[Krystyna]

   
Na lipę"
Gościu, siądź pod mym liściem, a odpoczni sobie!
Nie dójdzie cię tu słońce, przyrzekam ja tobie,
Choć się nawysszej wzbije, a proste promienie
Ściągną pod swoje drzewa rozstrzelane cienie.
Tu zawżdy chłodne wiatry z pola zawiewają,
Tu słowicy, tu szpacy wdzięcznie narzekają.
Z mego wonnego kwiatu pracowite pszczoły
Biorą miód, który potym szlachci pańskie stoły.
A ja swym cichym szeptem sprawić umiem snadnie,
Że człowiekowi łacno słodki sen przypadnie.
Jabłek wprawdzie nie rodzę, lecz mię pan tak kładzie
Jako szczep napłodniejszy w hesperyskim sadzie.
Jak Kochanowski

Lubilem lipę co pod sławnym Janem
Cień rozstrzelony zbierała pod siebie
I co rok miodu obdarzała dzbanem
Nie wymyślnego w żądzach i potrzebie
Co była drugim poetów mieszkaniem
Głośna słowików, szpaków narzekaniem
(J. Słowacki)

Lipy jak zbroje złote, stare
patrzą w fioł­kowe zmierz­chu morze..
tylko mi cho­dzi o tę wiarę,
że się bez cze­goś żyć nie może…
(Maria Paw­li­kow­ska – Jasno­rzew­ska, Paź­dzier­nik

[Krystyna]

   
Tilia-Lipa
Rodzaj długowiecznych drzew należący do podrodziny lipowatych.
Rosną w umiarkowanej strefie półkuli północnej.
Zalicza się do niego ok. 30 gatunków.
Gatunkiem typowym jest Tilia Europaea
Rodzaj wysokich i okazałych drzew liściastych, posiadających zazwyczaj gruby pień i szeroką, kopulasto wysklepioną koronę.
Słynące z długowieczności lipy cieszą się szacunkiem niewiele mniejszym niż dęby.                
Niektóre gatunki, jak na przykład rodzime w Polsce Lipy Drobnolistna i Szerokolistna dożywają bez trudu ponad 500 lat i tym samym są drugimi (po Dębach) najdłużej żyjącymi drzewami liściastymi w Europie.
Jasne i miękkie drewno Lipowe jest wprawdzie zdecydowanie mniej trwałe niż Dębowe (prawdopodobnie od Lipowego drewna pochodzi znane chyba każdemu negatywne określenie "lipa", oznaczające coś o mizernej jakości), jednak ze względu na swoją niezwykłą plastyczność, daje się bardzo łatwo formować i stanowi wyśmienity materiał rzeźbiarski i modelarski.      

Głównym znakiem rozpoznawczym Lip są ich sercowate liście.
W zależności od gatunku (odmiany) mogą się one różnić pewnymi detalami, jednak i charakterystyczny, szeroko-sercowaty kształt z lekko niesymetryczną nasadą obowiązuje dla całego rodzaju.
Lipy to jedne z najważniejszych drzew pszczelarskich (w Polsce - najważniejsze).
Zebrane w kilkukwiatowe wierzchotki, żółtobiałe, mocno pachnące kwiaty lip należą do najbardziej miododajnych i najliczniej odwiedzanych przez pszczoły, które wytwarzają z nich słynny Miód Lipowy.
Obok liści, także i kwiaty stanowią dobrą cechę rozpoznawczą rodzaju, ponieważ są osadzone na posiadających bardzo charakterystyczny, języczkowaty kształt, dużych, jasnozielonych podsadkach.
Podsadki długo utrzymują się na drzewie, po czym opadają wraz z owocami, którymi u Lip są niepozorne, kuliste orzeszki okryte zdrewniałą łupinką.
Lipy to ważne drzewa leśne i polne, ale też jedne z najpopularniejszych drzew ozdobnych.  
Są one często sadzone w parkach i ogrodach, wzdłuż dróg, przy kościołach, na cmentarzach itp.
Obsadzone kilkusetletnimi drzewami słynne aleje Lipowe należą do najpiękniejszych w Europie.
Przemysłowe znaczenie Lip jest związane głównie z pszczelarstwem, rzeźbiarstwem, modelarstwem
i ziołolecznictwem.

Od niepamiętnych czasów lipy cieszą się u ludzi szczególną sympatią i są uważane za jedne z najszlachetniejszych drzew.
Potwierdzeniem tego może być chociażby ilość poświęconych im utworów w polskiej literaturze;
do najbardziej znanych z nich należy niewątpliwie fraszka Jana Kochanowskiego pt. Na lipę:
Gościu, siądź pod mym liściem, a odpoczni sobie!
Nie dojdzie cię tu słońce, przyrzekam ja tobie, (...)
O Lipach pisali również m.in. Juliusz Słowacki, Maria Konopnicka i Ignacy Krasicki, a także wielu zagranicznych poetów i pisarzy.

Gatunki dziko rosnące w Polsce
Tilia Cordata
Tilia Platyphyllos

Gatunki uprawiane (wybór)
Tilia Americana
Tilia ×Europaea
Tilia Japonica
Tilia ×Euchlora
Tilia Mongolica
Tilia Tomentosa

Rodzaj obejmuje około 40 gatunków, z których w Polsce rodzime są dwa:
Tilia Cordata-Lipa Drobnolistna i Tilia Platyphyllos- Lipa Szerokolistna
Oba gatunki spontanicznie krzyżują się ze sobą dając w wyniku mieszańca o cechach pośrednich Tilia Europaea-Lipę Holenderską
Uprawiamy ponadto kilkanaście obcych gatunków i odmian Lip - m.in. często sadzone w parkach Tilia Tomentosa-Lipa Srebrzysta, oraz Tilia xEuchlora-Lipa Krymska
Do ciekawych, aczkolwiek bardzo rzadko spotykanych u nas gatunków należy Tilia Americana-Lipa Amerykańska - drzewo o sercowatych liściach osiągających 20cm długości (ze względu na rozmiary przypominają one liście Surmii).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Lipa
http://drzewa.nk4.netmark.pl/atlas/lipa/lipa.php

Lipa uznawana jest za narodową roślinę Czechów (pojawia się na fladze prezydenckiej), Słowaków, Słoweńców (nieoficjalna waluta Słowenii z lat 1989 – 1990), Serbów Łużyckich (m.in. w logo organizacji Domowina).
W Chorwacji zdawkowa jednostka monetarna nosi nazwę lipa.

Lipa była opisywana przez wielu poetów i pisarzy.
Najcudowniejszą z naszych lip, opisał Jan Kochanowski we fraszce Na lipę.
Juliusz Słowacki w swej „Podróży na Wschód”, myśląc z tęsknotą o Polsce, wyznaje:
"Lubiłem lipę, co nad sławnym Janem".
Maria Konopnicka, znakomita znawczyni chłopskich obyczajów pisała:
"Kołysz mi się kołysz, kołysko lipowa! Niechaj cię, Jasieńcu Pan Jezus zachowa!"

Ślady uwielbienia lipy przetrwały do dziś w nazwach niektórych miejscowości – Święta Lipa, Świętolipie, Święte Lipy... a wieś Święta Lipka (na granicy Warmii i Mazur, nad jeziorem Dejnowo) jeszcze długo po przyjęciu chrześcijaństwa słynęła jako przybytek pogańskich bogów.
Dawni Słowianie wierzyli, że lipa ochrania przed piorunami a dotknięcie jej pnia uzdrawia.
W mitologii rzymskiej drzewo to poświęcone było bogini Wenus.

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/co...%C5%84.jpg
ta Lipa ma 700lat...

