[Krystyna]

   
Róża (Rosa L.)
– rodzaj krzewów należących do rodziny różowatych (Rosaceae).
Znanych jest 150-200 gatunków występujących na półkuli północnej, czasem podaje się nawet dwukrotnie większą liczbę, co wynika z różnego traktowania taksonów.
Większość ozdobnych odmian róży rozmnaża się przez okulizację na podkładkach z dzikich róż.
Różami zajmuje się nauka rodologia – gałąź botaniki.

Zasięg naturalny róż obejmuje rozległe przestrzenie półkuli północnej.
Prawdopodobną kolebką róż jest wschodnia Azja, w szczególności obszar Chin, gdzie występuje nie tylko największe zróżnicowanie gatunkowe, ale też występują tu w większości gatunki diploidalne.
W Europie występują liczne gatunku pentaploidalne, a w Ameryce Północnej di-, tetra- i heksaploidalne.
Zasięg rodzaju w Azji obejmuje niemal cały kontynent z wyjątkiem krańców północnych, Indochin,
znacznej części Półwyspu Indyjskiego, rejonu Półwyspu Arabskiego (róże występują jednak na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego oraz na południowym krańcu półwyspu).
Róże spotykane są w całej Europie z wyjątkiem jej północnych krańców.
W Afryce spotykane są w rejonie Etiopii i w jej północno-zachodniej części.
W Ameryce Północnej róże spotykane są na niemal całym kontynencie na północ od środkowego Meksyku, z wyjątkiem dalekiej północy i Archipelagu Arktycznego

Klasyfikacja ogrodnicza
W ogrodnictwie, ze względu na pokrój i zastosowanie, róże dzieli się na:
róże wielkokwiatowe
róże rabatowe
róże pnące
róże parkowe
róże pienne
róże okrywowe
róże miniaturowe
http://pl.wikipedia.org/wiki/R%C3%B3%C5%BCa

[Krystyna]

   
Historia upraw
Około 5000 lat temu róża była hodowana w Sumerze, skąd rozprzestrzeniła się w całej Mezopotamii.
W tym czasie (2660 p.n.e.) róże uprawiano także w Chinach.
Legenda mówi, że Sargon Wielki około 2300 p.n.e. w swoim ogrodzie posiadał ich krzewy.    
Herodot (490 p.n.e.) wspomina króla Midasa, który na wygnanie w Macedonii zabrał z domu róże hodowane we Frygii.
Znana też była wtedy róża, która powtarzała swe kwitnienie, co było niespotykane w tamtych czasach.
Przypuszcza się, że mogła być to róża damasceńska (Rosa damascena bifera).

Antyczni Rzymianie pasjonowali się różami i powszechnie hodowali je w ogrodach.
Pliniusz Starszy (23–79 n.e.), w swej Historia naturalis (Historia naturalna) wymienił 12 gatunków znanych mu róż, między innymi: Rosa damascena, Rosa moscata, o upajającym zapachu, Rosa gallica, którą nazywa "Różą z Miletu" i Rosa canina, wszystkie hodowane w okolicach Rzymu i Neapolu.
Lokalna produkcja nie zaspakajała potrzeb Rzymian, sprowadzali je więc okrętami z Północnej Afryki,
głównie z: Egiptu, Kartaginy i Cyrenajki.

Persowie uważali różę za "królową ogrodu", była ona tak ważna że samo słowo "róża" oznacza w ich języku "kwiat".
Kiedy w VII wieku podbili ich Arabowie, przejęli od nich miłość do ogrodnictwa i umiejętność hodowania róż.

Karol Wielki (742-814), w edykcie z 794 roku (Capitulare de villis et curtis imperialibus)przykazywał imperialnym, wolnym miastom uprawę drzew owocowych, roślin leczniczych,jarzyn i krzewów ozdobnych.
Róża była w nim wymieniona na pierwszym miejscu.
Pojawienie się w Europie nowej odmiany róży francuskiej zwanej Officinalis spowodowało ożywienie
zainteresowania tymi kwiatami na szerszą skalę.
Przybyła ona najprawdopodobniej z Ziemi Świętej razem z powracającymi krzyżowcami, przed rokiem 1300.
Początkowo hodowana w ogrodach przyklasztornych i w pierwszych ogrodach botanicznych we Włoszech i Francji.

