Cis - drzewo złowróżbne, groźne i niebezpieczne
Właściwości trujące cisa uczyniły z niego drzewo demoniczne, magiczne.
Już w starożytnej Grecji był drzewem śmierci.
W naszych zwyczajach ludowych przez długie stulecia tułały się pozostałości prastarych praktyk guślarskich, oparte na wierze w magiczną moc cisa;
i tak poświęcone w dni Trzech Króli gałązki cisa mogły przegonić śmierć od chorego bydła, dym z palnych wilgotnych gałęzi cisa miał zabijać czarne koty, w które lubił wcielać się diabeł, cisowe kołeczki, używane do przybijania gontów na dachy, miały zabezpieczać domprzed uderzeniem pioruna.
Zaś w całej Europie panowało przekonanie, że sen w cieniu cisa kończy się śmiercią.
Czy dawne wierzenia i przesądy mogą być prawdziwe?
http://www.parki.org.pl/parki-miejskie/p...j-rawskiej
Doczekał się wielu opowieści o swojej szkodliwości, był przez wieśniaków na terenie Europy trzebiony.
Wiadomo, że Gallowie zatruwali sokiem z cisa groty strzał, bądź służył on jako trucizna.
Autorom nie udało się jednak znaleźć wierszy do rozpoczęcia niniejszej informacji.
Cis wg wierzeń egipskich miał rosnąć w Hades.
Jest to drzewo trujące, zawierające groźny alkaloid - taksynę.
Trujące właściwości cisa znane były od dawna.
Juliusz Cezar podaje, że król Gallów Katywulkus otruł się sokiem cisowym po wytępieniu jego plemienia
przez Rzymian.
Klaudius Godenus - rzymski lekarz nazywa cisa "podstępną trucizną czyhającą na człowieka i bezrozumne bydlę".
Szczególnie konie ulegały zatruciu jedząc zimozielone igły cisa, ale ginęły też np. króliki.
Stało się to jedną z przyczyn wytępienia cisa przez wieśniaków, którzy w trosce o swój dobytek
wyniszczali cisy w Europie.
W Grecji cis był drzewem śmierci, a i u Słowian miał zastosowanie w obrzędach pogrzebowych.
W całej Europie panowało przekonanie, że sen pod drzewem cisa może okazać się śmiertelny.
W medycynie ludowej napar z cisa był środkiem na poronienie.
Zastosowanie cisa dla celów wojskowych (łuki, kusze) i rozmaite drzewce skończyło się w początkach XVII wieku.
Z uwagi na duże zastosowanie i cenę tego drewna, rozwinięty był eksport cisa na zachód Europy
(Anglia, Holandia).
Cis jest drzewem rozsianym przez zwierzęta w formie bezpośredniej i pośredniej.
Forma bezpośrednia - spożywanie nasion z osnówką i ich wydalanie(Endozoochoria).
Forma pośrednia to gromadzenie nasion (Synzoochoria).
Z ptaków rozsiewają nasiona cisa kosy, drozdy, kwiczoły, jemiołuszki, pokrzewki, kowaliki, a także bażanty.
Z ssaków wymienia się wiewiórki, kuny i borsuki.
Najokazalszy i najstarszy cis rośnie w Henrykowie Lubańskim gmina Lubań woj. jeleniogórskie.
Liczy on 1250 lat, ma wysokość 13 m, obwód na wysokości1,3 m wynosi 512 cm, a średnica 163 cm.
Jest on zarazem najstarszym drzewem w Polsce.
Cis zasadzony w Ryńsku w 1397 roku przez Mikołaja z Ryńska upamiętnia powołanie tzw. "Związku Jaszczurczego" do walki z Zakonem Krzyżackim.
Długosz wspomina o stosowaniu drewna cisowego do obudowy chodników górniczych w okolicach Żywca.
Z drewna cisowego budowano też kościoły.
Na Huculszczyźnie jako powinność pańszczyźnianą dostarczano cisa w rozumieniu 1 cis na 1 gospodarstwo (Czartoryski A.).
Opracowanie:
doc. dr inż. Stanisław Spława-Neyman
mgr inż. Zofia Owczarzak
źródło