[Krystyna]

   
   
   
Tilia Americana
Występowanie:
Jeden z dwóch północnoamerykańskich gatunków Lipy-drugi to Tilia Caroliniana
Występuje we wschodniej części kontynentu, na północy przenika do południowo-wschodniej Kanady, na zachodzie dociera zarówno do Dakoty, jak i do Nebraski, na południu granica obszaru przebiega przez stany Kansas, Missouri i Wirginia Zachodnia; odmiana Tilia americana var. Neglecta występuje we wschodniej części obszaru.
W Europie gatunek ten bywa sadzony w parkach, w naszym kraju jest prawdopodobnie udokumentowany w 1776 roku w ogrodzie botanicznym w Smíchovie, w 1812 roku także na zamku w Hlubošu – w przeszłości nazywała się jednak Tilia Americana używane zbiorczo dla wszystkich taksonów Lipy Amerykańskiej.
Częściej możemy spotkać mieszańca Lipy Amerykańskiej i Lipy Wielkolistnej, czyli lipy więdnącej ( Tilia × flaccida ).
Ekologia:
Rośnie w lasach, często nad brzegami cieków wodnych i jezior, wznosi się na wysokość ok. 800 m.
Kwitnie od czerwca do lipca.
Opis:
Drzewo dorastające do 30(–43) m wys., często wielopniowe, z szeroką zaokrągloną koroną u góry, kora naga, zielonoszara.
Liście są petiolate, szeroko jajowate do prawie okrągłych, 7,5-13,6(-20) cm długości i 6,7-11,4(-18) cm szerokości, sercowate lub w różnym stopniu ścięte u podstawy, wzdłuż krawędzi grubo ząbkowane, zęby trójkątne, z łuskowatym czubkiem długości 0,8–1,9 mm, ostrze zaostrzone ku górze, z 7–10 parami żył drugorzędowych, zielone na twarzy, jaśniejsze na odwrocie, tylko skąpo pokryte prostymi włosami, zwłaszcza wtedy w dolinie głównych żył, ale w pełni lata jest już prawie całkowicie łysy.
Kwiaty zebrane w grona po 5 lub więcej kwiatów, o szerokości około 15 mm, żółtawe; przylistek długości 7–15 cm, siedzący lub krótko ogonkowy; działki o długości 4–6(–9) mm, korona o długości 5–9(–11) mm, ogonki o długości 4–7(–10) mm.
Zastosowanie:
Drewno tej Lipy jest łatwe w obróbce, wykorzystywane jest w przemyśle meblarskim, ale także podobno przy budowie instrumentów muzycznych.
Uwaga:
Lipa Amerykańska dotarła do Europy już w XVIII wieku i została skrzyżowana z gatunkami Lipy Europejskiej.
I tak Tilia ×Flavescens jest hybrydą Tilia Americana i Tilia Cordata , w Tilia xFlaccida rodzicami są Tilia Americana i Tilia Platyphyllos .
W Tilia xMoltkei, Tilia Americana krzyżowała się z bałkańskim gatunkiem Tilia Tomentosa .
W Europie można jednak spotkać również mieszańce dwóch amerykańskich taksonów Tilia Americana i Tilia Caroliniana subsp. Heterophylla-co daje -Tilia ×Stellata
https://botany.cz/cs/tilia-americana/
https://en.wikipedia.org/wiki/Tilia_americana
https://treesandshrubsonline.org/article...americana/
https://pl.wikipedia.org/wiki/Lipa_ameryka%C5%84ska
https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%...0%B0%D1%8F
Lipa Amerykańska lub Lipa Czarna to ciepłolubne drzewo o wysokości do 40 metrów.
Korona jest szeroka, owalna, kora jest atramentowoczarna.
Liście są owalne, szerokie, do 20 cm długości, u podstawy sercowate, z nacięciami wzdłuż krawędzi.
Kwiaty są duże, zebrane w zwisające kwiatostany po 6-15 sztuk, do 1,5 cm średnicy Przedstawiciele tego gatunku rosną raczej wolno.
https://estatevoronezh.ru/lipa-foto-dere...0%B0%D1%8F
http://www.mustila.fi/ru/rasteniya/tilia...rikanskaya
https://www.cirrusimage.com/tree_american_basswood/
https://www.treesandshrubsonline.org/art...americana/
https://www.encyklopedia.lasypolskie.pl/...merykanska

[Krystyna]

   
   
   
   
   
Tilia Amurensis
Występowanie:
Gatunek wschodnioazjatycki, którego obszar obejmuje cały Półwysep Koreański, rosyjski Kraj Nadmorski, rzekę Amur, wschodnią część Mandżurii i północno-wschodnie Chiny.
Oprócz podgatunków nominalnych, podgatunek Tilia Amurensis subsp. Taqueti .
Gatunek ten został sprowadzony do Wielkiej Brytanii dopiero w 1909 roku, do nas prawdopodobnie dopiero w latach 20. XX wieku.
Ekologia:
Rośnie w lasach mieszanych i liściastych, nominuje podgatunki w dolinach cieków wodnych iw niższych rejonach górskich, subsp. Taquetii pojawia się częściej w lasach na wyższych wysokościach, wznosząc się do wysokości około 1400 m.
Kwitnie w lipcu.
Opis: Drzewo liściaste dorastające do wysokości około 35 m.
Kora początkowo gładka, srebrzystoszara, później bruzdowana, złuszczająca się, pędy nagie lub gwiaździsto owłosione, a później nagie, u subsp. taquetii trwa dłużej.
Liście są petiolate, szeroko jajowate do prawie okrągłych, często z jednym lub dwoma płatkami (u podgatunków nominatywnych), blaszka ma 4,3–7,7 cm długości i 4–6,8 cm szerokości, jej podstawa jest zwykle symetryczna, sercowata lub nawet ścięta ( w subsp. Taquetii), ostro piłowane wzdłuż krawędzi, zęby asymetrycznie trójkątne, szpiczaste, ostrze skierowane ku górze, czubek często falisty, 4–7 par żyłek bocznych, niekiedy niewyraźne tylko w górnej część ostrza.
Na licu blaszka zielona, początkowo pokryta rozwidlonymi włoskami na żyłach głównych, później naga, na odwrocie jasnozielona do szarozielonej, początkowo z rozwidlonymi włoskami na żyłkach i rozsianymi włoskami w kształcie gwiazdek na żyłach powierzchnia, później mniej lub bardziej naga, czasem z kępkami włosków w kątach żył. Kwiatostan jest 2-3 razy rozgałęziony, z 10-30 kwiatami (w subsp. Taquetii tylko z 2-5 kwiatami); przylistek jest lancetowaty, do 10 cm długości.
Owoce są jajowate do elipsoidalnych, nieżebrowane, lekko gwiaździste owłosione.
Zastosowanie:
Drewno wykorzystywane jest do produkcji desek, sklejek i fornirów, służy do wyrobu mebli i przyborów kuchennych, wcześniej z otrębów wytwarzano liny.
Jest to również dobre drzewo miodowe.
Lipa Amurska może być uprawiana również w klimatach środkowoeuropejskich, ale jest wrażliwa na znaczne wiosenne i jesienne wahania temperatur, często jest uszkadzana przez późne wiosenne przymrozki i stosunkowo wcześnie opada, często na przełomie września i października.
https://botany.cz/cs/tilia-amurensis/
https://en.wikipedia.org/wiki/Tilia_amurensis
https://www.biolib.cz/en/taxon/id126251/
Amurskaja
Lipa Amur to pełne wdzięku drzewo o wysokości do 30 metrów.
Korona jest gęsta, zwarta, owalna.
Kora młodych roślin jest błyszcząca, brązowo-purpurowa, u dorosłych jest ciemno dymna, z podłużnymi pęknięciami. Liście mają kształt serca, z rowkami wzdłuż krawędzi, do 7 cm długości Pachnące kwiaty o mlecznym lub cytrynowym odcieniu są zbierane w kwiatostany po 5-15 sztuk.
https://estatevoronezh.ru/lipa-foto-dere...0%B0%D1%8F