Linneusz w połowie XVIII w. wymienił, tak jak i Pliniusz, 12 gatunków róż.
Natomiast już Parmantier w Słowniku rolniczym wydanym przez Instytut Francuski, w niespełna wiek później mówi o ogromnej ilości odmian hodowanych od wielu lat w europejskich ogrodach, ze względu na piękno tych krzewów i zapach kwiatów.
W międzyczasie, a może i wcześniej dotarły do Europy odmiany róż ze Środkowego i Dalekiego Wschodu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/R%C3%B3%C5%BCa

[Krystyna]

   
Znaczenie w kulturze i symbolice
Róże odgrywają dużą rolę w różnych dziedzinach życia i działalności ludzkiej:
w literaturze, sztuce, zdobnictwie, architekturze, heraldyce, symbolice i obrzędowości.        
Symbolika róży jest złożona i w zależności od kontekstu może odnosić się do przeciwstawnych skojarzeń
Starożytność
Na ścianach egipskich grobowców można znaleźć uwiecznione kwiaty róż, które w Egipcie były poświęcone Izydzie, a korona z róż zwanych "Świętymi różami abisyńskimi", stanowiła część wyposażenia zmarłych. W Świątyni Salomona ściany obmywano wodą różaną
Antyczni Grecy bardzo cenili róże, które były symbolem Afrodyty, bogini miłości.
Powstanie róży wiąże się z kilkoma mitami o Afrodycie (lub Wenus) – miała powstać razem z boginią z tej samej piany morskiej, z krwi Afrodyty, która zraniła stopę biegnąc do swojego kochanka – Adonisa lub z krwi Adonisa rozszarpanego przez dzika.
Wieniec z róż miał nosić również na głowie Dionizos, miał on chłodzić jego głowę.
Homer w Iliadzie i Odysei mówi o Eos, różanopalcej (mającej palce w kolorze przypominającym płatki róż)
bogini zorzy porannej, malującej świat wszystkimi barwami.
Opisując tarcze Achillesa i Hektora poeta umieścił na nich te kwiaty jako ornament.
Safona nazwała różę „królową kwiatów”.
Anakreont wspomina w jednym ze swych utworów balsam różany.
Rzymscy pisarze Katullus, Wergiliusz i Owidiusz wymieniają róże w swych utworach.
W starożytnym Rzymie obchodzono święto ku czci duchów zmarłych, Rosaria, kiedy to ozdabiano groby różami
 Kultura średniowieczna i nowożytna
W średniowieczu trubadurzy opiewali w swych poezjach piękno róż.
Dante porównał do nich rajską miłość.
Poemat Powieść o róży (Roman de la Rose), napisany przez Guilleme de Lorris, umiejscowiony jest w ogrodzie pełnym róż.
Pisali o nich także: Wawrzyniec Wspaniały i Szekspir w Henryku IV, Wiele hałasu o nic i w Romeo i Julii.
Wiliam M. Thackeray napisał baśń Pierścień i róża.
Gabriele D'Annunzio, Giovanni Pascoli, Pier Paolo Pasolini i ostatnio Umberto Eco, tytułowali swe utwory imieniem róży.
Omar Chajjam perski poeta i matematyk (zm. 1123) wybrał różę na symbol perfekcji i prosił by jego grób był tak położony, aby północny wiatr mógł na nim rozsiewać płatki róż.
W Turcji róże sadzone były na grobach kobiet.
Również Antoine de Saint-Exupéry w swojej powieści Mały Książę uhonorował kwiat róży, wprowadzając ją na strony książki.
Czerwona róża kojarzona była z seksualnością.
Początkowo bywała emblematem prostytutek, następnie, w okresie odrodzenia, stały się ozdobą nowożeńców i łoża małżeńskiego.
Symbol kwiatu otoczonego kolcami stał się znakiem miłości, która wiąże się z pokonywaniem przeciwności.
Natomiast białe róże i plecione z nich wianki symbolizowały czystość, a przez obronę kolcami przed zerwaniem – w szczególności ochronę dziewictwa.
W literaturze młodopolskiej pojawia się czarna róża jako symbol przemijania i śmierci
Złożona symbolika róży jako symbolu zarówno seksu, jak i niewinności została wykorzystana w filmie American Beauty.
Czerwona róża jest symbolem miłości, tęsknoty, ale także różnych ruchów lewicowych.
więcej tutaj

