[Krystyna]

Pegmatite
Pegmatyty – rodzaj skał magmowych charakteryzujących się szczególną mega- lub gigant krystaliczną teksturą, wzbogaconych w pierwiastki niekompatybilne oraz minerały zawierające składniki lotne jak Fluor, Bor, Fosfor i inne. 
Najczęstszym typem są pegmatyty granitoidowe, ale występują również pegmatyty gabrowe, sjenitowe, skał wysoko alkalicznych (pegmatyty agpaitowe i miaskitowe). 
Nazwa pochodzi od gr. pegma – silne łącze, stwardniałość, dla odwzorowania zwięzłości gGranitu Pismowego. 
Skałę tę wyróżnił i opisał po raz pierwszy René-Just Haüy w 1813 roku

Charakterystyka petrograficzna Pegmatite
Struktura i tekstura
Pegmatyty mają zazwyczaj masywne i zbite struktury oraz bezładne tekstury. 
Są skałami jawno krystalicznymi o bardzo dużych kryształach (od kilku centymetrów do kilkunastu metrów). 
Zdarzają się pegmatyty miarolityczne z gniazdami wypełnionymi szczotkami krystalicznymi najlepiej wykształconych minerałów.
Podstawową strukturą pegmatytową są przerosty pismowe, zwane także Granitem Pismowym (przypominające pismo hebrajskie). 
Strefy pismowe występują zazwyczaj przy kontakcie ze skałami osłony obok strefy aplitowej.
Odznaczają się białą barwą, ale także zieloną, żółtawą, różową, czerwoną, czarną. Występują w formach żyłowych, soczewach i gniazdach.

Występowanie
W obrębie masywów granitoidowych, gabrowych, sjenitowych, fojaitowych, a także w skałach metamorfizmu wysokiego stopnia (granulity, migmatyt) – tzw. pegmatyty anatektyczne.
W Polsce
Skalna Brama, Szklarska Poręba, Michałowice, Jelenia Góra, Łomnica, Mysłakowice, Czarne, Maciejowa, Trzcińsko, Karpacz (granitoidowy masyw Karkonoszy); Strzegom, Grabina, Żółkiewka, Zimnik, Kostrza, Borów, Czernica, Paszowice, Siedlimowice, Gola Świdnicka, Gołaszyce (granitoidowy masyw Strzegom-Sobótka); Zagórze Śląskie, Walim, Michałkowa, Lutomia, Bielawa, Owiesno, Piława, Różana, Myśliszów, Gilów (pegmatyt Gór Sowich); Wiry, Szklary (dolnośląskie masywy serpentynitowe); Kamienna Góra, Sławniowice (masyw granitoidowy Žulowej w okolicah Głuchołaz); Tatry
Na świecie
do najbardziej znanych należą te z Minas Gerais w Brazylii, USA (Kolorado, Dakota Południowa), Rosja (Półwysep Kolski, Ural), Madagaskar

Zastosowanie
Jako źródło pozyskiwania pierwiastków rzadkich (REE, Li, Sn, U, Th, Be, B, Nb, Ta...) do celów technicznych (np. pegmatyty są jedynym źródłem Berylu – metalu wykorzystywanego w przemyśle lotnicznym).
Źródło pozyskiwania pierwiastków do celów elektrotechnicznych (Li, Rb, Cs, Ga).
Pierwotnie (XIX, początek XX wieku) służyły jako kopaliny do pozyskiwania czystych skaleni dla celów ceramicznych, dziś ich znaczenie w tym celu znacznie spadło.
Do celów naukowych – źródło wielu nowych minerałów, źródło pozyskiwania informacji o rozwoju procesów magmowych.
Źródło kamieni szlachetnych (Rubin, Szafir, Szmaragd, Turmaliny, Spodumen i inne).
Źródło minerałów przemysłowych, takich jak Kwarc, Skalenie, Miki, Kaolin, Spodumen dla przemysłu ceramicznego, szklarskiego, elektronicznego, kosmetycznego (np. kosmetyki kolorowe) i farmaceutycznego (leki przeciwpsychotyczne na bazie Li) i in.
źródlo
źródło

[Krystyna]

Pegmatyt zawierający dwa popularne minerały (Biotyt i Granat). Ale bardzo niezwykłe jest to, że to wszystko, co wydaje się być. Żadnych skaleni ani kwarcu. Kryształy Granatu mają dobrze rozwinięte powierzchnie kryształu. Szerokość próbki 13 cm. Senja, Norwegia.

Granitic Pegmatite
Pegmatite to holokrystaliczna natrętna skała magmowa złożona z zazębiających się kryształów fanerytowych, zwykle większych niż 2,5 cm.
Słowo Pegmatite wywodzi się z greki homeryckiej (pegnymi), co oznacza związać ze sobą, nawiązując do splecionych kryształów Kwarcu i Skalenia w fakturze znanej jako Grafitowy Granit.
Pegmatite to ekstremalne skały magmowe, które powstają w końcowej fazie krystalizacji magmy.
Są ekstremalne, ponieważ zawierają wyjątkowo duże kryształy i czasami zawierają minerały, które rzadko występują w innych typach skał.
Większość Pegmatite ma skład podobny do Granitu (Granite Pegmatite) z dużą ilością Kwarcu, Skalenia i Miki.
Jednak kompozycje takie jak Gabbro Pegmatite, Syenite Pegmatite (pegmatyt gabro, pegmatyt sjenitowy) i każda inna nazwa skały plutonicznej w połączeniu z Pegmatite są możliwe.
Pegmatite są czasami źródłem cennych minerałów, takich jak Spodumen (bogaty w Li) i Beryl (bogaty w Be), które rzadko występują w ilościach ekonomicznych w innych typach skał.
Mogą też być źródłem kamieni szlachetnych.

