[Krystyna]

   
Malachite
Najstarsze znaleziska malachitu pochodzą sprzed 9000 lat, znaleziono je w obszarze żródłowym Tygrysu, materiał pochodził ze znanego do dziś rejonu rejonu złożowego Ergani-Maden.
Malachit ten służył do wytwarzania farby, szczególnie barwnika do podkreślania oprawy oczu /później został zastąpiony przez galenę/.
Od IV w. p.n.e. w Egipcie drobno roztarty malachit wcierano w powierzchnię steatytowych naczyń, uzyskując po wypaleniu zieloną lub niebieską polewę.
W tym samym czasie wszedł on w dzieje ludzkości jako łatwa do wykrycia i technologicznego wykorzystania ruda miedzi i surowiec do produkcji brązu.
W tym celu był wydobywany na Cyprze, Krecie, w Małej Azji, na Synaju, w Nubii i w wielu miejscach od Półwyspu Iber;yjskiego do doliny Indusu, w II w. p.n.e.obszar ten się jeszcze rozszerzył i sięgał od Irlandii do Japonii.

Jeszcze starsze jest stosowanie malachitu jako ozdoby, najstarszy wisiorek malachitowy z Szanidar w Iranie liczy 10500 lat, niewiele młodsze znaleziono w Jerycho.
Natomiast w Egipcie faraonów malachit nie był zbyt ceniony, wyżej od niego stawiano turkus i lapis-lazuli/malachit uważano za niedorozwinięty turkus/, dla odmiany w X w. n.e. Awicenna nie rozróżniał tych minerałów.

W sztuce europejskiego późnego średniowiecza malachit był obecny dość często, nie odgrywał jednak większej roli, znanym przykładem była Sala Tronowa z Tyrnova /druga połowa XIV w./, większe znaczenie miał w sztuce Chin dynastii Ming /1368-1644/ i w sztuce Indii np. w wystroju Tadż-Mahal /1630-1652/.

Zainteresowanie malachitem gwałtownie wzrosło po znalezieniu w drugiej połowie XVIII w.  uralskich złóż tego minerału.
Pierwsze próbki przywiózł do Petersburga niemiecki przyrodnik w służbie rosyjskiej - Piotr Szymon Pallas.
Z inicjatywy przewodniczącego Akademii Nauk rozpoczęto poszukiwania, bogate ciała malachitowe znaleziono w limonitowej czapie wietrzenia rud żelaza w Gumieszewsku koło Jekaterinburga.
Podarowana Katarzynie II bryła malachitu z tego złoża znajduje się do dziś w muzeum  Instytutu Górniczego w Petersburgu, gdzie podarowała ją carowa.
Bryła ta o masie ponad półtorej tony miała w ówczesnym czasie wartość sto tysięcy rubli w złocie.

Jeszcze większe znaczenie miało złoże w Miednorudniańsku koło Niżnego Tagiłu, gdzie w kopalniach należących do magnackiej rodziny Demidowych wydobywano rudy miedzi od 1721 r.dopiero jednak w 1814 r. znaleziono partię złoża z blokami wspaniałego malachitu.            
Demidowski /bo tak go nazwano w dokumentach/ malachit został przez francuskiego architekta Augusta Montferrand wykorzystany w wystroju Sali Malachitowej w Pałacu Zimowym oraz w wystroju Isaakowskiego Soboru - głównego dzieła tego archtekta.
Wewnętrzne kolumny soboru są obłożone fornirem malachitowym ułożonym sposobem rosyjskiej mozaiki w ten sposób, że na sąsiednich płytkach wzór przechodzi w sposób ciągły stwarzając wrażenie monolitu.
Zastosowanie malachitu w budownictwie monumentalnym spopularyzowało ten minerał jako kamień jubilerski służący do wyrobu broszek, wisiorków, tabakierek, przycisków na biurko itd., a także do wyrobu galanterii artystycznej, do jakiej należy zaliczyć przede wszystkim olbrzymie wazy, będące ozdobą muzeów Petersburga.
Po wyczerpaniu wspomnianych złóż malachit został tworzywem wyrobów jubilerskich, pamiątek i drobnej galanterii, jego okazy w stanie surowym są ozdobą muzeów mineralogicznych na świecie.
W ostatnich dziesięcioleciach podaż malachitu zapewniają głównie złoża Afryki, część trafia na rynki zachodnie jako surowiec, część w postaci wyrobów miejscowych artystów rzemieślników.
Opracował: dr. Hubert Sylwestrzak
źródło