Błękit – symbole literackie
Błękit symbolizuje niebo, nieboskłon, spokój, uduchowienie, wiarę, pobożność, nieskończoność, ogrom, czary, trwałość, wieczność, stałość, fale morskie, wilgoć, powietrze, kontemplację, szczęście, miłość, czułość, światło, wiedzę, szczerość, odwagę, młodość, sprawiedliwość, wolność, chłód, zimno, arystokrację, zniszczenie, niestałość, rozpacz.
Starożytność
Biblia, Stary Testament
BŁĘKIT - NIEBIAŃSKOŚĆ, BOSKOŚĆ: "Słowem Pańskim niebiosa są utwierdzone" (Psalm 32). "I ujrzeli Boga Izraelowego; pod nogami jego jakby twór z płyt szafirowych, błękitny jak samo niebo." (Księga Wyjścia).
Mitologia
W mitologii błękit jest atrybutem bogów nieba: Ozyrysa, Zeusa, Ateny, wiąże się też z bóstwami księżycowymi (Artemida, Demeter).
Egipski bóg Amon - Ukryty lub Niewidzialny; początkowo czczony tylko w Tebach, z czasem stał się najważniejszym bogiem egipskim, zwłaszcza odkąd utożsamiono go z bogiem słońca - Re. Przedstawiany był jako mężczyzna w koronie z piór, o ciele błękitnym, co symbolizowało związek Amona z niebem.
Średniowiecze
BŁĘKIT - SYMBOL DZIEWICTWA, połączony z bielą stanowi kolor szat Matki Boskiej, w takim połączeniu symbolizuje dziewiczość i niepokalanie.
Romantyzm
Cierpienia młodego Wertera J. W. Goethe
BŁĘKITNY KWIAT - SYMBOL TĘSKNOTY ZA NIEOSIĄGALNYM IDEAŁEM: Obłąkany młodzieniec, którego spotyka Werter opowiada: "Są tu też zawsze kwiaty żółte i niebieskie, i czerwone, a goryczka ma też piękne kwiatki. Nie mogę żadnego znaleźć. - Spostrzegłem w tym coś niesamowitego i dlatego zapytałem wymijająco, po co mu te kwiaty. Dziwny kurczowy uśmiech ściągnął jego twarz. - Jeśli mnie pan nie zdradzi - rzekł, kładąc palec na ustach - obiecałem bukiet mej bogdance". Kolory kwiatów w tym opisie można potraktować jako symbole uczuć: żółć - zazdrość, czerwień - cierpienie, niebieski - tęsknota.
Sonety krymskie A. Mickiewicz
BŁĘKIT - SYMBOL NIESKOŃCZONOŚCI, PUSTKI, BEZMIERNOŚCI:
"Dalej czernią się kołem olbrzymy granitu,
(...)
Pod namiotem ciemności; niekiedy z ich szczytu
Budzi się błyskawica i pędem farysa
Przelatuje milczące pustynie błękitu".
BŁĘKIT - SYMBOL BEZMIARU PRZESTRZENI:
"Spójrzyj w przepaść - niebiosa leżące na dole,
To jest morze; - śród fali zda się, że ptak--góra,
Piorunem zastrzelony, swe masztowe pióra
Roztoczył kręgiem szerszym niż tęczy półkole
I wyspą śniegu nakrył błękitne wód pole.
Ta wyspa żeglująca w otchłani - to chmura!".
Beniowski J. Słowacki
BŁĘKIT - SYMBOL CZYSTOŚCI, NIEWINNOŚCI, DOSKONAŁOŚCI, ŚWIEŻOŚCI UCZUĆ: Słowacki prawdopodobnie o Ludwice Śniadeckiej:
"Przez litość tylko nade mną siostrzaną,
Przez błękit tylko swojej własnej duszy,
Przez gwiazdę swego losu obłąkaną,
Przez moc, co serca wskrzesza albo kruszy".
