[Krystyna]

   
Sumak (Rhus L.)
rodzaj roślin należący do rodziny nanerczowatych.
Należy do niego ok. 200 gatunków roślin.
Gatunkiem typowym jest Rhus coriaria L.
Obejmuje krzewy i małe drzewa liściaste (często o egzotycznym pokroju) oraz pnącza      
Charakterystycznymi cechami najpopularniejszych w Polsce gatunków są przede wszystkim duże, pierzasto złożone liście oraz stojące na wierzchołkach pędów, kolbowate, gęsto owłosione owocostany.
Typowe dla rodzaju są także grube pędy pokryte gęstą szczeciną.
Większość gatunków sumaka pochodzi z gorących obszarów subtropikalnych, jednak ze względu na atrakcyjny wygląd, wiele z nich stało się niezwykle popularnymi w Europie roślinami ozdobnymi.
Rodzaj sumak obejmuje około 200(-250) gatunków, z których żaden nie występuje w Polsce w stanie naturalnym.

Gatunki flory Polski
sumak octowiec, s. odurzający (Rhus typhina L) – antropofit zadomowiony
Inne gatunki uprawiane (wybór)
Rhus aromatica Aiton – sumak aromatyczny
Rhus chinensis Mill. – sumak chiński
Rhus copallinum L.
Rhus coriaria L. – sumak garbarski
Rhus glabra L. – sumak szkarłatny
Rhus integrifolia (Nutt.) W. H. Brewer – sumak całolistny
Rhus microphylla Engelm. – sumak drobnolistny
Rhus ovata S. Watson – sumak jajowaty

Z uprawianych gatunków najbardziej rozpowszechniony jest u nas  bedący jednąz najpopularniejszych w naszym kraju roślin ozdobnych sumak octowiec (R. typhina).
Dużo rzadziej można spotkać występującego naturalnie w obszarze śródziemnomorskimsumaka garbarskiego (R. coriaria).
To maleńkie, osiągające zaledwie 3m wysokości drzewko, posiada zimozielone liście i ze względu na dużą zawartość garbników jest wykorzystywane w przemyśle garbarskim (stąd nazwa).
Z innych ciekawych, jednak tylko sporadycznie występujących w Polsce gatunków można wymienić sumaka pnącego (R. radicans) oraz sumaka jadowitego (R. toxicodendron).
Ten ostatni gatunek mimo niepozornego wyglądu (rozrastający się przez rozłogi, zaledwie 0.5m wysokości krzew) jest sławny z wytwarzania soku powodującego bardzo bolesne oparzenia.
Na uwagę zasługuje wreszcie pochodzący z północno-wschodnich obszarów Ameryki Północnej sumak gładki (R. glabra).
W przeciwieństwie do większości innych gatunków rodzaju, charakteryzuje się on brakiem owłosienia pędów
http://pl.wikipedia.org/wiki/Sumak
http://drzewa.nk4.netmark.pl/atlas/sumak/sumak.php

[Krystyna]

   
Sumak octowiec (Rhus typhina)
ang. Staghorn Sumac
Cechy charakterystyczne:  
♦ Małe drzewko liściaste o bardzo oryginalnym, egzotycznym pokroju:z krótkim pniem, bardzo szeroką, parasolowatą koroną oraz widlastymi konarami (często ciekawie powyginanymi).  
♦ Bardzo grube, rudobrązowe pędy pokryte gęstą szczeciną, z sercowatymi bliznami liściowymi, wydzielają mleczny sok.  
♦ Niezwykle intensywne wytwarzanie odrośli korzeniowych.  
♦ Liście duże, pierzasto złożonez 11-27 listków, bardzo efektownie przebarwiające się jesienią na jaskrawe kolory:głównie pomarańczowy i czerwony.  
♦ Szyszkowate, żółtawe kwiatostany stojące na końcach gałęzi.  
♦ Intensywnie (rudo)czerwone, szyszkowate owocostany stojące na końcach pędów.
Utrzymują się wyprostowane na drzewie przez cały rok (tylko żeńskie osobniki!).  

Ciekawostki:  
♦ Nazwa członu gatunkowego "octowiec" pochodzi od bardzo kwaśnych owoców.  
♦ Sumak octowiec jest jednym z najkrócej żyjących drzew - rzadko dożywa on 25 lat!  
http://drzewa.nk4.netmark.pl/atlas/sumak...towiec.php

W Polsce powszechnie uprawia się bliskiego krewniaka sumaka syryjskiego jako roślinę ozdobną.
Sumak octowiec (Rhus typhina L.) znany również pod nazwą sumak odurzający jest bardzo odporny na suszę, choroby, mróz i szybko rozrasta się wypuszczając
liczne odrosty korzeniowe.
W sklepach ogrodniczych często poza pospolitą odmianą krzewu, dostępne są rośliny o purpurowym zabarwieniu lub z delikatnie postrzępionymi liśćmi przypominającymi asparagus.
Choć owoce sumaka octowca nie mogą zastąpić arabskiej przyprawy, można z nich przygotować orzeźwiający napój.

