01-02-2012, 22:43
Satureja-Cząber
Rodzaj roślin rocznych i wieloletnich (zarówno bylin jak i krzewinek) z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae Lindl.).
Należy tu ok. 30 gatunków rosnących na północnej półkuli.
Gatunkiem typowym jest Satureja Hortensis
Rośliny jednoroczne, byliny i podkrzewy.
Osiągają niewielką wysokość (poniżej 50 cm) i mają niewielkie liście (1-3 cm).
Kwiaty rurkowate, dwuwargowe.
Rośliny miododajne.
Wybrane gatunki
Satureja Calamintha (L.) Schelle)
Satureja Subspicata Vis., syn. S. moritana L. var. illyrica Benth.)
Satureja Montana
Satureja Hortensis
Zastosowanie
Należy tu kilka ważnych gatunków przyprawowych, z których najczęściej uprawiane i stosowane są Cząber Ogrodowy i Górski.
Uzyskuje się z nich przyprawę o nazwie Czubrica.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Cz%C4%85ber
Ciekawostki...
W dawnych czasach Cząber był używany jako afrodyzjak, stąd jego łacińska nazwa Satureja, od satyra.
W języku łacińskim satur oznacza “nasycony, pełny, obfity”.
Nazwy Satureja, Satureium wymieniane były już przez Owidiusza (I w. p.Chr.) i Pliniusza Starszego (I w. po Chr.).
Informacje na temat gatunku znajdujemy także u Hipokratesa oraz Dioskuridesa, który zalecał stosowanie ziela Cząbru na choroby płuc, żołądka i pęcherza moczowego oraz jako środek periodogenny.
W rzymskiej etymologii ludowej nazwa Cząbru wywodzi się od lubieżnika Satyra, co wskazuje, iż spełniał on również rolę środka wzmacniającego popęd płciowy.
Przez długie stulecia Cząber odgrywał rolę pożytecznej przyprawy kuchennej, stosowanej w różnych krajach, zwłaszcza w Grecji i w Rzymie.
W Polsce jego uprawa i stosowanie do wielu potraw znane są od XI w.
Marcin z Urzędowa pisał, iż “Cząber jest pospolite ziele, że je też w serzech jedzą w Polszcze”.
Było to zioło bardzo cenione.
Używano go nie tylko w kuchni jako przyprawę ułatwiającą trawienie, ale również ze względu na jego działanie bakteriobójcze.
Był również bardzo polecaną rośliną do pasieki, szczególnie Cząber Górski.
Renesansowa medycyna przypisywała roślinie zdolność uśmierzania bólu głowy i przewodu pokarmowego, zabijania pasożytów jelit, a nawet sklerozy - "wieniec z niego na głowie nosząc".
Satureja lub Hyzop Ogrodowy (...) i Tymianki to korzenne przyprawy ubogich ludzi - do wszelkich potraw, gotowane z mięsem i rybami, wywołują apetyt, służą żołądkowi, pobudzają do szlachetnych czynów...
Tak pisał w roku 1551 Hieronymus Bock, znany też jako Tragus (1498-1554), jeden z ojców botaniki, autor słynnego zielnika "Neu Kreuterbuch" (1539).
Pod opinią Bocka na temat Hyzopu Ogrodowego, czyli Cząbru podpisałby się i dziś niejeden fitoterapeuta.
Może miałby tylko wątpliwości co do tego, czy teza o pobudzaniu do szlachetnych czynów została naukowo zweryfikowana...
więcej tutaj....
http://www.panacea.pl/articles.php?id=147