Stewia – słodycz bez kalorii
Pochodząca z Brazylii i Paragwaju Stevia Rebaudiana jest rośliną o ogromnym potencjale leczniczym, który już od wieków wykorzystywali Indianie Guarani i Mato Grosso.
Szczególne zainteresowanie naukowców wzbudziła wysoka zawartość naturalnych związków słodzących znajdujących się w jej liściach.
Ponadto roślina charakteryzuje się aktywnością przeciwutleniającą, działa przeciwzapalnie, hipoalergicznie, przeciwwirusowo i przeciwpróchniczo.
Zalecana jest również do pielęgnacji skóry.
Charakterystyka ogólna
Ojczyzną Stewii jest północno-wschodni region Paragwaju oraz graniczące z nim tereny Brazylii. Rosnące zainteresowanie rośliną sprawiło, że jej plantacje stopniowo zaczęły pojawiać się w Chinach, Korei, Izraelu, Indiach i Hiszpanii.
Jednak największą karierę zrobiła w Japonii, gdzie prawie od 30 lat jest intensywnie wykorzystywana w przemyśle spożywczym do produkcji słodyczy, napojów i gum do żucia.
Indianie Guarani i Mato Grosso nazywali ją „Kaa-Hee” czyli „słodkie ziele” i wykorzystywali do słodzenia potraw i napojów, jako lek na dolegliwości trawienne, nadciśnienie tętnicze, zgagę, otyłość oraz jako środek wzmacniający serce.
W XVI wieku roślina została przebadana przez hiszpańskiego botanika i lekarza Pedro Jamie Esteve.
Pod koniec XIX wieku jej klasyfikacji botanicznej dokonał szwajcarski naukowiec Moisé Giacomo Bertoni, który w opublikowanej w 1918 roku rozprawie podkreślił walory zdrowotne Stewii, która jego zdaniem mogłaby z powodzeniem zastąpić stosowaną wówczas szkodliwą sacharynę oraz zwrócił uwagę na jej ogromny potencjał słodzący i nietoksyczność.
Natomiast paragwajski chemik Ovidio Rebaudi jako pierwszy zbadał substancje odpowiedzialne za słodki smak liści.
Stevia jest byliną należącą do rodziny Asteraceae i obejmuje ponad 200 gatunków.
Krzew składający się z rozgałęzionej łodygi z wieloma pędami osiąga wysokość 40-80 cm.
Liście o długości 3-4 cm mają kształt owalny lancetowaty lub łopatkowaty i są ułożone przeciwstawnie.
Kwiaty o barwie jasnofioletowej składają się z pięciu płatków i są otoczone okrywą działek kielicha.
Owoce to niełupki o wrzecionowatym kształcie.
Właściwości zdrowotne
Działanie hipoglikemiczne
W Paragwaju i Brazylii ekstrakt z liści Stewii od wieków był wykorzystywany jako lek na cukrzycę.
Na VII Kongresie Międzynarodowej Federacji Diabetycznej zaprezentowano wyniki analiz, z których wynikało, że regularna konsumpcja, nawet niewielkich ilości stewii normalizuje poziom cukru we krwi.
Na podkreślenie zasługuje również fakt, że w toku badań nie wykazano żadnych skutków ubocznych, a wręcz przeciwnie, u chorych spożywających pół łyżeczki ekstraktu ze Stewii dziennie zaobserwowano znaczną poprawę samopoczucia.
Stevia, pomimo ogromnego potencjału słodzącego, jest absolutnie bezkaloryczna i nie wpływa na podwyższenie poziomu glukozy we krwi.
Ponadto wspomaga utratę nadwagi poprzez osłabienie apetytu na potrawy tłuste, a przede wszystkim na słodycze.
W przeciwieństwie do cukrów nie wywołuje procesów fermentacyjnych w jelitach i co ważne jest nietoksyczna.
Z relacji diabetyków, którzy do słodzenia potraw wykorzystywali Stewię i jednocześnie regularnie pili herbatę z jej liści wynika, że znacznie poprawił się ich ogólny stan fizyczny i psychiczny, a niektórzy mogli nawet zmniejszyć przyjmowaną do tej pory dawkę insuliny.
Działanie na drobnoustroje
Paradoksalnie bardzo słodka stewia sprawdza się jako skuteczny środek w leczeniu paradontozy i próchnicy zębów. Dodatkowo regularne płukanie jamy ustnej naparem z jej liści zapobiega tworzeniu się osadu i kamienia nazębnego.
Ze względu na swoje właściwości bakteriobójcze często jest wykorzystywana jako dodatek do produktów przeznaczonych do higieny jamy ustnej.