[Krystyna]

   
Róże znane są przede wszystkim jako rośliny ozdobne z powodu efektownych kwiatów.
Ze względu na aromat wykorzystywane są jako rośliny kosmetyczne.
Walory smakowe i odżywcze owoców szupinkowych róż sprawiają, że róże są także cenionymi roślinami jadalnymi.
Rośliny ozdobne
Wiele gatunków róż i ich mieszańców należy do najbardziej cenionych krzewów ozdobnych uprawianych
od starożytności.
Róże zostały udomowione jako rośliny ozdobne co najmniej 5 tysięcy lat temu w Sumerze i Chinach.
Także antyczni Rzymianie cenili róże jako rośliny ozdobne, przystrajali ich kwiatami sale bankietowe i stoły.
Przykładem przesady w użyciu róż jest "uczta Heliogabala" (218 n.e.), na której zaledwie 14-letni imperator, przez przypadek, zadusił swych gości nadmierną ilością spadających z sufitu płatków tych kwiatów.
Ogrody różane nazywa się rosariami.
Niektórych gatunków (w Polsce głównie np. róży dzikiej Rosa canina) używa się w ogrodnictwie jako podkładek dla szlachetnych odmian.

Rośliny kosmetyczne
Już w starożytnej Grecji i Rzymie używano róż do konserwowania urody i młodości oraz używano do balsamowania ciał
Największe znaczenie jako roślina kosmetyczna ma wśród róż róża damasceńska (R. damascena).
Znana w uprawie od dawna, w starożytnej Grecji od VI wieku p.n.e., w Europie Zachodniej rozpowszechniona w okresie wypraw krzyżowych.
Gatunek ten charakteryzuje się ładnym i silnym zapachem za sprawą monoterpenu alifatycznego o nazwie cytronellol.
Silny zapach zachowują płatki nawet po uschnięciu i dlatego róża ta zaczęła być używana w kosmetyce
do produkcji wody różanej, olejku różanego i perfum.
Najwcześniej wody różane wytwarzano w VIII wieku w Persji, później nauczono się destylować olejki różane.
Plantacje róż, z których płatków wytwarza się wodę różaną i olejki eteryczne zajmują rozległe przestrzenie w Bułgarii, Iranie, Iraku, Rumunii i Francji.
Do produkcji olejków lotnych używa się w północnej Afryce i na Bliskim Wschodzie także Rosa moschata, a w Indiach R. macrophylla i R. webbiana

Rośliny lecznicze
Już Hipokrates znał dobrze zastosowanie i własności lecznicze róż.
Później, w okresie średniowiecza róże były używane głównie jako rośliny lecznicze.              
Substancje zawarte w owocach róż działają moczopędnie i wzmacniająco, przyśpieszają też hamowanie
krwawienia z naczyń włosowatych
Glikozydy obecne w owocach róż działają uspokajająco.

Inne zastosowania
Silny wzrost i niewielkie wymagania siedliskowe niektórych gatunków spowodowały ich zastosowanie
w nasadzeniach ochronnych.
Stosowane tak były w ramach umacniania wysokich skarp rzecznych w południowej Rosji oraz tam też
w pasach zarośli i zadrzewień śródpolnych i przydrożnych.
W Polsce zastosowanie takie znalazła zwłaszcza silnie rosnąca róża pomarszczona stosowana do umacniania podłoży piaszczystych, np. wydm nadmorskich.
Róże zalecane są do nasadzeń wzdłuż ściany lasu i na skrajach dróg śródleśnych odgrywając w takich miejscach pożyteczną rolę biocenotyczną, zwiększając odporność lasu wobec szkodliwych owadów.
Krzewy różane są chętnie wybieranym miejscem gniazdowania ptaków, a ich szupinkowe owoce
są chętnie zjadane przez kuropatwy i bażanty.
Kwiaty róż nie wytwarzają nektaru jednak dzięki obfitemu pyleniu dostarczają pożytku pszczołom
<!-- m --><a class="postlink" href="http://pl.wikipedia.org/wiki/R%C3%B3%C5%BCa">http://pl.wikipedia.org/wiki/R%C3%B3%C5%BCa</a><!-- m -->