Tilia Amurensis var. amurensis
Korean lime tree
Lipa koreańska, wcześniej-Tilia Insularis  t
Tworzy małe lub średnie drzewo (od 40 do 80 stóp).
Pochodzi z Korei Południowej i została wprowadzona do ogrodnictwa przez Ernesta Wilsona w 1919 roku, ale nadal jest rzadka w uprawie.
Jej mniejszy rozmiar i schludny kształt oraz pachnące kwiaty sprawiają, że jest lepszym wyborem do małego ogrodu niż Lipa Europejska.
Ten ostatni ma zwyczaj tworzenia niechlujnego krzaka pędów u podstawy pnia.
Drzewo Ogrodu Botanicznego jest sadzone obok granicy z Colenso Parade.
https://www.fobbg.co.uk/Tiliainsularis/T...laris.html

[Krystyna]

Tilia Caroliniana
Tilia Caroliniana Mill. to gatunek drzewa z rodziny Malvaceae , pochodzący z południowych i południowo- wschodnich stanów USA oraz Meksyku.
Tilia Caroliniana została opisana przez Philipa Millera i opublikowana w The Gardeners Dictionary : . . . wydanie ósme Tilia no. 4. 1768.

Tilia Caroliniana składa się z 4 podgatunków
Tilia Caroliniana subsp. Caroliniana
Tilia Caroliniana subsp. Floridana Small (E. Murray)
Tilia Caroliniana subsp. Heterophylla (Vent.) Pigott)
Tilia Caroliniana subsp. Occidentalis (Rose) Pigott)
Tilia Caroliniana subsp. Heterophylla rośnie w lasach mieszanych głównie w Appalachach, w południowej części obszaru występuje także w lasach liściastych i wiecznie zielonych północnej Florydy.

Tilia Caroliniana może dorastać do 30 m (98 stóp) wysokości z pniem o średnicy do 150 cm (4,9 stopy).
Liście są duże, bardzo nierówne u podstawy, szeroki, z drobno ząbkowanym brzegiem; są jasnozielone i gładkie z wierzchu i srebrzyste od spodu.
Niektóre liście na okazach zidentyfikowanych jako Tilia Mexicana w angielskiej arborecie są ogromne, mają 30 cm (0,98 stopy) długości , czego przykładem jest okaz w ogrodzie botanicznym w Ventnor
Kwiaty, większe niż Tilia Americana , są wytwarzane w gronach po 10–24 razem .
Owoc jest kulisty,13 mm ( 1 / 2 cala) ,  puszysty, z przylistkiem skierowanym do podstawy.
Zastosowanie:
Mówi się, że jest dobrym drzewem miododajnym.
W Europie Środkowej podgatunek ten sadzi się w arboretach i parkach.
Jest to doskonałe drzewo liściaste dające cień do stosunkowo dużych przestrzeni, takich jak parki i place zabaw.
Jest często używany jako drzewo uliczne i bulwarowe, ponieważ podobno całkiem dobrze znosi warunki miejskie.
Jesienny kolor potrafi robić wrażenie.
Zapewnij żyzną, przepuszczalną glebę i pełne nasłonecznienie.

Uwaga:
W Ameryce Północnej spotykamy również mieszańca lipy amerykańskiej, rodzicami Tilia × Stellata są Tilia Americana i Tilia Caroliniana subsp. Heterofilia .
Jednak Lipy amerykańskie krzyżują się również z lipami europejskimi, a te hybrydy są uprawiane w Europie być może nawet częściej niż oryginalne taksony amerykańskie.
https://botany.cz/cs/tilia-caroliniana/
https://en.wikipedia.org/wiki/Tilia_caroliniana

[Krystyna]

   
       
   
   
Tilia Chinensis
Gatunek drzewa z rodziny ślazowatych.
Występuje naturalnie w Chinach – w prowincjach Gansu, Henan, Hubei, Shaanxi, Syczuan oraz Junnan
Gatunek o dużej zmienności morfologicznej

Drzewo do 20 m.
Kora szara, z wąskimi pionowymi prążkami w okresie dojrzałości.
Gałązki smukłe (grubość 2–3 mm), zielone, stają się nagie.
Pąki duże (9-12 mm długości), z widocznymi 2 łuskami prawie równej długości, przeważnie nagie. Liście 7–12 × 5,5–9,5 cm, kuliste do prostokątnych, pomarszczone; górna powierzchnia wkrótce naga, dolna powierzchnia zielonkawa, ze zmienną pokrywą brązowych włosków gwiaździstych (najczęściej z 4 lub 8 ramionami) i dłuższymi brązowymi włoskami otaczającymi żyły; zęby górnej części brzegu liścia zaokrąglone z końcówkami mukronianu o długości 0,5 mm lub prawie nieobecne.
Przylistki kwiatowe 5–11 × 0,8–2,3 cm, bladozielone z gęstymi włoskami gwiaździstymi poniżej, siedzące lub z łodygą do 0,5 cm.
Kwiatostan opadający, zwykle z 2–5 kwiatami; prątkowce 5. Owoce duże (8–14 × 7–9 mm), 5-żebrowane, sutkowate i owłosione; ściana owocu gruba i zdrewniała. (Tang i in. 2007 ; Pigott 2012 ).
https://treesandshrubsonline.org/article...chinensis/
https://www.cirrusimage.com/tree_chinese_linden/
https://www.cirrusimage.com/tree_chinese_linden/

[Krystyna]

       
   
Tilia Chingiana
Średniej wielkości drzewo pochodzące z prowincji Anhui, Jiangsu, Jiangxi i Zhejiang w Chinach
Tilia Chingiana to drzewo liściaste dorastające do 15 m wysokości, o szarej i gładkiej korze.
Liście sercowate są przesunięte u podstawy, mają 5–10 cm długości i są osadzone na ogonkach 2,5–4,0 cm .
W Chinach drzewo kwitnie w czerwcu i lipcu.
Nasiona występują pojedynczo lub w parach i są stosunkowo duże, mają średnio 12 mm długości i 8 mm średnicy; ponad czterokrotnie większy od nasion limonki drobnolistnej .

