21-07-2024, 20:26
Matskorhæ, Hardangervidda West, Ullensvang, Vestland, Norwegia
Lodowiec Griesferner, Oberbergtal, Sankt Jakob, Pfitsch, Wipptal, Południowy Tyrol, Trydent-Górna Adyga, Włochy
Anatase - Salzburg, Austria
Anatase
Jest metastabilną mineralną formą dwutlenku tytanu (TiO2 ) o tetragonalnej strukturze krystalicznej.
Chociaż bezbarwny lub biały, gdy jest czysty, Anatase w naturze jest zwykle czarnym ciałem stałym z powodu zanieczyszczeń.
Wiadomo, że trzy inne polimorfy (lub formy mineralne) dwutlenku tytanu występują naturalnie: Brukit, Akaogiit i Rutyl, przy czym rutyl jest najpowszechniejszy i najbardziej stabilny z nich wszystkich.
Anatase powstaje w stosunkowo niskich temperaturach i występuje w niewielkich stężeniach w skałach magmowych i metamorficznych
Szkło pokryte cienką warstwą TiO2 wykazuje właściwości przeciwmgielne i samoczyszczące pod wpływem promieniowania ultrafioletowego
Anatase zawsze występuje w postaci małych, izolowanych i ostro rozwiniętych kryształów i podobnie jak rutyl krystalizuje w układzie tetragonalnym .
Anatase jest metastabilny we wszystkich temperaturach i ciśnieniach, przy czym Rutyl jest polimorfem równowagowym.
Niemniej jednak Anatase jest często pierwszą fazą dwutlenku Tytanu, która powstaje w wielu procesach ze względu na niższą energię powierzchniową, a przekształcenie w rutyl następuje w podwyższonych temperaturach.
Chociaż stopień symetrii jest taki sam dla obu faz Anatase i Rutylu, nie ma związku między kątami międzyfazowymi tych dwóch minerałów, z wyjątkiem strefy pryzmatycznej 45° i 90°.
Wspólny oktaedryczny pokrój kryształu Anatase, z czterema idealnymi płaszczyznami rozszczepienia, ma kąt nad swoją krawędzią polarną wynoszący 82°9', podczas gdy oktaedry Rutylu mają tylko kąt krawędzi polarnej wynoszący 56°52½'.
Większy kąt nadaje kryształom Anatase dłuższą oś pionową i szczuplejszy wygląd niż Rutylowi.
Istnieją dodatkowe ważne różnice między cechami fizycznymi Anatase i Rutylu.
Na przykład Anatase jest mniej twardy (5,5–6 w porównaniu do 6–6,5 w skali Mohsa ) i mniej gęsty ( ciężar właściwy około 3,9 w porównaniu do 4,2) niż Rutyl.
Anatase jest również optycznie ujemny, podczas gdy Rutyl jest optycznie dodatni.
Anatase ma również silniej adamantynowy lub metaliczno -adamantynowy połysk niż Rutyl.
Nomenklatura
Współczesną nazwę wprowadził René Just Haüy w 1801 r., ale minerał ten był znany i opisany wcześniej.
Pochodzi od starogreckiego słowa ἀνάτασις , co oznacza „rozciągający się”, ponieważ kryształy są rozciągnięte wzdłuż osi w porównaniu do innych kryształów dwupiramidowych
Inną powszechnie używaną nazwą Anatase jest Oktaedryt, który jest wcześniejszy od Anatase i został nadany przez Horace'a Bénédicta de Saussure'a ze względu na powszechny (ostry) oktaedryczny pokrój kryształów.
Inne nazwy, obecnie nieaktualne, to Oisanite (przez Jean-Claude'a Delamétherie'a ) i Dauphinite, od znanej francuskiej miejscowości Le Bourg-d'Oisans w Delfinacie
https://en.wikipedia.org/wiki/Anatase
https://mineralexpert.org/article/anatas...l-overview
https://gemstoneslist.com/anatase.html