[Krystyna]

   
Róża pomarszczona (róża fałdzistolistna, róża japońska) Rosa rugosa Thunb.
– gatunek krzewu należący do rodziny różowatych.
Występuje pospolicie na obszarach umiarkowanych i ciepłych półkuli północnej.
Pochodzi ze wschodniej Azji (Chiny, Korea, Japonia).
Sprowadzona została do Europy przez ogrodników i rozprzestrzeniła się w środowisku naturalnym jako uciekinier z uprawy (agriofit).
Obecnie występuje prawie w całej Europie, także na terenie Polski.
Po raz pierwszy pojawiła się u nas ok. XIX w.
Obecnie jest średnio pospolita, na niektórych obszarach kraju występuje dość licznie.          
Według ekologów stanowi zagrożenie (niewielkie) dla gatunków rodzimych i na obszarach chronionych
należy zaniechać hodowli tego gatunku, a istniejące jej stanowiska należy mechanicznie zwalczać.
Status gatunku we florze Polski: kenofit.

Zastosowanie
Roślina ozdobna:
jest uprawiana zarówno w postaci typowego gatunku, jak i w licznych odmianach i krzyżówkach międzygatunkowych.
Występują też odmiany o pełnych kwiatach.
Jest łatwa w uprawie.
Nie ma specjalnych wymagań co do gleby, jest też całkowicie mrozoodporna (strefy mrozoodporności 2-10)].
Wymaga słonecznego stanowiska, jest często atakowana przez mszyce.

Owoce są niezwykle bogatym źródłem witaminy C – zawierają jej dziesięciokrotnie więcej, niż porzeczka czarna.
Już 1-3 jej owoce w zupełności wystarczą do pokrycia dziennego zapotrzebowania człowieka na tę witaminę.
Naturalna witamina zawarta w owocach jest przy tym trzykrotnie bardziej skuteczna od witaminy syntetycznej w tabletkach.
Owoce róży mogą być używane do sporządzania przetworów i win.

Roślina lecznicza
Surowiec zielarski : dojrzałe owoce (Fructus Rosae).
Są składnikiem wielu mieszanek ziołowych i mają w ziołolecznictwie takie samo zastosowania,
jak owoce róży dzikiej i wielu innych gatunków róż.
Zawierają oprócz ogromnej ilości witaminy C garbniki, karotenoidy, kwasy organiczne, olejki eteryczne, cukry, pektyny.
Działanie :
słabo rozkurczające, żółciopędne, łagodnie moczopędne.
Róża jest stosowana przede wszystkim jako lek ogólnie wzmacniające (bogate źródło witaminy C), ale także pomocniczo do leczenia różnych schorzeń wątroby, nerek i przewodu pokarmowego.
Zbiór i suszenie :
owoce zbiera się, gdy dojrzeją, ale jeszcze zanim zrobią się miękkie.
Suszenie ich jest dość trudne; owoce trzeba rozdrobnić, przez pierwsze 10 min.
należy trzymać je w temp. ok. 100 °C, by szybko zniszczyć enzymy rozkładające witaminę C, potem suszyć w temp. ok. 50-60 °C

Z płatków można sporządzać bardzo aromatycznie pachnące konfitury, szczególnie nadające się na nadzienie do pączków i innych ciast.
źródło

[Krystyna]