Małe drzewo, do 15 m.
Kora brązowo-szara, z płaskimi wypukłościami w okresie dojrzałości.
Gałązki smukłe (grubość 1,4–3 mm), ciemnozielone lub czerwone, nagie.
Pąki długości 5–8 mm, z widocznymi 3 łuskami i łatami gwiaździstych włosów.
Liście 50–110 × 40–85 mm, szeroko jajowate; górna powierzchnia średniozielona z matowym połyskiem i zmiennie rzadkimi włoskami gwiaździstymi, dolna powierzchnia szarozielona z pokrywą gwiaździstych włosków, z których większość ma 8 ramion; podstawa często prawie symetrycznie sercowata; brzegi z trójkątnymi zębami zakończonymi mukronami o długości 0,3–0,9 mm. 
Przylistki kwiatowe krótkie, 60–90 × 11–22 mm, oblancetowate, o bardzo krótkich szypułkach lub siedzące; obie powierzchnie z kilkoma gwiaździstymi włoskami.
Kwiatostan opadający, z 8–14 małymi kwiatami o szerokości 8–10 mm; obecne staminody.
Owoc 9–11 × 7–9 mm, często jajowaty, sutkowaty, o grubej zdrewniałej ścianie
https://en.wikipedia.org/wiki/Tilia_chingiana
https://treesandshrubsonline.org/article...chingiana/

[Krystyna]

   
   
Tilia Concinna
Wysępowanie:
Gatunek wschodnioazjatycki, prawdopodobnie najrzadsza lipa na świecie.
Jeszcze w 1919 r. rosła na pograniczu wschodnich chińskich prowincji Jiangsu i Anhui, w okolicach Suzhou.
Charakter tego obszaru, obecnie intensywnie użytkowanego rolniczo, prawdopodobnie mocno zmienił się w XX wieku, pierwotne lasy prawdopodobnie zostały wycięte, a wraz z nimi zniknęły te lipy.
Być może nadal mogłyby pojawiać się w buddyjskich kompleksach świątynnych.
Donald Pigott opisał tę lipę jako nowy gatunek dopiero w 2012 roku, według wpisów zielnikowych i okazów hodowanych w hodowli.
Gatunek ten został sprowadzony do Europy w 1940 roku ( Kew ), po raz pierwszy posadzony na naszym terenie w 2007 roku w Oplany-Klíče w środkowych Czechach, skąd też pochodzą nasze zdjęcia.
Ekologia:
Lasy na tym obszarze wschodnich Chin były kiedyś wiecznie zielonymi lasami liściastymi, z dominującymi gatunkami Quercus glauca, Quercus gilva czy Castanopsis sclerophylla, leżącymi na wysokości około 200 m.
Obecnie gatunek znany jest jedynie z kilka kultur.
Zagrożenie i ochrona:
Niedawno opisany gatunek, zgodnie z kryteriami IUCN, powinien być zaliczony albo do kategorii gatunków niedostatecznie zbadanych (DD), albo bezpośrednio do gatunków wymarłych w stanie dzikim (EW).
https://botany.cz/cs/tilia-concinna/
https://treesandshrubsonline.org/article...-concinna/

[Krystyna]

   
Pomnikowy okaz lipy drobnolistnej w Reptach Śląskich
Tilia Cordata-Lipa Drobnolistna
Gatunek drzewa, należący do rodziny lipowatych (według systemu Reveala).
Pochodzi z Europy i Azji Zachodniej
W Polsce występuje pospolicie na terytorium całego kraju.
Występuje w stanie naturalnym, ale jest także bardzo często sadzona przy domach, w parkach i przy drogach, jako roślina ozdobna i użyteczna.
Status gatunku we florze Polski: gatunek rodzimy lub zadomowiony.
Duże drzewo liściaste, osiągające wysokość do 30 m.
Korona jest regularna – szerokojajowata lub kulista.
Na młodych drzewach gałęzie są pod dużym kątem wzniesione do góry, a ich kora jest gładka i ma szary kolor.
Na starych drzewach konary zwisają w dół, a ich kora jest gruba i nieregularna.
Cieńsze gałązki są nagie, górą brunatnoczerwone
Kwiaty wyrastają pojedynczo lub pęczkami po 2-12, są wzniesione ponad liście.
Mają dość długą szypułkę i w dolnej części podługowatą podsadkę.
Całe kwiaty mają jasnożółtą barwę i wydzielają intensywny, przyjemny zapach.
Ich pręciki są zbliżone wielkością do płatków korony.
Owoc kulisty, twardy, nagi orzech, wielkości 6-8 mm ze skrzydełkiem (pochodzącymi z podsadki kwiatu).
źródło
źródło
https://www.encyklopedia.lasypolskie.pl/...obnolistna

Lipa drobnolistna
Gatunek pospolity na całym kontynencie europejskim, czasami nazywany zimą (łac. Tilia Cordata Mill) występujący na Kaukazie, Krymie, zachodniej Syberii i Uralu.
Maksymalna wysokość wynosi 30 m.
Ciekawy jest kształt korony Lipy Drobnolistnej: ma ona górne i środkowe gałęzie skierowane pionowo w górę, a dolne opadające ku ziemi.
Liść jest mały, gładki, sercowaty, długoogonkowy (3-6 cm długości), zielony z jasnym spodem.
Pąki na drzewach kwitną 2 tygodnie wcześniej niż u Lipy Szerokolistnej.
Kora jest żółto-szara.
Kwitnienie przypada na okres od czerwca do lipca.
Kwiatostan złożony z 5-11 żółtych kwiatów skierowanych ku górze. Nasiona dojrzewają na początku sierpnia.
Roślina słynie z bezpretensjonalności, wytrzymałości i jest szeroko stosowana w ogrodnictwie krajobrazowym.
https://estatevoronezh.ru/lipa-foto-dere...0%B0%D1%8F
http://www.mustila.fi/ru/rasteniya/tilia...dcevidnaya
https://lasnazawsze.org.pl/lipa-drobnoli...ich-matek/
https://www.drzewa.nk4.netmark.pl/atlas/...listna.php

[Krystyna]

   
       
Tilia Dasystyla-Lipa Kaukaska
Tilia Dasystyla to gatunek Lipy Liściastej .
Zawiera następujące podgatunki
Tilia Dasystyla subsp. Caucasica-północny Iran , północna i zachodnia Turcja , Kaukaz i Krym
Tilia Dasystyla subsp. Dasystyla – Krym

Występuje naturalnie na obszarze od zachodniej części Rosji po Iran
Gatunek Tilia Dasystyla występuje w południowej części Krymu, na Kaukazie, w Azji Mniejszej i północnym Iranie.
Podgatunek nominalny, który również uwieczniliśmy na naszych fotografiach, występuje wyłącznie w górach południowego Krymu (Кримские гори / Крымские горы)
Podgatunek Tilia Dasystyla subsp. Caucasica rośnie na Prekaukazie, Zakaukaziu, na północy i zachodzie Azji Mniejszej oraz w północnej części Iranu (w górach Alborz).
Trzeci podgatunek to Tilia Dasystyla subsp. Multiflora z Abchazji i zachodniej Gruzji.
Z pewnością interesujące jest to, że w katalogu szkółek Schwarzenbergów w Hlubockiej z 1880 roku widnieje pewna " Tilia Dasystyla"
(Krim-Linde)”, choć nie można wykluczyć, że w rzeczywistości była to Lipa Zielona-Tilia ×Euchlora, rozpowszechniona już w tym czasie na ziemiach niemieckich.
Nominowany podgatunek Lipy Kaukaskiej do niedawna był prawdopodobnie rzadko uprawiany, na pewno został wprowadzony do najważniejszych ogrodów Wielkiej Brytanii przez Donalda Pigotta w 1992 roku, skąd zaczął rozprzestrzeniać się na resztę Europy.
Dopiero w 2015 roku została zaliczona do bodaj najbardziej reprezentatywnej kolekcji lipy w Oplanach-Klíčach w środkowych Czechach.
Pewne jest, że w Europie Środkowej pod nazwą Tilia Dasystyla uprawia się wiele różnych odmian Lipy, wśród których z pewnością można znaleźć drzewa pochodzenia kaukaskie, azjatyckie lub irańskie.
Ekologia:
Podgatunek nominalny Lipy Kaukaskiej rośnie w lasach liściastych na południowych zboczach Gór Krymskich, w dolinach górskich i przy źródłach, razem z np. gatunkami Carpinus Orientalis, Quercus Pubescens, ale także Fraxinus Excelsior, Quercus Petraea lub Fagus Orientalis, na wysokościach od około 120 do 1200 m.
Kwitnie w lipcu.
Opis:
Drzewo liściaste dorastające do wysokości około 30 m, ale w grabach tworzy drzewa wielopniowe osiągające wysokość zaledwie 4–10 m.
Kora szara, gładka, później bruzdowana, pędy jasnozielone lub karmazynowoczerwone, nagie, z małymi przetchlinkami.
Liście są petiolate, okrągłe (czasami mogą być klapowane), 4,8–8,2 cm długości i 4,7–8,1 cm szerokości, więc blaszka jest zwykle prawie tej samej szerokości i długości, podstawa jest w kształcie serca lub rzadziej ścięta, piła -uzębione na krawędzi, zęby są prawie równoboczne, lekko zakrzywione do przodu, czasami podwójne, z wyraźnym łuszczącym się czubkiem, który ma długość do 1,7 mm, wierzchołek ostrza jest spiczasty, czubek jest wąsko trójkątny. 6–7 par żyłek bocznych, na licu blaszka ciemnozielona i wyraźnie błyszcząca (liście zachowują większy stopień połysku nawet po wyschnięciu), naga, odwrotna strona jasnozielona do szarawej, ale nie szara- zielony, prawie nagie, tylko w kątach żył z wydatnymi kępkami splątanych włosów koloru słomianego do jasnobrązowego i na żyłach słabo porośniętych przylegającymi prostymi lub rozwidlonymi włosami.
Kwiatostan opadający, 1–2 razy rozgałęziony, z 3–7 kwiatami; przylistek petiolate, wąskoeliptyczny, długości 4,8–7,7 cm, najszerszy w środku, obustronnie nagi; pręciki mają 35–40, pręciki są nieobecne.
Owoce są jajowate do prawie kulistych, gładkie lub z słabo zaznaczonymi żebrami, biały jedwabisty filc.
Zagrożenia i ochrona:
Ten gatunek Lipy został wpisany na listę roślin chronionych w Czerwonej Księdze Ukrainy .
Uwaga: Lipa Kaukaska jest często wymieniana jako jeden z rodziców hybrydowej lipy zielonej ( Tilia xEuchlora ).
https://botany.cz/cs/tilia-dasystyla/
źródło
https://pl.wikipedia.org/wiki/Tilia_dasystyla