Pozytywizm
Ogniem i mieczem H. Sienkiewicz
BŁĘKIT - SYMBOL NIEBA, SKLEPIENIA NIEBIESKIEGO:"Błękitu nieba nie plamiła żadna chmurka, dzień był jasny, przezroczysty - i widać ich było jak na dłoni".
BŁĘKIT - SYMBOL ŚMIERCI: "Wołodyjowski również serce miał rozdarte i zalewał się łzami na widok martwego przyjaciela. Łatwo było poznać, jaką pan Longinus zginął śmiercią, bo całe ciało było pokryte cętkami od ran przez groty zadanych. Twarzy tylko nie popsuły mu strzały prócz jednej, która zostawiła długą rysę na skroni. Kilka kropel czerwonej krwi zakrzepło mu na policzku, oczy miał zamknięte, a w bladym obliczu uśmiech pogodny, i gdyby nie bladość błękitna oblicza, gdyby nie chłód śmierci w rysach - zdawać by się mogło, że pan Longinus śpi spokojnie".
Potop H. Sienkiewicz
BŁĘKIT - SYMBOL CZYSTOŚCI, kolor szaty Matki Boskiej: "Klasztor zaś bronił się coraz lepiej. Okazało się, że działa nadesłane przez pana krakowskiego nie ustępują w niczym tym, którymi rozporządzał Miller, a puszkarze przez swą ciągłą praktykę doszli do takiej wprawy, że każdy ich strzał powalał nieprzyjaciół. Szwedzi spędzali to na czary. Puszkarze odpowiadali wprost oficerom, że z tą siłą, która klasztoru broni, nie ich rzecz walczyć.
Pewnego rana popłoch wszczął się we wschodniopołudniowym przykopie; żołnierze bowiem ujrzeli wyraźnie niewiastę w błękitnym płaszczu, osłaniającą kościół i klasztor. Na ten widok rzucili się pokotem twarzami na ziemię".
BŁĘKIT - SYMBOL ŚMIERCI: "Od owych czasów kiejdańskich, w których po koronę sięgał (książę Janusz Radziwiłł - przyp. wyd.), zmienił się do niepoznania. Włos na głowie zbielał, naokoło oczu poczyniły się czerwone obwódki, twarz mu obwisła i nabrzękła, więc wydawała się jeszcze ogromniejszą, ale była to twarz już półtrupia, naznaczona błękitnymi piętnami i straszna przez swój wyraz piekielnych cierpień".
Pan Wołodyjowski H. Sienkiewicz
BŁĘKIT - SYMBOL NIEBA, SKLEPIENIA NIEBIESKIEGO: "Od początku kwietnia do maja zaledwie kilka razy dżdże ciepłe zrosiły kuczun-kauryjskie błonie, zresztą nad namiotami sułtana zwieszał się błękitny boży namiot bez chmurki".
Quo vadis H. Sienkiewicz
BŁĘKIT - SYMBOL ZŁA, ZAGŁADY, ZNISZCZENIA: "Tylko przepalone domy zapadały się jeszcze tu i ówdzie, wyrzucając w górę węże płomieni i słupy skier. Lecz z wolna żarzące się w głębi zgliszcza poczęły czernieć po wierzchu. Niebo po zachodzie słońca przestało świecić krwawą łuną i tylko podczas nocy na rozległym czarnym pustkowiu skakały błękitne języki, wydobywające się ze stosów węgla".
Młoda Polska
Lord Jim J. Conrad
BŁĘKIT - SYMBOL ŚMIERCI, MARTWOTY, BEZRUCHU, ZASTOJU: "A pod ponurą wspaniałością nieba morze błękitne i głębokie leżało spokojnie, bez ruchu, bez szmeru, bez zmarszczki - kleiste, bezwładne, martwe. "Patna" sunęła z lekkim sykiem tą świetlistą, gładką równiną i rozwijała po niebie czarną wstęgę dymu, zostawiając za sobą na wodzie białą wstęgę piany, która znikała natychmiast jak widmo szlaku kreślone na martwym morzu przez widmo parowca".