   
Róża alpejska (Rosa pendulina L.)
– gatunek krzewu należący do rodziny różowatych.
Występuje pospolicie na wielu obszarach Europy, rośnie spontanicznie głównie w Alpach, na wysokościach do 2600 m n.p.m.
W Polsce występuje w Bieszczadach, w Sudetach i w Tatrach.
Poza tym pojedyncze stanowiska na niżu
Krzew o wzniesionych pędach, wysokości do 2 m.
Prawie pozbawiona kolców, igiełkowate kolce występują tylko na tegorocznych pędach płonych i łatwo odpadają.
Pędy zabarwione często na kolor czerwony.
Kwiaty pięciopłatkowe, różowe lub czerwone, pojedyncze, wyrastające na długich szypułkach.
Szypułki te są nagie, lub pokryte trzoneczkowatymi gruczołkami.
Łopatkowatego kształtu działki kielicha całobrzegie i wzniesione, po przekwitnięciu nie opadają.
Słupek z wolnymi szyjkami, kilka razy krótszymi od zewnętrznych pręcików, znamiona słupka wełniste.
Miodniki zrośnięte we wzniesiony pierścień.
Dno kwiatowe wydłużone, ku górze zwężające się szyjkowato, po dojrzeniu czerwone.
Owoce czerwone tzw. owoce pozorne.
Wewnątrz zawieraja orzeszki z nasionami

Rośnie w kosówce, nad potokami, w świetlistych lasach.
Roślina górska.
W Tatrach sięga od dolnego regla do piętra kosówki (1800 m n.p.m.), przy czym główny obszar jej występowania stanowi piętro kosówki.
Kwitnie od maja do czerwca.
źródło

[Krystyna]

   
Róża jabłkowata (Rosa villosa L.)
– gatunek krzewu należący do rodziny różowatych.
Występuje na obszarach prawie całej Europy oraz na Bliskim Wschodzie
(Turcja, Zakaukazie, Iran)
W Polsce występuje głównie w północnej części kraju.
Dawniej była uprawiana i zdziczała.
Jest rośliną dość rzadką.
Pędy wyprostowane, proste, o wysokości do 2 m, tworzą gęste kępy.
Mają proste kolce nagle rozszerzające się przy nasadzie.
Liście są złożone z 5-7 jajowato-eliptycznych listków.
Listki eliptyczne, sinozielone, zazwyczaj z obu stron owłosione i ogruczolone (zwłaszcza pod spodem). Po roztarciu wydzielają charakterystyczny zapach terpentyny.
Brzegi listków ząbkowane, przy czym ząbki są ogruczolone i skierowane do przodu.
Przylistki mają proste, lub zagięte do środka koniuszki.
Kwiaty wyrastają na krótkich szypułkach pokrytych gruczołkami na trzoneczkach.
Kwiaty pięciopłatkowe, pojedyncze, ciemnoróżowe.
Dno kwiatowe kuliste i gęsto pokryte kolczastymi szczecinkami.
Działki kielicha po przekwitnięciu kwiatów wzniesione do góry.
Owoce czerwone, owalne do kulistych, duże 3-5 cm.
Po dojrzeniu są kwaśne.
Siedlisko: obrzeża lasów, zarośla, suche zbocza. Kwitnie od czerwca do lipca.
źródło

[Krystyna]

   
Róża stulistna, centyfolia (Rosa ×centifolia)
– wyhodowany przez ogrodników mieszaniec kilku gatunków róż.
Pojawił się we Francji pod koniec XVI w..
W jego powstaniu wzięły udział gatunki: Rosa gallica, Rosa moschata, Rosa canina, Rosa damascena. Występuje wyłącznie w uprawie.
Należy tu grupa odmian uprawnych o silnie pachnących kwiatach koloru różowego lub czerwonego. Nazywana jest stulistną z powodu mnogości płatków.
Są to zwykle zwarte krzewy o kwiatach pełnych.
Pod ciężarem tych pełnych kwiatów pędy tych róż przeginają się i zwisają, a niejednokrotnie nawet łamią się.
Typowa forma ma jaskraworóżowe kwiaty, kultywary mają kwiaty w różnych odcieniach różowego koloru
Róża stulistna jest uprawiana jako roślina ozdobna. Przez ogrodników zaliczana jest do III grupy odmian Centifolia.
Używana w przemyśle kosmetycznym do wyrobu perfum oraz w przemyśle spożywczym do wyrobu konfitur.
źródło

[Krystyna]