[Krystyna]

Tilia Henryana 
Jest gatunkiem roślinnym należącym do rodziny Malvaceae.
Nazwa zwyczajowa: Lime Tree Henry'ego
Pochodzi z  Chin Środkowych
Jest to średniej wielkości drzewo, które w kraju swojego pochodzenia może dorastać nawet do 15 m wysokości, u nas z reguły nie przekracza 10 m.
W naszym klimacie często wytwarza równolegle kilka przewodników i przybiera formę krzewiastą o nieregularnym, rozłożystym kształcie.
Rzadziej rośnie w postaci drzewa o lekko zaokrąglonej, ale też trochę nieregularnej koronie.
Na tle innych gatunków wyróżniają ją przede wszystkim duże, do 12 cm długości, sercowate liście z wyraźnym ząbkowaniem na brzegu, które w młodości mają kolor brązowy, później zielenieją, a na jesieni zaś przebarwiają się na żółto.
 
Jest to również najpóźniej kwitnący u nas gatunek Lipy, bowiem kwiaty pojawiają się u niej dopiero we wrześniu i październiku.
Kwiaty są drobne, żółte, zebrane w bardzo obfite kwiatostany liczące niekiedy po kilkadziesiąt sztuk kwiatów.
 Wydzielają one przyjemny, aromatyczny zapach, są miododajne, jednak ze względu na dość późne kwitnienie nie mają większego znaczenia jako pokarm dla pszczół.
Lipa ta może być sadzona w formie szpalerów, a także jako soliter w bardziej wyeksponowanych miejscach, stanowi również wspaniały dodatek na obrzeża zadrzewień parkowych.
Niestety jest rośliną o niezbyt dużej mrozoodporności, dlatego zaleca się sadzenie jej w cieplejszych rejonach naszego kraju, a dodatkowo zabezpieczanie na zimę.
Najlepiej sadzić ją w miejscach ciepłych, dobrze osłoniętych i słonecznych.
Preferuje gleby żyzne, bogate w próchnicę, wilgotne i lekko kwaśne.
źródło
źródło
źródło
źródło
źródło

[Krystyna]

Tilia Hupehensis
Rośnie w Chinach w postaci drzewa.
Gałęzie są filcowe, gdy są młode.
Liście są jajowate, całe, u góry mogą być lekko ząbkowane, spiczaste, długości 8 - 10 cm, szerokości 4,5 - 6 cm, u nasady skośnie sercowate lub skośnie ścięte, a ogonki filcowate, 1 - 1,5 cm długości.
Kwiatostan to 3-6-płatkowy kłos o długości 7-8 mm, przylistek filcowaty, siedzący, o długości 7-9 cm i szerokości 2-2,5 cm.
Owoce są jajowate, owłosione i wielkości 7 - 9 mm
https://www.rostliny.net/rostlina/Tilia_...BDXe3bMLIU
https://www.iplant.cn/frps2019/frps/Tilia%20hupehensis

[Krystyna]

   
       
       
Tilia Japonica
Lipa Japońska to drzewo o wysokości do 20 metrów.
Rośnie we wschodniej Azji, w subtropikalnych lasach liściastych.
Młoda kora jest gładka, brązowa, stara jest bruzdowana, ciemna.
Korona jest wysoka, zwarta, owalna.
Liście są małe, 5-7 cm, owalne, oliwkowe na zewnątrz, szare wewnątrz, z włoskami w rogach nerwów.
Kwitnienie występuje w lipcu lub sierpniu przez 14 dni.
Kwiaty są drobne, zebrane w duże ilości w zwisające kwiatostany.
Dojrzewające we wrześniu owoce to okrągłe, równe, puszyste orzechy.
Przedstawiciele tego gatunku rosną raczej powoli.
Gatunek jest mrozoodporny, jest rośliną wyłącznie miododajną.
Japońska Herbata Lipowa sprawdziła się jako aromatyzowana zielona herbata.
https://estatevoronezh.ru/lipa-foto-dere...0%B0%D1%8F
https://treesandshrubsonline.org/article...-japonica/
http://engosaku.com/%E6%A4%8D%E7%89%A9%E...%E3%82%AD/

[Krystyna]

Tilia Johnsoni
Tilia Johnsoni to wymarły gatunek lipy, który pochodził ze stanu Waszyngton w USA i Kolumbii Brytyjskiej w Kanadzie.
Gatunek ten żył około 49 milionów lat temu we wczesnym eocenie.
Gatunek został nazwany na cześć dr. Kirka R. Johnsona, paleobotanika, który pomagał w zbieraniu z formacji górskiej Klondike w miejscu typu...
https://en.wikipedia.org/wiki/Tilia_johnsoni
https://hu.frwiki.wiki/wiki/Tilia_johnsoni

[Krystyna]

   
   
   
   