20-Lecie Międzywojenne
Przygody Sindbada Żeglarza B. Leśmian
BŁĘKIT - SYMBOL SNU I STANU ŚNIENIA, świata podświadomości, wnętrza: "Młodzieniec skrzydlatym krokiem udał się ku północnym brzegom wyspy. Szedłem za nim i czułem, że w miarę zbliżania się do celu naszej podróży kwiat płomienny coraz mocniej żarzy się w mym zanadrzu, jakby przeczuwał, iż wkrótce dotknie swym płomieniem śpiącego króla. Gdyśmy wreszcie przez rozwartą na oścież bramę zaklętego grodu wstąpili do jego wnętrza, cudowny i niespodziany widok uderzył moje oczy. Cały gród był błękitny, bowiem król Mirakles od tysiąca milionów lat śnił sen nieustannie i nieprzerwanie błękitny.
Ujrzałem błękitne pałace, błękitne mosty, błękitne drzewa i kwiaty, i ptaki, nawet bruk na ulicach był błękitny. Cała ludność przyodziana była w błękitne szaty, zaś uczeni i mędrcy mieli na nosach błękitne okulary".
Przedwiośnie S. Żeromski
BŁĘKIT - SYMBOL TĘSKNOTY Z MIŁOŚCI: "Panna Wandzia po prostu zachorowała duchowo. Jej stan była to nieustanna tęsknota dochodząca aż do zupełnej nieprzytomności władz umysłowych. Młoda panienka żyła w jakimś błękitnym tumanie".
Sklepy cynamonowe B. Schulz
BŁĘKIT - SYMBOL SZTUCZNOŚCI: "Siedział nisko na małej kozetce, z kolanami krzyżującymi się niemal na wysokości głowy, łysej, jak kula bilardowa. Zdawało się, że to ubranie samo leży, fałdziste, zmięte, przerzucone przez fotel. Twarz jego była jak tchnienie twarzy - smuga, którą nieznany przechodzień zostawił w powietrzu. Trzymał w bladych, emaliowanych błękitnie dłoniach portfel, w którym coś oglądał".
BŁĘKIT - SYMBOL BEZMIARU ŚWIATA: "Gdy się leżało w trawie, było się przykrytym całą błękitną geografią obłoków i płynących kontynentów, oddychało się całą rozległą mapą niebios".
BŁĘKIT - SYMBOL PUSTKI, CISZY, UKOJENIA: "A jedna z tych roślin, żółta i pełna mlecznego soku w bladych łodygach, nadęta powietrzem, pędziła ze swych pustych pędów już samo powietrze, sam puch w kształcie pierzastych kul mleczowych rozsypywanych przez powiew i wsiąkających bezgłośnie w błękitną ciszę".
BŁĘKIT - SYMBOL ŚWIEŻOŚCI, NOWOŚCI, CZEGOŚ UPRAGNIONEGO, DŁUGO OCZEKIWANEGO: "A gdy sięgałem po błękitną barwę - szedł ulicami przez wszystkie okna odblask kobaltowej wiosny, otwierały się, dźwięcząc, szyby, jedna za drugą, pełne błękitu i ognia niebieskiego, firanki wstawały jak na alarm, i przeciąg radosny i lekki szedł tym szpalerem wśród falujących muślinów i oleandrów na pustych balkonach, jak gdyby na drugim końcu tej długiej i jasnej alei ktoś zjawił się bardzo daleki i zbliżał się - promienny, poprzedzany przez wieść, przez przeczucie, zwiastowany przez loty jaskółek, przez wici świetliste, rozrzucane od mili do mili".
<!-- m --><a class="postlink" href="http://www.bryk.pl/s%C5%82owniki/s%C5%82ownik_symboli_literackich/101568-b%C5%82%C4%99kit.html">http://www.bryk.pl/s%C5%82owniki/s%C5%8 ... 99kit.html</a><!-- m -->
Natka wspaniały artykuł na temat mojego ulubionego koloru - dziekuję 