Purpurowa lemoniada:
Z naszego sumaka octowca można zrobić kwaskowaty, różowy napój zwany "sumac-ade,"   lub "indiańską lemoniadą".
Dojrzałe, czerwone owoce zalewa się w niemetalowym naczyniu zimną wodą mineralną, zostawia na ok. 2 godziny, odcedza przez czysty kawałek płótna lub gęste sito.
Napój należy osłodzić do smaku miodem lub cukrem i serwować w upały z lodem.
http://cougotowac.net/przepisy/sumac

[Krystyna]

   
Sumak garbarski (Rhus coriaria L.)
– gatunek krzewu z rodziny nanerczowatych (Anacardiaceae).
Występuje w krajach obszaru śródziemnomorskiego oraz w Azji Południowo-Zachodniej
Krzew dorastający do 3 m wysokości.
Liście nieparzystopierzaste, złożone z 9-15 listków.
Zielonawożółte kwiaty zebrane są w długą i gęstą wiechę.
Okres kwitnienia czerwiec – lipiec.
Owoc – owłosiony pestkowiec koloru brązowoczerwonego
Zastosowanie
Roślina przyprawowa. Przyprawę stanowią suszone i zmielone owoce.
Używane są w kuchni kaukaskiej i azjatyckiej.
Dodaje się je do tłustych potraw.
Smak owoców kwaśny, niekiedy używany jako namiastka cytryny

Liście i gałęzie zawierają do 21% garbników.
Są używane w garbarstwie oraz w farbiarstwie do barwienia na czarno.
Garbowanie skóry:
Popularna nazwa rhus coriaria - sumak garbarski wynika z dużej zawartość garbników w liściach i korze rośliny, które wykorzystywane były w garbarstwie i farbiarstwie (do nadawania czarnego koloru).
Obecność garbników sprawia też, że przyprawa z nasion sumaka ułatwia trawienie tłustych posiłków i świetnie sprawdza się jako dodatek do baraniny i innych ciężkostrawnych potraw.
Garbniki występują też w liściach naszego rodzimego sumaka.
Liści używa się do aromatyzowania niektórych gatunków tytoniu
http://pl.wikipedia.org/wiki/Sumak_garbarski

[Krystyna]

   
Sumak syryjski (Rhus coriaria) zwany też sumakiem garbarskim, pochodzi z Azji Południowo-Wschodniej, gdzie jest uprawiany dla kwaśnych owoców.
W Polsce nasiona sumaca wykorzystywane jako cenna przyprawa do mięs, sałat i sosów można kupić w sklepach z orientalną żywnością.
Z wytrzymującej polskie mrozy odmiany sumaka octowca (rhus typhina) można za to przygotować orzeźwiający napój.

Krzewy sumaka syryjskiego dorastają do 3 m i nie mają specjalnych wymagań glebowych, jednak bardzo źle znoszą niskie temperatury i najlepiej czują się w klimacie śródziemnomorskim,
w Polsce nie przetrwałyby zimy.
Wielkie plantacje sumaków przed "żniwami" czerwonych owocostanów wyglądają niezwykle dekoracyjnie.
Po wysuszeniu i zmieleniu z małych karminowych ziarenek pozyskuje się szkarłatny puder używany jako przyprawa.
Po namoczeniu z nasion sumaka wytłacza się przyjemnie kwaśny sok.

Smakowe właściwości sumaca odkryli już Rzymianie, którzy używali jego soku do zakwaszania potraw, jeszcze zanim poznali cytryny.
Na wschodzie a szczególnie w Libanie owoce sumaka wykorzystywane są w bardzo wielu przepisach do dziś.
Suszony sumac ma intensywny, ostro-kwaśny zapach przypominający ocet i w kuchni arabskiej niekiedy ceni się go bardziej niż cytrusy

Sok wykorzystuje się do sałat i jogurtowych sosów, sproszkowane nasiona zaś stosowane są do aromatyzowania ryb, drobiu, a także potraw wegetariańskich i mięsnych pieczeni.          
Szczególnie sprawdza się do doprawiania tłustych mięs - baraniny, dziczyzny, wieprzowiny.
Ze względu na piękny kolor dodaje się go również do wody podczas gotowania ryżu, czy makaronów w celu nadania mu karminowej barwy
http://cougotowac.net/przepisy/sumac

[Krystyna]

   
Sumak szkarłatny (Rhus glabra)
Gatunek występujący naturalnie w Ameryce północnej.
W Polsce na drugim miejscu co do występowania (ale jeszcze ponad 20 lat temu niemal nieznany).
Charakteryzuje go znacznie słabszy wzrost (do 3m) oraz nagie gałęzie
Owoce są koloru szkarłatnego.
Wedle opinii niektórych ogrodników przebarwia się znacznie ładniej niż poprzedni gatunek.

[Krystyna]

   
Sumak trójklapowy (Rhus trilobata)
Gatunek występujący we wschodniej części Ameryki Północnej.
Wedle nowych źródeł zaliczany jako pododmiana sumaka aromatycznego (Rhus aromatica var. Trilobata ).
Często może być mylony z występujący również w tych rejonach gatunkiem Toxicodendron diversilobum.
Gatunek ten posiada mięsiste, owłosione owoce (zwane czerwonymi jagodami).
Mają one zapach owoców cytrusowych i są bardzo kwaśne można sporządzać z nich napoje.
Kora była stosowana przez tubylców na objawy przeziębienia.

[Krystyna]

   
Sumak chiński (Rhus chinensis, syn. Rhus javanica)
Gatunek azjatycki wyrastający w drzewa, często spotykana jego forma (var. Roxburghii ).
 Wykorzystywany w medycynie tradycyjnej jak i nowoczesnej.
W Polsce spotykany tylko w kolekcjach.
Wytrzymałość na mrozy do strefy USDA 5b a zatem z powodzeniem może być u nas uprawiany.
Posiada dekoracyjne kwiatostany jaki i ciekawe owoce (wiechy różowych owocków).
źrodło

[Krystyna]

   
Toxicodendron vernicifluum (dawniej Rhus verniciflua)
Drzewo rosnące w Azji dawniej wydzielina wykorzystywana jako lakier z stąd też nazwa zwyczajowa chińskie drzewo lakierowe.
 Z drzewiastych dawnych sumaków jest to najczęściej spotykana roślina w naszym kraju
Zamieszczone zdjęcie to  drzewo z Poznańskiego  ogrodu botanicznego