   
Tilia Kiusiana
Tilia Kiusiana, jest gatunkiem rośliny kwitnącej z rodziny Malvaceae, pochodzącej z południowej i środkowej Japonii i wprowadzonej na Półwysep Koreański.
Ma wiele cech, które czynią go „potencjalnie kolejnym wielkim drzewem krajobrazowym”, w tym małe, wąskie liście, które nie mają typowego kształtu lipy, wyrafinowany pokrój, atrakcyjnie złuszczającą się korę, odporność na mszyce i powolny wzrost do średniej wielkości.
Odporny na strefę 6 , jest dostępny w komercyjnych szkółkach.
Występowanie:
Gatunek wschodnioazjatycki, endemiczny dla Japonii.
Występuje na południu kraju, na wyspie Kiusiu oraz w południowo-zachodniej części wyspy Honsiu, pojedyncze stanowisko pojawia się również na wyspie Sikoku.
Gatunek został opisany przez japońskiego leśniczego Homi Shirasawę dopiero w 1900 r., do Europy został sprowadzony dopiero w 1930 r. (Wielka Brytania), a po raz pierwszy zasadzony w naszym kraju w 2007 r. Cyganeria.
Ekologia:
Rośnie w lasach liściastych, na wysokościach od około 100 do 600 m.
Kwitnie do około połowy sierpnia, kwiaty są wyraźnie pachnące.
Opis:
Drzewo liściaste dorastające do około 24 m wysokości, w kulturze występuje głównie jako krzew o półkulistej koronie.
Kora jasnobrązowoszara, najpierw gładka, później bruzdowana i łuszcząca się, pędy najpierw krótko owłosione i pokryte jasnymi przetchlinkami, później nagie, błyszczące, czerwonawobrązowe. Liście są petiolate, tylko wąsko jajowate, 4,4-7,6 cm długości i 2-3,6 cm szerokości, asymetryczne u podstawy, klinowo-ścięte, piłowate wzdłuż krawędzi, z zębami nieregularnie rozmieszczonymi i zawiniętymi na wierzchołku, wierzchołek jest ostrze spiczaste, z 5–6 parami żył wtórnych. Na licu blaszka ciemnozielona, łysa, tylko u nasady liścia z kilkoma prostymi włoskami na głównych nerwach, na odwrocie jasnozielona, przeważnie łysa, tylko u podstawy żyłek z prostymi włoskami , które mogą również pojawić się rozproszone na powierzchni całego ostrza .
Kwiatostan 2–4 razy rozgałęziony, z 9–31 kwiatami; przylistek siedzący lub krótkoogonkowy, długości 3,2–7,4 cm, wąskoeliptyczny; kwiaty są drobne, dochodzące do 5–6 mm średnicy, płatki jajowate, do 4,3 mm długości, spiczaste, bladożółtozielone, płatki do 5,2 mm długości, bladożółte; pręciki mają 15–20, staminodia 5.
Owoce są prawie kuliste, krótko filcowane, łatwo kruszą się w palcach.
Zastosowanie:
Ten bardzo ciekawy i nieco podobny do Lipy gatunek można uprawiać również w warunkach klimatycznych Europy Środkowej.
Wprawdzie wcześnie kiełkuje, ale późne przymrozki może ją uszkodzić, ale dobrze się regeneruje.
https://botany.cz/cs/tilia-kiusiana/
https://en.wikipedia.org/wiki/Tilia_kiusiana

[Krystyna]

Tilia Mandshurica
Lipa mandżurska
Na terytorium Rosji gatunek (łac. Tilia Mandshurica) występuje na Dalekim Wschodzie, ale także w Europie rośnie w ogrodach i parkach prawie wszędzie.
Wysokie wskaźniki mrozoodporności, tolerancja cienia.
W porównaniu z innymi Lipami Mandżurski jest gatunkiem niskim, prawie karłowatym.
Jego wysokość nie przekracza 20 m (zwykle do 15 m), korona jest gęsta i rozłożysta.
Ta lipa może być uformowana w formie krzewu.
Pędy żółtozielone pokryte są filcowym pokwitaniem.
Liść jest owłosiony, do 30 cm długości Cecha charakterystyczna: liście na pędach płodnych i sterylnych są różne.
Na owocnikach są zaokrąglone, długości 6-12 cm, ząbkowane, błyszczące, zielone, nagie od lica i owłosione od wewnątrz.
Na sterylnych pędach liście są 2-3 razy większe, ale mają ten sam kształt.
Liście pędów zagajników są bardziej rozcięte, ich ogonki są krótsze.
Kwiatostan ma 5-15 pąków, owocuje z co drugiego kwiatu.
Każda korona ma do 12 średnicy, jest cytrynowożółta.
Owoce - orzechy o średnicy około 11 mm z gęstym omszeniem, dojrzewają we wrześniu.
https://estatevoronezh.ru/lipa-foto-dere...0%B0%D1%8F
https://treesandshrubsonline.org/article...ndshurica/

[Krystyna]

Tilia Maximowicziana
Tilia Maximowicziana to gatunek rośliny kwitnącej z Lipy i Lipy z rodzaju Tilia, z rodziny Malvaceae
Pochodzi z centralnej i północnej Japonii oraz wyspy Kunashir, najbardziej wysuniętej na południe z Wysp Kurylskich
W górskich lasach Hokkaido i północnego Honsiu jest często dominującym gatunkiem baldachimu.
Piękne drzewo, rzadko sadzone poza jego rodzimym zasięgiem, jest dostępne u dostawców komercyjnych.
Występowanie:
Gatunek wschodnioazjatycki, występujący w północnych regionach Japonii, tj. na północy wyspy Honsiu i na wyspie Hokkaido, obszar rozciąga się także na najbardziej wysuniętą na południe wyspę Kurylską Kunašir i Sachalin.
Prawie całkowicie nagie okazy tego gatunku, które występują rozproszone w naturalnych populacjach, są zwykle klasyfikowane jako odmiana Tilia Maximowicziana var. Yesoana
Wraz z Lipą Japońską-Tilia Japonica, Lipa tworzy hybrydę Maximovič, określaną jako Tilia ×Noziricola .
Gatunek ten został prawdopodobnie sprowadzony do Europy w 1880 r. (Wielka Brytania), do Czech jeszcze przed 1927 r. (Průhonice).
Ekologia:
Rośnie w lasach liściastych, w strefie od wybrzeża morskiego do wysokości ok. 1400 m.
Kwitnie w lipcu.
Opis:
Drzewo liściaste dorastające do około 30 m wysokości, o ciemnoszarej, gładkiej korze u młodych drzew, spękanej u starszych drzew i filcowatych pędach pokrytych szarymi i czerwonawo-brązowymi gwiaździstymi włoskami.
Liście są petiolate, ogonek jest słabo lub gęsto pokryty białymi gwiaździstymi włoskami, ostrze jest szeroko jajowate do okrągłego, 7,5–12,3 cm długości i 6,8–12 cm szerokości, mniej więcej symetrycznie sercowate u podstawy, ząbkowane na krawędzi, zęby są w większości proste, nieregularnie trójkątne, z wypukłymi zakrzywionymi bokami i niewyraźną lub tylko krótką osią, o długości co najwyżej 1 mm, ostrze jest zaostrzone na wierzchołku, z wąsko trójkątnym czubkiem.
Występuje 6–8 par żył drugorzędowych, żyły 3. rzędu wydatne, regularnie rozmieszczone, na licu liście ciemnozielone, prawie łyse lub z gwiaździstymi włoskami na nerwach lub rzadko na całej powierzchni liścia. ostrze, na odwrocie są jasnozielone, z dużymi włosami w kształcie gwiazdy, które tworzą ciągłą, ale nie zachodzącą na siebie warstwę, białe i brązowe włosy mogą również pojawiać się w kątach żył głównych.
Kwiatostan opada, 3-krotnie rozgałęziony, składa się z 15-20 kwiatów, które oprócz licznych pręcików zawierają również 5 pręcików lancetowatych.
Przysadka krótkoogoniasta, lancetowata, długości 7–12,3 cm, górna strona żółtozielona, dolna jasnozielona, z obu stron wzdłuż żyły centralnej przylistek gęsto pokryty białymi włoskami w kształcie gwiazdy.
Owoce są elipsoidalne do jajowatych, nie żebrowane, ale pięciostronne, gładkie, szarobrązowe. które oprócz licznych pręcików zawierają również 5 pręcików lancetowatych.
Przysadka krótkoogoniasta, lancetowata, długości 7–12,3 cm, górna strona żółtozielona, dolna jasnozielona, z obu stron wzdłuż żyły centralnej przylistek gęsto pokryty białymi włoskami w kształcie gwiazdy.
Owoce są elipsoidalne do jajowatych, nie żebrowane, ale pięciostronne, gładkie, szarobrązowe. które oprócz licznych pręcików zawierają również 5 pręcików lancetowatych.
Przysadka krótkoogoniasta, lancetowata, długości 7–12,3 cm, górna strona żółtozielona, dolna jasnozielona, z obu stron wzdłuż żyły centralnej przylistek gęsto pokryty białymi włoskami w kształcie gwiazdy.
Owoce są elipsoidalne do jajowatych, nie żebrowane, ale pięciostronne, gładkie, szarobrązowe.
Zagrożenia i ochrona:
We wschodnich regionach Rosji lipa maksymowicza występuje tylko na bardzo małym obszarze, dlatego jest wpisana do Czerwonej Księgi Rosji .