Duże kryształy w skałach magmowych są zwykle przypisywane niskiej szybkości krystalizacji.
Jednak w przypadku Pegmatite duże kryształy przypisuje się płynom o niskiej lepkości, które pozwalają na dużą mobilność jonów.
Podczas wczesnych stanów krystalizacji magmy, stop zawiera zwykle znaczną ilość rozpuszczonej wody i innych substancji lotnych, takich jak Chlor, Fluor i dwutlenek węgla.
Woda nie jest usuwana ze stopu podczas procesu wczesnej krystalizacji, więc jej stężenie w stopie rośnie wraz z postępem krystalizacji.
Ostatecznie pojawia się nadmiar wody i kieszenie wody oddzielone od stopu.
Te kieszenie przegrzanej wody są niezwykle bogate w rozpuszczone jony.
Jony w wodzie są znacznie bardziej ruchliwe niż jony w stopie.
Pozwala im to na swobodne poruszanie się i szybkie tworzenie kryształów.

Ekstremalne warunki krystalizacji czasami tworzą kryształy o długości kilku metrów i wadze ponad jednej tony.
Na przykład: duży kryształ Spodumenu w kopalni Etta w Południowej Dakocie miał 42 stopy długości, 5 stóp średnicy i dostarczył 90 ton Spodumenu.

Pegmatite powstają z wód oddzielających się od magmy w późnych stadiach krystalizacji; ta czynność często występuje w małych kieszonkach wzdłuż brzegów batolitu. Pegmatite może również tworzyć się w pęknięciach, które powstają na brzegach batolitu.
Tak powstają groble pegmatytowe.

Dużym intruzjom sjenitów skaleniowych często towarzyszą Pegmatite, żyły, soczewki i strąki grubokrystalicznego materiału zawierającego te same minerały, które znajdują się w otaczających skałach (Nefelina, Sodalit, Skalenie Alkaliczne, Egiryna i Amfibole Sodowe), a także obfite ilości rzadkich minerałów wzbogaconych w wodę i niekompatybilnych mikroelementów: Sr (lamprofilit, belowit), Ba (barytolamprofilit, batizyt), REE (rinkolit, belowit), Zr (eudialit, lovozerite, katapleit), Nb (labuntsovite, loparite) mangan-neptunit, tainiolit), Be (leukofanit, najądymit, chkalowit) i Th (steenstrupina).
Nie ma wątpliwości, że niektóre z tych minerałów wykrystalizowały z super ewolucyjnych stopów pozostałych po utworzeniu otaczającej skały alkalicznej.
Jednak po tym wczesnym etapie magmowym zwykle następują procesy hydrotermalne z udziałem płynów wodnych (i, w niektórych przypadkach, bogatych w F lub CO 3 ), które pozostawiają swój wyraźny nadruk mineralogiczny, jak krystalizacja drobnoziarnistego (cukrowego) Albitu, Aegiryna Włóknista lub Sferolityczna, egzotyczne minerały węglanowe, Natrolit i różne inne Zeolity.
W niektórych przypadkach pierwotne nagromadzenie i tekstura minerałów są całkowicie zatarte w wyniku późnego etapu przeróbki hydrotermalnej (metasomatyzm).
Te złożone związki minerałów określa się zbiorczo jako Pegmatite lub, aby odróżnić je od ich granitowych odpowiedników, Pegmatite alkaliczne.
źródło
źródło

[Krystyna]

Można powiedzieć, że Pegmatite praktycznie nie jest używany w biżuterii. 
Ale wśród  Pegmatite istnieje jeden szczególny rodzaj zwany  Granite Pegmatite (Written Granite, Jewish Stone) (pegmatytem graficznym lub kamieniem) żydowskim.
Osobliwością Graphic Pegmatite jest to, że wzór kamienia jest nieco podobny do hebrajskich liter (inni jednak porównują wzór pegmatytu z arabskim pismem, a nawet z egipskim pismem klinowym lub runami), stąd inne nazwy tego rzadki klejnot - „żydowski kamień” lub „kamień nauczyciela”. 
Otrzymuje się z niego bardzo piękną i osobliwą biżuterię.

Najczęściej pierścionki i kolczyki, zawieszki i talizmany, stojaki i pudełka wykonane są z graficznego Pegmatite
Pegmatite nie jest bardzo drogi, ale może być trudny do znalezienia.
Ale biżuteria z Pegmatite jest idealna dla tych, którzy potrafią docenić piękno kamienia, a nie jego cenę.

Magiczne właściwości Pegmatite
Ze względu na swój specyficzny wzór Pegmatite był używany jako amulet nie tylko wśród Arabów i chrześcijan, Egipcjan i Skandynawów, ale także wielu innych ludów - Indian, północnych ludów Rosji i nie tylko.
Uważano, że Pegmatite jest boskim kamieniem.
Ponownie, ze względu na podobieństwo wzoru do pisma, Graphic Pegmatite uważany jest za talizman dla nauczycieli i uczniów, a także przynosi szczęście wszystkim spragnionym wiedzy.

Nie badano właściwości leczniczych Pegmatite
źródło

[Krystyna]

Czarny Kanion Gunnison to park narodowy w Kolorado, znany z różowego pegmatytu. 
Pegmatyt tworzy blade pasma na klifach. Patrick Leitz / Getty Images


Pegmatyt posiada „graficzną” teksturę przypominającą pismo. Tutaj „słowa” składają się z Granatu i Turmalinu.