08-02-2012, 12:09
Biedrzeniec Anyż (Pimpinella anisum L.)
Inne nazwy: Anyż, Anyżek, Hanyż, ongiś.
Nazwa Anyż pochodzi od słowa greckiego anison, a to od arabskiego anysum, gdyż do medycyny średniowiecznej Anyż sprowadzili Arabowie w IX wieku.
Pierwsze wzmianki o Anyżu wyczytać możemy już w Biblii i papirusach egipskich sprzed 1500 r. p.n.e.
Przez wielu autorów dzieł botanicznych uznawany jest za jedną z najstarszych znanych roślin uprawnych.
Uprawiali i zbierali go od niepamiętnych czasów Arabowie i Izraelici, znany był w Chinach i Indiach.
Ale anyż szczególnie był rozpowszechniony w Grecji i starożytnym Rzymie, gdzie ceniono go jako roślinę leczniczą i przyprawową.
Słynny Dioskorides Pedanios Anazarboes (I w. n.e.), grecki botanik i lekarz w służbie cezarów z czasów Nerona pisał, że:
„(...) Anyż daje oddechowi świeżość, obliczu młodzieńczy wygląd i oddala ciężkie sny(...)".
Wchodził jako jedno z wielu ziół w skład tzw. teriaku, słynnego wszechleku króla Pontu — Mitrydata,
Uprawę Anyżu w Europie rozpowszechnili Rzymianie, a do Europy Środkowej (w tym również do Polski) przyniesiony został prawdopodobnie przez Benedyktynów, którzy wysiewali to zioło w swoich ogródkach przyklasztornych...
W Polsce Anyż uprawiany był od czasów średniowiecza, a mówiąc konkretniej — liczne jego zagony występowały na pewno w XV i XVI wieku, kiedy to używano tej rośliny przede wszystkim do zaprawiania gorzałki.
O pewnej ówczesnej modzie na hanyż świadczy zdanie, które wyczytać można w słynnym Zielniku Syreniusza (1541—1611), że „tu u nas w rozkoszniejszych ogrodach poczynają go rozmnażać".
Zresztą ten ceniony doktor medycyny i botanik uważał, że „hanyż polny" rodzi „nasieniedwojakiego przyrodzenia" zależnie od okresu zbioru służące albo dla „białogłówskiej płci (a więc tylko kobietom), albo też przydatne wyłącznie dla mężczyzn.
W każdym razie Biedrzeniec Anyż był od czasów średniowiecza szczególnie poszukiwaną i drogą przyprawą, wchodzącą w skład licznych specjałów, m.in. gatunkowej gorzałki, miodu, rozlicznych konfitur (m.in. orzechowych), a wraz z Kolendra, Kminkiem, Liśćmi Laurowymi i Cynamonem służył do przyprawiania mięs, galaret, marmolad, a także ciast i słodyczy.
Również jako lek ziołowy znajdował Biedrzeniec Anyż coraz częstsze zastosowanie w medycynie ludowej, przede wszystkim na dolegliwości żołądkowe i na suchy, uporczywy kaszel, a także dla poprawy smaku i skuteczności działania innych mikstur ziołowych.
Z historii uprawy Anyżu wynika, że zioło to od najdawniejszych czasów używane było przy „paleniu gorzałki"
Otóż olejek anyżowy do dzisiaj używany jest w niektórych krajach do aromatyzowania wódek, m.in. anyżówki, a także do wyrobu likieru bułgarskiego o nazwie Mastika, francuskiego Anisett czy tureckiego Koki.
źródło