30-09-2011, 18:08
Granatowiec właściwy (Punica granatum L.)
– gatunek drzewa lub ciernistego krzewu należący do rodziny krwawnicowatych (Lythraceae).
Występuje na Bliskim Wschodzie, w Indiach, na wybrzeżu Morza Śródziemnego i w krajach Kaukazu.
Jedna z najstarszych roślin hodowlanych Bliskiego Wschodu.
Najstarsze wzmianki o uprawie pochodzą z Sumeru sprzed ponad 3000 lat p.n.e.
Wysokość 3-5 m o czterokanciastych gałązkach.
Liście
Naprzeciwległe, szerokolancetowate, z wierzchu ciemnozielone, błyszczące, całobrzegie, opadające na zimę.
Kwiaty
Obupłciowe, osadzone w pachwinach liści pojedynczo lub w pęczkach, jaskrawopąsowe (u odm. ozdobnych również białe i różowe), dwupostaciowe.
Kwiaty wyrastające na tegorocznych pędach są dzbankowate i większe, z normalnie wykształconą dolną zalążnią i szjką słupka oraz pręcikami.
Kwiaty rozwijające się na pędach starszych są mniejsze i niedorozwinięte (mają krótszą szyjkę słupka),
opadają po przekwitnięciu.
Korona pięciopłatkowa, o licznych pręcikach z pomarańczowoczerwonymi nitkami.
Większość odm. jest obcopylna.
Owoce
Jagody, przypominające kształtem i wielkością duże jabłka.
Pokryte są twardą skórzastą łupiną barwy purpurowej, fioletowej, czasem brązowej albo białoczerwonawej, z kielichem pozostającym na wierzchołku, zawiera 400-700 tępograniastych nasion. MTN 19-21 g.
Nasiona otoczone są osnówkami (arillus) o kolorze najczęściej czerwonym, ale również różowym i żółtym.
Osnówki mają galaretowatą konsystencję i są niezwykle soczyste, stanowią część jadalną owocu.
Z nich otrzymuje się syrop zwany grenadyną).
Obecnie wprowadza się odm. partenokarpiczne, które jako beznasienne są wydajniejszei łatwiejsze do spożywania.
Wymagania
Granat uprawia się w klimacie suchym i gorącym.
Zastosowanie
•Roślina uprawna – Granaty zbiera się zanim w pełni dojrzeją.
Zawierają fitoestrogeny.
Historia uprawy:
Pierwsze wzmianki o hodowli granatowca znane są z sumeryjskich tabliczek glinianych, następnie wspominany jest on w Pięcioksięgu Mojżesza, gdyż w judaizmie miał duże
znaczenie obrzędowe.
Zakłada się, że uprawę granatowca w obrębie M. Śródziemnego rozpowszechnili Fenicjanie,
jego łacińska nazwa Punica dowodzi, że uprawiano go w Kartaginie.
Hipokrates zalecał sok przy bólach żołądka, a sproszkowaną okrywę nasienną przy dezynterii i do leczenia ran.
W średniowieczu ponownie sprowadzony do Hiszpanii przez Arabów (od nazwy owocu pochodzi założone
przez nich miasto Grenada).
• Sztuka kulinarna – czerwonofioletowy sok z granatu (plamy z niego są bardzo trudne do usunięcia), słodki i cierpki zarazem, dobrze gasi pragnienie.
Dodaje się go do napojów i deserów.
Kwaśnym sokiem z dziko rosnących granatów można zastępować sok z cytryny
(w przemyśle otrzymuje się z tego soku krystaliczny kwas cytrynawy) .
Z owoców odmian słodkich produkuje się wina.
Wartość odżywcza: Granaty zawierają cukier (8-19% z tego 5-10% glukozy), białko,
kwasy organiczne (głównie cytrynowy od 05-9%), żelazo, wapń, witaminę C.
• Roślina lecznicza:
W medycynie śródziemnomorskiej i azjatyckiej wykorzystywana jest kora jako środek przeciwrobaczy.
Odwar z kory zawiera alkaloidy: peletierynę i izopeletryninę, które działają paraliżująco na tasiemce.
Do tego samego celu medycyna chińska wykorzystuje korę z korzeni.
W Azji odwar z kwiatów stosowany jest jako lek przeciwbiegunkowy.
Owoc zapobiega przedwczesnemu starzeniu się.
Polifenole, które zawiera, chronią przed chorobami układu sercowo-naczyniowego, nowotworami oraz łagodzą stany zapalne
• Garbarstwo:
Kora, liście i drewno granatowca zawierają do 32% garbników, które są wykorzystywane
do garbowania cienkich, szlachetnych skór (safian) i produkcji farb.
• Włókiennictwo:
Z kwiatów granatowca otrzymuje się jaskrawoczerwony barwnik z grupy antocyjanów
– punicynę, którą m.in. wykorzystuje się do barwienia jedwabiu.
• Z nasion otrzymuje się olej.
W kulturze
Owoc ze względu na dużą ilość nasion, uznawany był w starożytności za symbol płodności,
a kwiat za symbol miłości.
Do dzisiaj w Grecji życzy się nowożeńcom szczęścia, dobrobytu i płodności rzucając na podłogę granat i rozgniatając go.
źródło
źródło
źródło