30-08-2020, 21:24
Granaty Jubilerskie Grupy Piralspitów-Pyrope Garnet/Pirop
Czeski Granat
dr Włodzimierz Łapot
Laboratorium Gemmologiczne Uniwersytet Śląski
Spadkobierczynią tradycji szlifowania czeskiego granatu i produkcji z niego klejnotów jest Kooperatywa Granat ulokowana w Turnovie.
Skupia kilkuset szlifierzy kamieni jubilerskich, złotników i srebrników.
Jest właścicielką kopalni, w których wydobywa się czeski granat.
Jednocześnie jest to aktualnie najważniejsze przedsiębiorstwo zajmujące się obróbką, oprawą i promocją czeskiego granatu.
Czeski raj
Turnov to niewielkie miasteczko, liczące ledwie kilkanaście tysięcy mieszkańców, położone w centrum Czeskiego Raju, bardzo atrakcyjnego turystycznie regionu Republiki Czeskiej.
Zarówno historycznie, jak i współcześnie jest to bardzo ważny ośrodek czeskiego jubilerstwa, ale także czeskiej nauki i kultury.
Pełni w Czechach rolę analogiczną do Idar-Oberstein w Niemczech.
Już w XVI wieku miasto to zasłynęło ze szlifowania kamieni jubilerskich, szczególnie jaspisów i agatów wydobywanych na zboczach pobliskiego Kozakova, legendarnej góry tej części Czech.
W XVIII wieku przetwarzano tu na dużą skalę także minerały wydobywane w innych regionach Czech.
Wspomagano się też importem z innych krajów zarówno europejskich, jak i zamorskich.
W XIX wieku nieczynna już dziś Huta Paclta rozsławiła Turnov imitacjami kamieni jubilerskich wytwarzanymi z wytapianej tutaj tzw. kompozycji szklanej.
Chromowy pirop
Jednak Turnov od dawna słynie przede wszystkim z produkcji biżuterii z czeskiego granatu.
Już od średniowiecza jest on najbardziej znanym minerałem przetwarzanym w Turnovie.
Początkowo nazywano go karbunkułem, potem Granati Bohemiki (łac.), le grenat de Bohůme (franc.), Garnet Boheme (ang.).
Z czasem nazwa ta utrwaliła się i jest dziś dobrze znaną i co ważniejsze uznaną marką handlową zarówno w Europie, jak i w świecie.
Określenie czeski granat oznacza krwistoczerwony granat (chromowy pirop) o dużych walorach estetycznych, który już w czasach celtyckich pozyskiwano z wielu miejsc na terenie północnych i zachodnich Czech.
Najważniejsze wystąpienia czeskiego granatu lokują się w okolicy Trebenic (Ceské stredohori).
Skałą macierzystą granatu jest lherzolit (skała ultramaficzna z rodziny perydotytów), której fragmenty wypełniają niezbyt rozległe diatremy, czyli wąskie, lejkowate kominy dość podobne w charakterze do południowoafrykańskich diamentonośnych kominów kimberlitowych, a powstałe w związku z trzeciorzędową eksplozywną aktywnością wulkaniczną
źródło
źródło
źródło
źródlo