Lukrecja – właściwości słodkiego zioła
Już w starożytnym Egipcie, Grecji i Rzymie uchodziła za bardzo skuteczny lek.
Uważano też, że jej korzeń posiada magiczną moc.
Wysoko ceniona była w medycynie chińskiej.
Cesarz Shen Nung (ok. 3000 lat p.n.e.) zaliczył ją do roślin leczniczych.
Do medycyny europejskiej wprowadzono Lukrecję w XIII w.
W średniowiecznej Europie z gotowanego korzenia otrzymywano ciemną i gęstą masę, którą formowano w pałeczki (Lukrecję).
W XVI i XVII wieku Hieronymus Bock i Matthiolus używali korzeń Lukrecji jako środek wykrztuśny oraz w leczeniu chorób wątroby, żołądka, nerek i pęcherza moczowego.
Współczesne badania potwierdziły silne przeciwzapalne właściwości wyciągów z lukrecji.
Występowanie i morfologia Lukrecji
Lukrecja gładka (Glycyrrhiza gabra), słodnia to bylina z rodziny bobowatych.
Nazwa Glycyrrhiza wywodzi się od greckiego słowa „glycos”, które oznacza słodki i „rhiza”, czyli korzeń.
Występuje w stanie dzikim w Azji Środkowej, Azji Mniejszej i w południowej części Europy.
Uprawiana jest m.in. we Włoszech, Hiszpanii oraz w Polsce.
Lukrecja jest rośliną zielną, wieloletnią o grubym, rozgałęzionym korzeniu z licznymi rozłogami dorastającymi do kilku metrów długości.
Łodyga sięga do 1,5 m wysokości.
Jest rozgałęziona i gładka.
Liście osadzone są naprzemianlegle, nieparzystopierzaste, skórzaste, gruczołkowato punktowane, ciemnozielone, złożone z 5-8 listków kształtu jajowatego z ostrym zakończeniem.
Kwiaty lukrecji są drobne, motylkowe, koloru jasnoliliowego, fioletowego, zebrane w wyprostowane, groniaste kwiatostany umiejscowione w kątach liści. Każdy kwiat lukrecji posiada 10 pręcików (9 zrośniętych i 1 wolny) oraz 1 słupek.
Kwitnienie przypada na miesiąc czerwiec i lipiec.
Owocem jest czerwonobrązowy strąk zawierający 3-5 nasion.
Lukrecję możemy rozmnażać wegetatywnie, sadząc części rozłogów o długości 20 cm odcięte od starych okazów lub z nasion.
Roślina potrzebuje stanowiska słonecznego, osłoniętego od wiatrów oraz żyznej, wilgotnej gleby o dużej zawartości wapnia.
Składniki aktywne i właściwości Lukrecji
Surowcem zielarskim jest korzeń z rozłogami (Radix Glycyrrhizae).
Jest cennym surowcem leczniczym.
Po okorowaniu i wysuszeniu ma żółty kolor.
Jest bezwonny i bardzo słodki dzięki zawartym w nim trójterpenoidzie - glicyryzynie (kwas glicyryzynowy).
Związek ten jest 50. razy słodszy od zwykłego białego cukru (sacharozy).
Jest głównym składnikiem aktywnym ekstraktów otrzymywanych z korzenia Lukrecji.
Glicyryzyna posiada silne własności wiązania wody w skórze, jest więc skutecznym składnikiem nawilżającym.
Składową kwasu glicyryzynowego jest kwas glicyretynowy.
Oba związki odpowiadają za działanie antyalergiczne, immunostymulujące, przeciwłojotokowe, antyzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, antyobrzękowe, redukujące zaczerwienienia, antyoksydacyjne i łagodzące.
Oprócz kwasu glicyryzynowego i glicyretynowego, surowiec zawiera wiele innych związków aktywnych, które w sumie stanowią 40-50% suchej masy korzenia.
Zaliczamy do nich liczne flawonoidy (likwirytyna, izolikwirytyna, likwirytygenina, likoflawonol), izoflawony (glabrydyna, glabren, hispaglabrydyna A i B oraz formononetyna), saponiny, polisacharydy, fitosterole, pektyny, olejek eteryczny, wolne aminokwasy i minerały.