   
Róża żółta (Rosa foetida Herrm.)
– gatunek krzewu należący do rodziny różowatych.
Występuje pospolicie na obszarach umiarkowanych półkuli północnej.
Pochodzi z Azji zachodniej i centralnej, prawdopodobnie z Persji.
Rośnie dziko na Bliskim Wschodzie, w Turcji, Iranie, Iraku, Afganistanie, Pakistanie, Azerbejdżanie, Kirgistanie, Tadżykistanie.
Spotyka się go także w Polsce, jako roślinę inwazyjną.
Jest u nas czasami uprawiany i dziczejący (efemerofit).
Zaliczany jest do dzikich róż
Krzew o wysokości do 2(3) m.
Pędy pokryte słomkowożółtymi, szydlastymi kolcami.
Kwiaty żółte, na spodniej stronie płatków czerwieniejące.
Mają nieprzyjemny zapach.
Działki kielicha pierzaste.
Owoc ceglastoczerwony owoc pozorny
źródło

[Krystyna]

   
Róża gęstokolczasta (Rosa pimpinellifolia)
– gatunek krzewu należący do rodziny różowatych.
Występuje pospolicie na obszarach umiarkowanych półkuli północnej.
Pochodzi z Europy i Azji Północnej (Syberia).
Jest uprawiany jako roślina ozdobna, ale rośnie też dziko jako agriofit prawie w całej Europie, także na terenie Polski.
Na południu Polski występuje częściej.
Status gatunku we florze Polski: kenofit

Niski krzew o wysokości do 1 m, przeważnie rośnie kępami, gdyż wytwarza liczne i długie rozłogi, z których wybijają nowe pędy. Roślina wybitnie kolczasta.
Pędy
Proste, dość grube, bardzo gęsto pokryte prostymi, szczeciniastymi i niejednakowej grubości kolcami.
Liście
Na długich ogonkach, złożone z 7-11 jajowato-eliptycznych, drobno ząbkowanych listków.
Przeważnie nagie listki są na spodniej stronie jaśniejsze.
Kwiaty
Przeważnie pojedyncze i na dość długich szypułkach.
Szypułki te są nagie, lub pokryte gruczołkami na trzoneczkach.
Działki kielicha są trwałe, krótsze od płatków korony, całobrzegie (czasami tylko zewnętrzne działki mają nieliczne i małe łatki).
Po przekwitnięciu kwiatów pozostają wzniesione do góry.
Kwiaty pięciopłatkowe, biało-kremowe lub różowe.
U odmian uprawnych występują także kwiaty pełne, w różnych kolorach.
Gęsto owłosione, niezrośnięte szyjki słupka tworzą dużą, siedzącą główkę.
Owoce
Kuliste, początkowo czerwone, z czasem brązowieją i dochodzą do koloru prawie czarnego.
Wewnątrz owłosione orzeszki zawierające nasiona.
Siedlisko: suche i kamieniste zbocza.

Zastosowanie
Roślina ozdobna: jest uprawiana zarówno w postaci gatunku typowego, jak i licznych mieszańców międzygatunkowych i w licznych odmianach.
Jest w pełni mrozoodporna (Strefy mrozoodporności 4-90.
Owoce są niezwykle bogatym źródłem witaminy C – zawierają jej więcej, niż inne gatunki róży.
Już 1-3 jej owoce w zupełności wystarczą do pokrycia dziennego zapotrzebowania człowieka na tę witaminę. Mogą być używane do sporządzania przetworów i win.
Roślina lecznicza:
Surowiec zielarski : dojrzałe owoce (Fructus Rosae).
Są składnikiem wielu mieszanek ziołowych i mają w ziołolecznictwie takie samo zastosowania, jak owoce róży dzikiej i wielu innych gatunków róż.
Zawierają oprócz ogromnej ilości witaminy C garbniki, karotenoidy, kwasy organiczne, olejki eteryczne, cukry, pektyny.
Działanie : słabo rozkurczające, żółciopędne, łagodnie moczopędne.
Róża jest stosowana przede wszystkim jako lek ogólnie wzmacniający (bogate źródło witaminy C), ale także pomocniczo do leczenia różnych schorzeń wątroby, nerek i przewodu pokarmowego, przy przeziębieniach.
Jest przy tym nieszkodliwa nawet dla ludzi osłabionych, dzieci, kobiet w ciąży i karmiących.
Róża przyspiesza odtruwanie organizmu i wpływa korzystnie na wygląd.
Zbiór i suszenie: owoce zbiera się, gdy dojrzeją, ale jeszcze zanim zrobią się miękkie.
Suszenie ich jest dość trudne; owoce trzeba rozdrobnić, przez pierwsze 10 min. należy trzymać je w temp. ok. 100 °C, by szybko zniszczyć enzymy rozkładające witaminę C, potem suszyć w temp. ok. 50-60 °C
źródło

