 40 stopni.
Niedojrzałe owoce zbiera się pod koniec lipca, nieco później zielone łupiny z owoców dojrzewających.
Kosmetyka:
Odwar z liści zmniejsza potliwość rąk i nóg, a sok z liści i zielonych owoców barwi włosy na kasztanowo.
Nalewka z zielonych owoców łagodzi dolegliwości żołądkowe.
Orzechy zawierają bowiem garbniki (m.in. kwas elagowy), które wychwytują toksyczne związki obecne w przewodzie pokarmowym.
Przepis:
10 zielonych owoców pokrój na drobne kawałki, zalej 0,5 litra wódki żytniej, dodaj 3 goździki, laskę cynamonu, 200 g brunatnego cukru.
Odstaw na 4 tygodnie w ciepłe, ale ciemne miejsce, często potrząsaj naczyniem.
Przefiltruj, odstaw na kilka miesięcy dla tzw. wyleżakowania.
W razie niestrawności wypij niewielki kieliszek.
Olej z orzechów należy do najcenniejszych z olejów roślinnych i służy do wyrobu wysokogatunkowych
mydeł, tuszu i farb olejnych.
Z orzechów wyrabia się również chałwę.
źródło