Związki te wspomagają działanie głównego składnika, czyli kwasu glicyryzynowego, tworząc kompleks o aktywności biologicznej wyższej niż czysty, wyizolowany kwas glicyryzynowy lub kwas glicyretynowy.
Zastosowanie Lukrecji w kosmetyce
Ekstrakty z korzenia Lukrecji wykorzystuje się - ze względu na przeciwzapalne działanie.
Najczęściej stosowane są w łagodzących żelach, tonikach, lotionach oraz kremach na dzień i na noc, przeznaczonych dla cery podrażnionej, zaczerwienionej i nadmiernie wrażliwej, a także tłustej i skłonnej do wyprysków.
Ekstrakty stosuje się też jako cenny składnik szamponów do włosów zniszczonych, delikatnych, łamliwych oraz preparatów do kąpieli.
Korzeń Lukrecji posiada silne właściwości łagodzące, przeciwalergiczne i stymulujące układ immunologiczny.
Łagodzi stany zapalne skóry, podrażnienia, swędzenie i działa przeciwobrzękowo, przy mało nasilonych zmianach może zastępować środki steroidowe np. hydrokortyzon.
Polecany jest jako środek wspomagający leczenie zmian atopowych skóry oraz łuszczycy.
Działa przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybiczo i antywirusowo. Zmniejsza zaczerwienie skóry i wzmacnia naczynka krwionośne.
Wspomaga regenerację komórkowką oraz przyśpiesza gojenie ran, drobnych uszkodzeń skóry i wyprysków.
Zmniejsza zaczerwienienie i podrażnienie spowodowane poparzeniem słonecznym.
Lukrecja jest również skutecznym składnikiem nawilżającym.
Dzięki obecności flawonoidów i izoflawonów wykazuje silne działanie antyoksydacyjne.
Dzięki własnościom immunostymulującym i antyoksydacyjnym, wzmaga regenerację komórek skóry, która obniża się wraz z wiekiem, dlatego jest polecany także jako składnik przeciwzmarszczkowy.
Hamuje aktywność tyrozynazy, enzymu, który przyczynia się do tworzenia brązowego barwnika skóry.
Nadmierna aktywność tyrozynazy powoduje tworzenie przebarwień skóry.
Zastosowanie Lukrecji w medycynie
Saponiny zawarte w lukrecji wykazują działanie przeciwzapalne podobne do adenokortykotropiny i dezoksykortykosteronu.
Wykazują działanie przeciwreumatyczne i przeciwartretyczne.
Saponiny nie wykazują jednak działań ubocznych charakterystycznych dla ACTH i kortykosteronu.
Przyśpieszają i nasilają syntezę interferonu.
Ekstrakt alkoholowy z korzenia lukrecji wyraźnie hamuje rozwój Staphylococcus aureus, Streptococcus mutans, Mycobacterium sp. i Candida albicans.
Za granicą wyciągi z lukrecji są zalecane do leczenia choroby Simmonds'a, nowotworów niszczących przysadkę mózgową, zaniku kory nadnerczy, stwardnienia rozsianego, choroby Addisona, reumatyzmu, chorób alergicznych i astmy.
Wyciągi z Lukrecji przyśpieszają gojenie wrzodów żołądka.
Składniki Lukrecji chronią wątrobę przed marskością i stłuszczeniem, a także toksycznym wpływem węglowodorów i metali ciężkich, obniżają stężenie diglicerydów, zapobiegają powstawaniu nadtlenków i wolnych rodników, przyśpieszają usuwanie wolnych rodników z ustroju.
Działają wykrztuśnie, przeciwbakteryjnie, żółciopędnie, rozkurczowo i moczopędnie.
Lukrecja hamuje reakcje autoagresji, dlatego można ją z powodzeniem stosować w terapii chorób autoimmunologicznych, np. łuszczycy.
Z uwagi na ochronne i przeciwzapalne działanie na wątrobę warto polecać lukrecję w terapii wirusowego i toksycznego zapalenia wątroby.
źródło
