[Krystyna]

   
   
Różeniec górski (Rhodiola rosea L.)  
Gatunek rośliny należący do rodziny gruboszowatych.
Występuje na całym obszarze wokółbiegunowym – w Ameryce Północnej, Europie, Azji.
W Polsce występuje wyłącznie w Sudetach i Karpatach, tylko na terenie parków narodowych.
Gatunek rodzimy.
Inna popularna nazwa złoty korzeń.
Roślina tworząca bujne kępy
Osiąga wysokość do 40 cm.
Kłącza bardzo grube, poskręcane.
Zimują płytko pod ziemią, czasami nawet tuż nad ziemią.
Po roztarciu mają charakterystyczny zapach, podobny do zapachu róż
Liście grube, mięsiste, dolne jajowatego, górne lancetowatego kształtu, ostro zakończone, o ząbkowanych na szczycie brzegach.
Pokryte grubą warstwą wosku, przy dotknięciu wydają się tłuste.
Wyrastają skrętolegle na łodydze.
Mają charakterystyczny sinozielony kolor, jesienią przebarwiają się na żółto i czerwono.
Kwiaty drobne zebrane na szczycie pędów w kwiatostany zwane podbaldachami (są to nieprawidłowe baldachy).
Roślina dwupienna.
Na jednych okazach występują tylko kwiatostany żeńskie, na innych tylko męskie.
Kwiaty żeńskie są zwykle pozbawione płatków korony, lub mają tylko drobne płatki oraz 1 lub 2 słupki.
Kwiaty męskie mają 4 płatki korony, 4 działki kielicha i 8 pręcików.
Płatki korony u różnych roślin mogą mieć różną barwę – od zielonej, poprzez żółtą do czerwonej.
Roślina owadopylna, zapylana przez muchy
Owoc to mieszek zawierający liczne ciemnobrunatne podługowato-jajowate nasiona.

Bylina, geofit ryzomowy.
Nasiona mogą być rozsiewane przez wiatr i wodę.
Siedlisko: Występuje w ziołoroślach górskich, obrzeżach piargów, nad potokami górskimi, wśród skał, na niskich murawach.
Gatunek arktyczno-alpejski, oreofit.
Jego pionowy zasięg w Tatrach wynosi 2629 m n.p.m. (występuje na Lodowym Szczycie).

Zastosowanie
Roślina lecznicza:
W związku z udowodnieniem bardzo korzystnych własności leczniczych, rozpowszechnia się uprawa różeńca górskiego dla pozyskania surowca.
Surowiec zielarski: kłącze z korzeniami.
Zawiera ogromną ilość substancji czynnych: fenoloalkohol, glikozydy salidrozydu, rozarin, rozawin, rozin, liczne flawonoidy, fenolokwasy, kwasy organiczne (bursztynowy, cytrynowy, jabłkowy, szczawiowy), garbniki, tłuszcze, wosk, steryny, oksykumarynę, cukry i wiele innych.
Z kłącza i korzeni wytwarza się nalewkę Rhodiolae fluidum i preparat Rodozin.
Zioło to wchodzi w skład preparatu Meteo – na dolegliwości pogodowe.
Działanie: pobudzające (podwyższa sprawność organizmu), wzmacniające i adaptogenne (zwiększa wytrzymałość organizmu na stres i inne niekorzystne czynniki środowiska, zwiększa odporność na choroby)
Zbiór i suszenie: u roślin uprawianych w 5-6 roku uprawy wykopuje się kłącze, tnie na drobniejsze kawałki, myje i suszy w temperaturze 50-80 °C


Ciekawostki
Wśród ludów Syberii, Chin i Azji południowo-środkowej różeniec górski uznawany był za ważną roślinę leczniczą.
Rosyjscy uczeni potwierdzili jego uzdrawiające własności, podobne do tych, jakie ma korzeń żeń-szeń.
W 1973 r. w górach Ałtaju znaleziono rekordowy okaz, który miał 295 łodyg, w tym 95 kwitnących, a jego kłącze ważyło 3,7kg.
W University of Pennsylvania i Frederiksberg University Hospital prowadzone są badania kliniczne nad zastosowaniem Rhodiola rosea w terapii depresji oraz nad wpływem Rhodiola rosea na ogólną sprawność psycho-fizyczną
źródło
źródło
źródło

[Krystyna]

   
   
Historia stosowania
Różeniec górski 
Pierwszy opis rośliny zamieścił w dziele De materia medica grecki lekarz Dioskurides w 77 r. po Chr.
Linneusz nadał różeńcowi nazwę Rhodiola rosea, odwołując się do zapachu świeżo przeciętego korzenia, przypominającego olejek różany.
Przez stulecia korzeń stosowano w tradycyjnej medycynie ludowej, głównie w Rosji i Skandynawii. 
Wikingowie powszechnie wykorzystywali właściwości różeńca dla zwiększenia siły fizycznej i wytrzymałości. 
Cesarzowie Chin wysyłali specjalne ekspedycje na Syberię w celu pozyskania „złotego korzenia„ jako surowca o cudownych właściwościach leczniczych.
W medycynie ludowej ekstrakty z różeńca podawano głównie w celu zwiększenia sprawności fizycznej, w leczeniu zmęczenia, depresji, w zaburzeniach funkcji systemu nerwowego oraz w leczeniu chorób przewodu pokarmowego, chorób infekcyjnych i wielu innych.
W 1969 r. w Związku Sowieckim wprowadzono do lecznictwa ekstrakt z korzenia różeńca górskiego pod nazwą Rhodiolae Extractum Liquidum, przygotowany w wyniku ekstrakcji surowca 40% alkoholem etylowym.
Wskazania do jego stosowania obejmowały m.in. astenię (zmęczenie), choroby infekcyjne, schorzenia neurologiczne oraz psychiatryczne.
Początkowo w latach 70. uważano, że unikalne właściwości surowca wynikają z obecności salidrozydu. 
Pierwsze wyciągi i nalewki, otrzymane z korzenia różeńca według Rosyjskiej Farmakopei, standaryzowano na zawartość salidrozydu, powyżej 0,8%. W późnych latach 80. stwierdzono, że za specyficzną aktywność wyciągów z różeńca są odpowiedzialne inne związki, które zidentyfikowano jako pochodne alkoholu cynamonowego: rozawinę, rozynę i rozarynę - charakterystyczne tylko dla tego gatunku. 
Obecnie ekstrakty z korzenia różeńca górskiego są standaryzowane na salidrozyd i rozawiny z minimalną zawartością rozawin (3%) i salidrozydu (0,8-1%). 
wiecej na tej stronie...