[Krystyna]

Cyrkon/Zircon
Cyrkon to krzemian Cyrkonu o wzorze chemicznym Zr[SiO4], znanym pod różnymi nazwami już od starożytności. 
Jego nazwa wywodzi się przypuszczalnie z perskiego słowa „zargun” oznaczającego złoty kolor, bądź z języka arabskiego „zarkun”, tłumaczonego na Cynober. Jest przezroczysty, ma połysk szklisty do diamentowego, twardość od 6,5 do 7,5 w skali Mohsa, gęstość od 3,93 do 4,73 g/cm3, barwę; żółtą, brązową, pomarańczową, czerwoną fioletową, niebieską lub zieloną. 
W naturze zazwyczaj Cyrkony spotykane są w odmianach o barwie szarobrązowej i czerwonobrązowej, a kryształy bezbarwne bądź przezroczyste występują sporadycznie. 
Cechuje się fluorescencją bardzo słabą, jasnopomarańczową dla okazów niebieskich lub słabą ciemnożółtą dla kamieni czerwonych i brązowych. 
Ma wysoki współczynnik załamania światła oraz silną dyspersje, powodujące dużą brylancję i intensywny ogień. 
Jest kruchy i wrażliwy na nacisk oraz uderzenia, jego krawędzie łatwo można uszkodzić.
Z Krzemianu tego otrzymuje się tlenek Cyrkonu wykorzystywany do konstrukcji tygli i pieców wyróżniających się dużą ognioodpornością. 
Poza tym stosowany jako dodatek stopowy, np. do stali zwiększa jej twardość, ciągliwość i odporność na korozję (materiał do produkcji płyt pancernych). Używany w stopach z Glinem i Magnezem daje materiały konstrukcyjne. 
W stopach z Niobem albo Cynkiem, stosowany jest jako magnes nadprzewodnikowy. 
Jego duża wytrzymałość, a także pełna bio-kompatybilność, czyni go też materiałem przydatnym w medycynie w laryngologii, stomatologii do wypełniania, koron, mostów i implantów, a w chirurgii do protez palców czy kości biodrowych.

Jako ciekawostkę można tu przytoczyć informację, iż kawałki Cyrkonu mające 200 na 400 mikronów, które znalezione zostały w 2001 roku w Australii, są najstarszym, albowiem liczącym około 4,4 mld, fragmentem ziemskiej materii.

Cyrkon zawiera pierwiastki radioaktywne Uran i Tor, powodujące znaczne różnice w jego właściwościach fizycznych. 
Kamienie zielone, lekko radioaktywne, są niespotykane w handlu kamieniami szlachetnymi, ale są poszukiwane przez kolekcjonerów. 
Zdarzają się Cyrkony z efektem Kociego Oka oraz niżej wymienione odmiany handlowe.

Hiacynt, kamienie o żółtej, żółtoczerwonej albo czerwonobrązowej barwie.
Jargon, odmiana śnieżnobiała bądź prawie bezbarwna.
Starlit, okazy o barwie niebieskiej otrzymane w wyniku podgrzewania innych Cyrkonów.
Podgrzanie Cyrkonów brązowych do temperatury od 800 do 1000 oC, przekształca je w odmiany bezbarwne bądź niebieskie. 
Uzyskana w ten sposób zmiana barwy nie zawsze jest trwała, a promienie światła słonecznego i ultrafioletowe mogą być przyczyna ich zmiany. 
Bezbarwne podgrzane Cyrkony naśladujące Diamenty, nazywane są Diamentem Matarskim.
Nie mają one żadnego związku z cyrkonia będąca syntetycznym kamieniem jubilerskim.

Okazy bezbarwne zazwyczaj obrabiane są szlifem brylantowym, a barwne szlifem schodkowym. 
Właściwie oszlifowane Cyrkony, dzięki bardzo intensywnej brylancji, konkurują właściwościami wizualnymi z diamentami. 
Duża ich kruchość, stanowi spore utrudnienia w szlifowaniu, które skutkują częstym spotykaniem lekkiego zaokrąglenia rondyst kamieni obrobionych. 
Cyrkony syntetyczne wykorzystuje się wyłącznie do celów naukowych.
Występują w Birmie, Kambodży, Sri Lance, Tajlandii oraz Australii, Brazylii, Korei, Mozambiku, Nigerii, Tanzanii i na Madagaskarze. 
W Polsce spotykane są w okolicach Szklarskiej Porębie i na Dolnym Śląsku.

Pomylić je można z Akwamarynem, Chryzoberylem, Demantoidem, Diamentem, Hessonitem, Szafirem, Sinhalitem, Topazem, Turmalinem i Wezuwianem.
W okresie średniowiecza uważano, iż Cyrkon uwalnia od plag oraz złych duchów, działa nasennie, ma także przynosić pomyślność, wiedzę i strzeże honoru posiadacza tego kamienia.
źródło