[Krystyna]

   
Warzucha polska (Cochlearia polonica) 
Warzucha polska jest endemitem polskim, powstałym skokowo w wyniku poliploidyzacji diploidalnego taksonu wyjściowego.
Najbardziej zbliżonym, uważanym za takson wyjściowy jest warzucha pirenejska Cochlearia pyrenaica DC. (2n=6).
W wyniku heksaploidyzacji u warzuchy polskiej zwielokrotniła się liczba chromosomów do 2n=36.

W Czerwonej Księdze Ukrainy jako Cochlearia polonica Frohl. podany został takson warzuchy stwierdzony na źródliskowych obszarach górnego Bugu.
Status taksonomiczny tego taksonu został zweryfikowany po badaniach kariologicznych, w wyniku których ustalono że jest to jednak warzucha pirenejska. Spokrewnionym z warzuchą pirenejską i podobnie jak warzucha polska taksonem heksaploidalnym jest warzucha bawarska Cochlearia bavarica (2n=36), jednak różni się morfologicznie od naszego endemitu i powstała odmiennie – w wyniku hybrydyzacji warzuchy lekarskiej C. officinalis i warzuchy pirenejskiej.

Warzucha polska rosła kiedyś jedynie w rejonie Pustyni Błędowskiej i Olkusza na obszarach źródliskowych i w górnym biegu strumienia Biała (i jego dopływów: Kręta, Mylna, Leśna), stanowiącego lewy dopływ Białej Przemszy, a także w pobliskiej Sztolni Ponikowskiej.
Cały obszar jej pierwotnego występowania wynosił kilka kilometrów kwadratowych.

Z powodu działalności górniczej (prowadzonej przez Kopalnię Piasku Podsadzkowego Maczki-Bór na polu wydobywczym „Pomorzany”) nastąpiło osuszenie tych terenów, w wyniku czego stanowiska naturalne zanikły.
Roślina jednak w porę została introdukowana na stanowiskach zastępczych w regionie. Najsilniejsza populacja rośnie na źródliskach strumienia Centuria (prawobrzeżny dopływ Białej Przemszy) w pobliżu wsi Hutki-Kanki, mniej liczne na źródliskach Wiercicy koło Złotego Potoku oraz Rajecznicy koło Ołudzy.
Łącznie podjęto kilkanaście prób introdukcji, także poza rejonem Wyżyny Śląsko-Krakowskiej, jednak większość kończyła się niepowodzeniem, a rośliny na nowych miejscach przetrwały zaledwie kilka lat[.

Roślina dwuletnia, hemikryptofit.
Kwitnie od kwietnia do czerwca.
Rozmnaża się głównie generatywnie (przez nasiona).
Siedlisko
Rośnie na zimnych źródliskach napiaskowych