[Krystyna]

   
Rośliny jadalne
Wiele gatunków dostarcza także jadalnych owoców, stosowanych zarówno do przetworów.    
Owoce i płaty stosowane są także jako przyprawa, dodatek do rozmaitych potraw.              
Popularność jako taką mają zwłaszcza w południowo-wschodniej Europie i w kuchni arabskiej.
W kulturze zachodniej zastosowanie kulinarne róż zostało spopularyzowane w okresie wojennym,
kiedy to utrudniony dostęp do cytrusów spowodował zainteresowanie się owocami róż jako źródłem witamin
(w Wielkiej Brytanii powstało w tym celu w 1942 r. narodowe towarzystwo produkcji owoców róż i syropu różanego)
Walory kulinarne
Miąższ owocowy stanowi ok. 60–70% masy całego owocu szupinkowego
(resztę stanowią suche owocki wewnątrz szupinki, włoski i kielich).
W porównaniu do innych owoców zawiera mało wody, natomiast dużo witaminy C (od kilkuset do kilku tysięcy mg w 100 g świeżej masy – najwięcej u róży girlandowej, alpejskiej, czerwonawej), E, P, K i witamin z grupy B, a także karotenu, garbników, kwasu cytrynowego i jabłkowego, węglowodanów,
pektyn i składników mineralnych (zwłaszcza soli wapnia, magnezu i żelaza), czerwony barwnik (likopinę).
Owoce róż pobudzają apetyt

Zbiór i przechowywanie
Owoce szupinkowe róż zbierać należy gdy są dobrze wybarwione i jędrne (w zależności od gatunku
od lipca do października).
Świeże owoce przechowuje się i transportuje po zbiorze w niewielkich pojemnikach, w miejscach
przewiewnych, suchych, chłodnych i ciemnych.
Nie należy zbierać owoców mokrych i przemrożonych.
Owoce róż dobrze zachowują swoje walory odżywcze, podkreśla się zwłaszcza trwałość witaminy C nie ulegającej tak łatwo utlenianiu enzymatycznemu jak w surowcach innego pochodzenia.
Dobrze zachowują swe walory zarówno produkty przetworzone, jak i owoce mrożone.        
Owoce nieprzetworzone nie powinny być przechowywane dłużej niż przez dobę

Sposoby przyrządzania
Zarówno owoce jak i płatki korony mają oryginalny smak i aromat i w przypadku wielu gatunków używane są do produkcji przetworów.
Dla zachowania ich walorów odżywczych nie powinny być nigdy poddawane działaniu wyższych temperatur przez czas dłuższy niż 20 minut.
Owoce po zbiorze następnie przerabiane na pastę lub suszone.

Konfitury wytwarza się np. z owoców róży francuskiej R. gallica i płatków róży stulistnej R. centifolia.
Jadalne są poza tym także owoce np. róży jabłkowatej R. pomifera.
Owoce róż przerobione na pastę stanowią dodatek do dziczyzny.
W Alzacji wytwarza się z owoców róż wódkę zwaną Gratte cul (franc. pączek dzikiej róży).  
Podobnie zresztą zwane są inne przetwory (konfitury, sosy).
Płatki róż używane są zwłaszcza w Azji i na Bałkanach do aromatyzowania octu (powstaje ocet różany), miodu (miód różany), konfitur i napojów.
W krajach arabskich w kuchni używana jest też jako przyprawa woda różana dodawana do pilawu.
W Chinach deserem podawanym na specjalne okazje jest słodki ryż z różami.
Owoce stosowane są jako dodatek zwiększający zawartość witamin w rozmaitych przetworach owocowych i warzywnych oraz jako surowiec podstawowy w produkcji koncentratów witaminowych.      
Używane są do wytwarzania soków pitnych, galaretek i stanowią surowiec winiarski
porady kulinarne