Uwaga: endemiczna lipa Kyushu ( Tilia kiusiana ) występuje wyłącznie na południu Japonii  Lipa Japońska-Tilia Japonica jest gatunkiem całkowicie japońskim i rozciąga się nawet na wschodnie Chiny .
https://botany.cz/cs/tilia-maximowicziana/
https://en.wikipedia.org/wiki/Tilia_maximowicziana
https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%...1%87%D0%B0

[Krystyna]

       
   
   
   
Tilia Miqueliana
Gatunek drzewa z rodziny ślazowatych.
Występuje naturalnie w Japonii i Chinach, w prowincjach Anhui, Guangdong, Jiangsu, Jiangxi oraz Zhejiang
Zrzucające liście drzewo dorastające do 20 m wysokości
Bardzo rzadko spotykany gatunek lipy, pierwotnie pochodzący z Chin, ale prawdopodobnie pod koniec XII wieku sprowadzony do Japonii, gdzie został zbadany i opisany przez Maximowicza w 1880 r.
Wolno rosnące, nieduże drzewo, zwykle dorastające do 10 m, chociaż pojedyncze egzemplarze mogą osiągać nawet 17 m wysokości o matowoszarej korze.
Liście zmienne, najczęściej trójkątne, czasem sercowate lub jajowate, ząbkowane.
Dolna strona liści, a także ogonki liściowe i młode pędy pokryte szarym kutnerem.
Kwitnienie rozpoczyna zwykle na początku lipca, kwitnie dość długo bardzo obficie.
Kwiaty Lipy Miquela są typowe dla Lip, mają kolor jasnożółty.
Lipa Miquela w Chinach i Japonii była uznawana za święte drzewo, bardzo często była sadzona wokół świątyń.
W buddyzmie należy do jednego z kilku gatunków drzew, pod którym siedział Budda.
Jest także zaliczana do drzew Hibakujumoku czyli drzew ocalałych.
Hibakujumoku obejmuje gatunki drzew, które przetrwały bombardowanie atomowe Hiroszimy i Nagasaki.
Oprócz lipy Miquela bombardowanie przetrwały m.in. Robinia Akacjowa, Bambus, Azalia, Oleander, Miłorząb Dwuklapowy czy Sosna Thunberga.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Tilia_miqueliana

Wymagania:
Gatunek pochodzi z terenów o łagodnym, wilgotnym klimacie, charakteryzujący się dużą ilością opadów i łagodnymi zimami.
Mimo to lipa Miquela dobrze rośnie w klimacie Polski, jedynie najmłodsze drzewka mogą wymagać zabezpieczania, zwłaszcza, jeśli zostaną posadzone na wietrznym, otwartym terenie.
Najlepiej rośnie na żyznej, wilgotnej, ale przepuszczalnej glebie i na słonecznym lub lekko zacienionym stanowisku.

Zastosowanie:
Gatunek kolekcjonerski, polecany pasjonatom różnorodności biologicznej.
Z powodzeniem może być jednak sadzony w ogrodach przydomowych i parkach, ponieważ jest ładnym drzewem o regularnej koronie.
Kwitnie nieco później niż najbardziej popularne gatunki lipy, więc może być traktowana jako gatunek wydłużający dostępność lipowego pożytku dla pszczół
https://www.drzewa.com.pl/lipa-miquela-t...liana.html

[Krystyna]

       
       
   
   
Tilia Mongolica
Tilia Mongolica, powszechnie znana jako Lipa Mongolska, to drzewo pochodzące z gór północnych Chin, dorastające do wysokości 1200–2200 m.
Lipa Mongolska to niewielkie, wolno rosnące drzewo liściaste o zaokrąglonym, zwartym pokroju, osiągające zwykle <10 m wysokości.
Gęsty, gałązkowaty wzrost i nagie czerwonawe pędy mają liście o długości 4–7,5 cm, zwykle grubo ząbkowane z 3–5 płatami, powierzchownie przypominające liście bluszczu lub klonu.
Pojawiające się liście są brązowe, latem stają się błyszczące, zielone, a jesienią jasnożółte.
Zielonkawo-białe kwiaty zebrane są w grona po 6–20 w czerwcu i lipcu.
https://en.wikipedia.org/wiki/
Występowanie:
Gatunek lipy z Azji Wschodniej, występujący w północno-wschodnich Chinach , Regionie Autonomicznym Mongolii Wewnętrznej w Chinach oraz w prowincjach Liaoning, Hebei, Henan i Shanxi.
Ekologia:
Rośnie w podgórskich i górskich lasach mieszanych i liściastych, ale także na skałach czy na skraju wydm, wznosi się na wysokość ok. 1200(–2000) m.
Kwitnie w czerwcu.
Opis:
Mniejsze drzewo liściaste dorastające do 4–5(–10) m.
Kora jest szara, pędy nagie.
Ogonek długości 2-3,5 cm, żółtozielony, nagi, blaszka w zarysie szeroko jajowata, 3-klapowa, 3,5-6,5 cm długości i 3,5-6 cm szerokości, bardzo płytko sercowata lub ścięta u nasady, po krawędzie są ząbkowane, poszczególne zęby trójkątne, ostrze skierowane ku górze, ciemnozielone na licu, nagie, mniej więcej płaskie, na odwrocie jasnozielone do szarozielonego, owłosione tylko w zagłębieniach żył głównych , żyły wtórne w 5–7 parach.
Kwiatostan wyrasta ponad liście, ma 6–12(–38) kwiatów o długości 5–8 cm; przylistki są petiolate, wąsko podłużne, 3,5-7 cm długości, nagie z obu stron, tępe; działki lancetowate, długości 4–5 mm, korona długości 6–7 mm; pręciki mają 36–45, są wydatne, staminodia 5, są krótsze, płatkowane.
Owoc jest elipsoidalny do jajowatego, spiczasty, o średnicy 6–8 mm, skórzasty
Uwaga:
Obecnie (Pigott 2012) wyróżnia się w Azji Wschodniej około 17 gatunków i 5 podgatunków lipy – jednak stamtąd opisano znacznie więcej.
https://botany.cz/cs/tilia-mongolica/

