[Krystyna]

   
Cynober, Cynabaryt  (Cinnabar, Cinnabarite)
Stosunkowo rzadki minerał z gromady siarczków składający się z siarczku rtęci.
Jest najczęściej eksploatowaną rudą rtęci.
Ze względu na fakt, iż rtęć jest pierwiastkiem bardzo łatwo uruchamialnym i mobilnym w geochemicznym środowisku, złoża cynobru są nietrwałe i zdarzało się, iż znikały w ciągu kilku dni ze złoża na skutek wypłukania przez krążące w górotworze roztwory hydrotermalne.

Nazwa pochodzi od:perskiego zinijfrach = dracena (żywica) lub smocza krew i nawiązuje do czerwonej barwy minerału.
gr. kinnabari lub łac. Cinnabaris – tymi nazwami określano czerwony pigment otrzymywany z cynobru.
Jest kruchy, niekiedy strugalny, przezroczysty.
Tworzy kryształy tabliczkowe, rzadziej słupkowe, niekiedy przyjmuje postać romboedrów.
W skupieniach ziarnistych i nalotach, rzadko w postaci grubotabliczkowych

Składnik niskotemperaturowych utworów hydrotermalnych.
Występuje w postaci żył.
Spotykany jest w gejzerach i gorących źródłach.
Czasami tworzy się w utworach osadowych.

Powstawanie
Jest jednym z bardzo niewielu siarczków, których powstawanie można zaobserwować współcześnie.
Powstaje on pod wpływem wysokich temperatur z gazów wulkanicznych.
W taki sposób powstało prawdopodobnie wiele ważnych dla przemysłu złóż rtęci.

Miejsca występowania:
Hiszpania – Almaden – największe złoża na świecie, Włochy – Abadia, San Salvador, Monte Amiata, Stany Zjednoczone – Terlingua/Teksas, New Almaden, Kalifornia, Chiny – Kuejczou, Słowenia – Idrija, Austria – Erzberg, Steiermark, Niemcy – Moschellandsberg/Palatynat .

W Polsce – niewielkie ilości stwierdzono na Dolnym Śląsku: Kletno, ok. Stronia, w Boguszowie, w okolicach Szklarskiej Poręby.
Spotykany jest też w Pieninach i Bieszczadach.

Zastosowanie
Najważniejsza ruda rtęci.
Dawniej służył jako naturalny czerwony barwnik, w kopalniach w Hiszpanii wydobywany był przez Greków 700 lat p.n.e.
Służy do produkcji farb.
Ma duże znaczenie kolekcjonerskie.
Niekiedy jest stosowany do wyrobu biżuterii, najczęściej obrabiany w formie kaboszonu.
Wykorzystywany jest wielu gałęziach techniki regulacyjnej i pomiarowej.
źródło
źródło
źródło
galeria
źródło
źródło
źródło
https://www.youtube.com/watch?time_conti...scStq_pQUc