[Krystyna]

   
Róża czerwonawa (Rosa glauca) – gatunek krzewu należący do rodziny różowatych.
 Występuje pospolicie w Europy i rośnie spontanicznie głównie w jej południowej i centralnej części.
 W Polsce jest rośliną uprawną i dziczejącą (ergazjofigofit).
Zdziczałe formy w środowisku spotykane są dość rzadko.
 Status gatunku we florze Polski: kenofit.
żródło

[Krystyna]

   
Róża damasceńska (Rosa × damascena Mill.) – jeden z kilku gatunków róż uprawianych w basenie Morza Śródziemnego od czasów starożytnych i rozpowszechniony w ogrodach południowej i zachodniej Europy przez Rzymian.
 Jest to gatunek pochodzenia mieszańcowego, przy czym dwie wyróżniane grupy odmian mają różnych rodziców.
Róże damasceńskie letnie (kwitnące raz w roku) pochodzą od róży francuskiej (R. gallica) i róży fenickiej R. phoenicia, podczas gdy róże damasceńskie jesienne (powtarzające kwitnienie) powstały w wyniku zmieszania róży francuskiej z różą piżmową (R. moschata) i południowoazjatycką Rosa fedtschenkoana.
 Róża damasceńska występuje wyłącznie w uprawie.
 Jej walorem są intensywnie pachnące kwiaty.
Z odmian 'Versicolor' i 'Tringipetala' wyrabia się olejek różany.
 Odmiany 'Quatre Saisons', 'Mme Hardy' i 'York & Lancaster' sadzone są jako rośliny ozdobne
żródło

[Krystyna]

   
Róża drobnokwiatowa (Rosa micrantha Borrer ex Sm.) – gatunek krzewów należących do rodziny różowatych (Rosaceae Juss.).
Występuje dziko w Polsce.
źródło

[Krystyna]

   
Róża francuska (Rosa gallica L.) – gatunek krzewu należący do rodziny różowatych (Rosaceae Juss.).
Występuje w południowej, wschodniej i centralnej Europie oraz w Turcji i na Kaukazie
Kiedyś pospolity na terenie Polski, obecnie w środowisku naturalnym rzadki.
Występuje w południowej Polsce, głównie na Nizinie Śląskiej, w pasie wyżyn, w górach w piętrze pogórza
Uprawiany był w Europie już przed rokiem 1500

Zastosowanie
Roślina ozdobna – częsta w uprawie jako jedna z grup "róż parkowych" (jej odmiany i mieszańce). Strefy mrozoodporności 5-9
Jest odporna na choroby liści.
Znana była od czasów antycznych i uprawiana już przez Rzymian na terenie prawie całego Imperium.
W tekstach Pliniusza Starszego (23-79 n.e.), identyfikowana jest z opisaną przez niego Różą z Miletu.
Można ją też rozpoznać na freskach z Pompeii.
Rembertus Dodonaeus (ok. 1550) nazywa ją Rosa sativa.
Od Średniowiecza była szeroko używana ze względu na swe właściwości medyczne.
W 1596 w swym katalogu roślin angielski chemik i botanik John Gerard nazywa ją Rosa rubra, natomiast w "Hortus Eystettensis" niemieckiego botanika Basiliusa Beslera (1561-1629) występuje pod nazwą Rosa Milesia rubra flore pleno.
W 1753 Linneusz skatalogował ją pod nazwa Rosa gallica.
Roślina lecznicza. Ma podobne własności, jak róża dzika.
źródło

[Krystyna]

   
Róża girlandowa (Rosa majalis) – gatunek krzewu należący do rodziny różowatych.
Pochodzi z Syberii oraz Europy
Obecnie występuje pospolicie w Europie północnej i wschodniej, głównie w Skandynawii, jako uciekinier z uprawy (agriofit).
Zdziczałe formy (dość rzadko) występują także w Polsce, głównie w północno-wschodniej części kraju.
Status gatunku we florze Polski: kenofit
źródło