Tilia Mongolica 'Harvest Gold'
Odmiana pochodzenia kanadyjskiego.
Osiąga ok. 12 m wysokości, korona dość wąska, jajowata, z wiekiem zaokrąglająca się.
Ozdobna przede wszystkim z zabarwionych na żółto młodych liści, zieleniejących w miarę dorastania.
Pod koniec sezonu wegetacyjnego, w wyniku jesiennych przebarwień, liście znów przybierają intensywnie żółty kolor.
Kwitnie nieco mniej obficie niż inne lipy, kwiaty pachnące.
Odmiana 'Harvest Gold' jest całkowicie odporna na niskie temperatury, bez szkód może rosnąć także w najzimniejszych rejonach Polski.
Preferuje stanowisko słoneczne.
Może rosnąć praktycznie na każdej glebie, byle przepuszczalnej i niezbyt suchej.
Doskonale nadaje się do nasadzeń w parkach, w zieleni miejskiej i osiedlowej, a zwłaszcza tam, gdzie przestrzeń jest ograniczona.
https://www.drzewa.com.pl/lipa-mongolska...-gold.html

[Krystyna]

   
   
   
   
   
   
   
   
Tilia Nasczokinii
Drzewo lub duży krzew, gatunek rodzaju Linden ( Tilia ) z rodziny Malvaceae ( Malvaceae );
Wcześniej rodzaj Linden był zwykle wyróżniany na niezależną rodzinę Linden ( Tiliaceae ).
Rzadki, reliktowy, endemiczny gatunek występujący tylko na terenie Kraju Krasnojarskiego
Lipa Nashchokina nosi imię jednego z botaników , którzy badali ten gatunek -  Владимира Дмитриевича Нащокина ( rezerwat przyrody Stolby, Instytut Leśny V.N. Sukachev Oddziału Syberyjskiego Rosyjskiej Akademii Nauk, Krasnojarsk)

Drzewo liściaste dorastające do 20 m.
Czasami tworzy zasłonę i wygląda jak duży krzew, podobny do czeremchy
Kora jest spękana, ciemnoszara lub czarna.
Nerki jajowato-owalne, długości 4-9 mm, szerokości 2,5-4 mm, z trzema łuskami nerkowymi.
Młode pędy są słabo owłosione, szybko stają się nagie.
Jednoroczne gałęzie są brązowe.

Liście są okrągłe lub owalne, ukośne lub ze ściętą (czasem klinowatą) podstawą.
Liście na tym samym pędzie zawsze różnią się kształtem i rozmiarem: im wyższy liść, tym bardziej wydłużony, wydłużony, tym mniej sercowata podstawa (do ściętej lub klinowej). Największe liście znajdują się w środkowej części pędu.
Liście, które zakończyły wzrost, osiągają 5-9 cm długości i 5-8 cm szerokości, a na pędach zagajników 15 cm długości i 11 cm szerokości.
Krawędź blaszki liściowej jest grubo ząbkowana lub ząbkowana, a zęby mają specjalny kształt, według którego gatunek różni się istotnie statystycznie od lipy sercowatej, syberyjskiej i amurskiej, wykazując większą atrakcyjność dla tego ostatniego gatunku.
Zęby są szeroko trójkątne zaokrąglone z ostro zarysowanym wierzchołkiem.

Kwiatostany nieliczne (od jednego do trzech kwiatów ), w niektórych przypadkach bardzo rzadko liczba kwiatów może dochodzić do pięciu.
Owocami  są orzechy , spłaszczone-kuliste, filcowo-czerwone, z 1-3 nasionami [3] .
Zarodek w nasionach, w przeciwieństwie do innych rodzajów lip, jest słabo rozwinięty.
Dalszy rozwój następuje po opadnięciu owocu.
Dystrybucja
Lipa Nashchokin jest pospolita na południowej Syberii .
Znany tylko z nizinnej, Jenisejskiej części Sajanu Wschodniego , w okolicach miasta Krasnojarsk
https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%...0%BD%D0%B0

[Krystyna]

       
   
Tilia Nobilis
The Noble Lime, Szlachetna Lipa, to gatunek rośliny kwitnącej z rodziny Malvaceae , pochodzącej z południowo-środkowych Chin.
Drzewo zwykle o wysokości od 4 do 12 m (13 do 39 stóp), występuje w lasach na wysokości od 1800 do 2500 m (5900 do 8200 stóp).
https://en.wikipedia.org/wiki/Tilia_nobilis

Występowanie:
Endemiczny na niewielkim obszarze w południowo-wschodnich Chinach, występuje wyłącznie w górach środkowej i południowej części prowincji Syczuan oraz w północnym Junnanie i nie jest tu powszechny.
Gatunek ten jest bardzo rzadki w kulturze, został opisany w 1915 roku, ale został sprowadzony do Europy dopiero w 1980 roku (Wielka Brytania) z legendarnej góry E-mej Šan, pojawił się tu pierwszy młody okaz w najbardziej reprezentatywnej czeskiej kolekcji lip w Oplanach -Klucz dopiero w ostatnich latach.
Ekologia:
Rośnie w mieszanych i liściastych lasach liściastych i wiecznie zielonych, na wysokościach od 1760 do 2600 m.
Kwitnie w czerwcu i lipcu.
https://botany.cz/cs/tilia-nobilis/

Tilia Nobilis Rehd. & Wilson
Drzewo dorastające do 12 m, o dużych (15x12 cm), skórzastych liściach z ostrym, wydłużonym wierzchołkiem, osadzonych na długich, 5-centymetrowych ogonkach.
Kwitnie na przełomie czerwca i lipca.
Kwiaty pachnące, z długimi (10 cm) przylistkami.
Dekoracyjna przede wszystkim ze względu na duże liście i efektowne, zwisające i poruszane najlżejszym wiatrem kwiaty.
Gatunek znaleziony w Chinach w prowincji Syczuan na wysokości 1800-2500 m n. p. m. . Do Europy Tilia nobiliszostała sprowadzona prawdopodobnie przez E. Wilsona przed rokiem 1916.
https://www.drzewa.com.pl/lipa-tilia-nob...bilis.html

[Krystyna]

   
   
   
   
   
   
Tilia Olivieri 
Okazałe drzewo porastające naturalnie tereny środkowych Chin.
Cechuje się umiarkowanym, ale zadowalającym tempem wzrostu, a docelowo może osiągnąć około 15 m wysokości i około 10 m szerokości.
Lipa ta rozgałęzia się już bardzo nisko nad ziemią i już od młodości ma owalny lub jajowaty kształt, czasem trochę nieregularny u starszych drzew.
 Korona jest mocno rozgałęziona i gęsta, a pędy boczne na końcach delikatnie się obwieszają, nadają tej Lipie bardzo ciekawy wygląd.
Liście są podobne jak u innych gatunków Lip, sercowate, ostro i wyraźnie piłkowane na brzegach, o lśniącej powierzchni, wiosną są jasnozielone, latem ciemnieją, a jesienią z kolei przebarwiają się na ciemnożółty kolor.
 
Dzięki temu oraz atrakcyjnemu pokrojowi Lipa Oliviera jak najbardziej może być sadzona pojedynczo jako główna atrakcja nasadzeń krajobrazowych lub w ogrodach naturalistycznych.
 Jest to również znakomite drzewo alejowe oraz doskonały materiał na szpalery czy do nasadzeń w parkach lub  zieleni miejskiej.
 Lipa Oliviera kwitnie na przełomie czerwca i lipca, kwiaty są dość niepozorne, drobne i żółte, jednak wydzielają bardzo aromatyczny zapach i są miododajne, dzięki czemu przywabiają całe rzesze pszczół.
 Niestety Lipa ta nie jest całkowicie mrozoodporna w naszym klimacie i zaleca się sadzenie raczej w cieplejszych, zachodnich rejonach kraju, a w młodości okrywanie za pomocą kopczyka liści lub agrowłókniny.
Najlepiej rośnie na glebach umiarkowanie żyznych i wilgotnych, na stanowiskach słonecznych lub w półcieniu. 
źródło
https://botany.cz/cs/tilia-oliveri/