Sprawdza się też w leczeniu oparzeń, skaleczeń i trudno gojących się ran.
W toku badań wykazano również, że ekstrakty stewii działają przeciwgrzybiczne i hamują wzrost drożdży.
Działanie na układ trawienny
Stevia pobudza czynności trawienne, reguluje czynności jelit, leczy niestrawność.
Stosuje się ją przy schorzeniach wątroby, bólach żołądka i nadkwasocie.
Najlepiej przyjmować ją w postaci naparu, chociaż inne formy mogą być równie korzystne.
Działanie na układ krążenia
Medycyna ludowa Indian z Paragwaju polecała Stevię jako środek wzmacniający serce, układ krążenia oraz regulujący ciśnienie tętnicze.
Współczesne analizy potwierdziły tę teorię.
Roczne badania grupy osób z nadciśnieniem, przyjmujących stewiozyd (750 mg/dobę) wykazały istotne spadki ciśnienia skurczowego i rozkurczowego, bez istotnych zmian we wskaźniku masowo-wzrostowym i wskaźnikach biochemicznych krwi.
Podobne rezultaty uzyskano w dwuletnim badaniu osób ze średnim nadciśnieniem, którym podawano dwukrotnie większe dawki stewiozydu.
Inne właściwości Stewii
Zasobna w witaminę C Stevia wzmacnia układ odpornościowy, zmniejszając tym samym częstotliwość przeziębień i grypalnych infektów.
Stosowana zewnętrznie leczy trądzik i inne choroby skóry oraz zapobiega przedwczesnemu starzeniu.
Aby uzyskać widoczne efekty odmładzające wystarczy wcierać w skórę kilka kropel ekstraktu płynnego, a następnie spłukiwać substancje po upływie 30 minut.
Zgodnie z doniesieniami naukowymi Stewia pomaga w walce z nałogami i niezdrowymi nawykami żywieniowymi, wpływając na zmniejszenie potrzeby palenia tytoniu, picia alkoholu, spożywania słodyczy i tłustych pokarmów.
Żucie surowych liści lub zażywanie kilku kropli ekstraktu na 20 minut przed posiłkiem powoduje wcześniejsze pojawienie się uczucia sytości.
SteVia nie ulega rozkładowi do temperatury 2000C, dlatego z powodzeniem może być wykorzystywana w kuchni – do gotowania i pieczenia ciast.
2 łyżeczki sproszkowanych liści odpowiadają 1 szklance cukru.
Nie powinna być jedynie dodawana do potraw zawierających miód, ponieważ może mieć to negatywny wpływ na uzyskanie właściwej konsystencji.
Skuteczność Stevii zależy od jej właściwego przygotowania i dawkowania.
Istotne znaczenia ma również świeżość surowca.
Okres trwałości całych i pociętych ziół przechowywanych w szczelnych pojemnikach bez dostępu do światła lub w opakowaniach powlekanych termozgrzewalnych wynosi 2 lata, natomiast proszku i sproszkowanego surowca w kapsułkach – jeden rok.
W wielu krajach, jak Japonia czy USA, substancja słodząca ze Stevii była produkowana i wykorzystywana w przemyśle spożywczym już od wielu lat.
Co więcej, w niektórych rejonach Ameryki Południowej cudowne właściwości tej rośliny doceniono już przed wiekami.
Obecnie trwa proces stopniowego przechodzenia od tradycyjnego przemysłu wykorzystującego walory Stewii w produkcji, do nowoczesnych rozwiązań mających na celu uzyskanie wysokiej jakości produktu, o dużej intensywności, który w przyszłości byłby sprzedawany na masową skalę.
Pewnym problemem w realizacji tych zamierzeń może być niedostatecznie rozwinięta produkcja rolnicza, która na dzisiaj nie jest w stanie zaspokoić rosnącego popytu na surowiec.
Jednak wzrost zainteresowania uprawą tej rośliny w krajach takich jak Chile, Tanzania, Zambia, Uganda, a w Europie – Belgia, oraz działania wspierające rozwój tego sektora, jak chociażby zawieranie umów kontraktacji z rolnikami czy zakładanie i prowadzenie szkółek, może wpłynąć na wzrost wydajności rolniczej w tym zakresie.
Według opinii przedstawiciela jednego z największych producentów substancji słodzących zawierających glikozydy Stewiowe, firmy PureCircle „rynek Stewii ma wiele lat przed sobą na zwiększenie dostaw i poprawę standardów jakościowych, zanim stewia o wysokiej czystości stanie się prawdziwie globalną, masowo sprzedającą się substancją słodzącą”.
źródło
