[Krystyna]

   
Ruta (Ruta L.) 
Rodzaj roślin z rodziny rutowatych (Rutaceae).
Obejmuje ok. 8–11 gatunków występujących głównie w basenie Morza Śródziemnego – w południowej Europie i północnej Afryce oraz na suchych obszarach Azji. Na Wyspach Kanaryjskich rosną trzy gatunki półkrzewów z tego rodzaju.
Niegdyś do rodzaju tego zaliczano dziesiątki gatunków z podrodzaju Haplophyllum, współcześnie wyodrębniane jako osobny rodzaj Haplophyllum A. Juss.
Ruta zwyczajna jest znaną i popularną od starożytności rośliną zielarską wykorzystywaną jako przyprawa i roślina lecznicza.
Na południu Europy uprawiana jest także Ruta chalepensis

Rośliny zielarskie lub półkrzewy krzaczasto rozgałęziające się, osiągające zwykle do 0,75 m wysokości.
Podczas kwitnienia pędy kwiatonośne przewyższają pędy wegetatywne

Wykaz gatunków
Ruta angustifolia Pers.
Ruta chalepensis L.
Ruta corsica DC.
Ruta graveolens L. – ruta zwyczajna
Ruta montana (L.) L.
Ruta microcarpa Svent.
Ruta oreojasme Webb and Berth.
Ruta pinnata L.f.

Zastosowanie
Zarówno ruta zwyczajna jak i Ruta chalepensis uprawiane są jako rośliny ozdobne.
Gatunkiem o szerokich zastosowaniach i popularnym od wielu wieków w uprawie jest ruta zwyczajna, wykorzystywana jako roślina przyprawowa i lecznicza
Z powodu silnego aromatu stosowana od starożytności w obrzędach pogrzebowych, później także weselnych.
Jest też rośliną przemysłową stosowaną do pozyskania olejku eterycznego wykorzystywanego w różnych kosmetykach.
U osób wrażliwych może on wywoływać uczulenia
źródło
żródło

[Krystyna]

   
       
   
Ruta Graveolens (syn. Ruta hortensis)
Pielęgnowano ją w domach, gdzie były panny na wydaniu.
Ponieważ nie traciła zielonych listków, nadawała się świetnie na bukieciki do dziewczęcych włosów i na wianki ślubne panien młodych.
Miała także inne zastosowanie, mianowicie jako... środek antykoncepcyjny.
„Rutę jeść lub trunkiem ją przyjmować, nasienie męskie tłumi i wysusza” – pisze w książce Historie ziołowe Marian Kawałko i powołując się na dawnych zielarzy, podkreśla jej działanie poronne.

Podręcznik zielarski pod redakcją Ożarowskiego kładzie oczywiście nacisk na właściwości lecznicze tego zioła.
„Liście Ruty działają przeciwskurczowo na mięśnie gładkie jelit, dróg żółciowych i moczowych oraz obwodowych naczyń krwionośnych, ułatwiają przepływ żółci do dwunastnicy i opróżnianie pęcherzyka żółciowego, zwiększają nieznacznie ilość wydalanego moczu, obniżają w małym stopniu ciśnienie krwi i poprawiają krążenie.            
Pomocniczo stosuje się w zaburzeniach miesiączkowania, nadciśnieniu tętniczym, atonii macicy oraz w niedokwaśności.
Wyciąg z surowca jest składnikiem płynu cholesol”.
Dodaje jednak: „Większe ilości, zwłaszcza wyciągu alkoholowego, są niewskazane dla kobiet w zaawansowanej ciąży, w krwawieniach macicznych, obfitym i bolesnym miesiączkowaniu”.

Książka Andrew Laughina Od arcydzięgla do żywokostu (przekład z angielskiego) napisana jest bardziej popularnym językiem
„Chociaż Ruta jest silnie aromatyczna, smak ma przeważnie gorzki i cierpki, co zmniejsza jej popularność w kulinarnym wykorzystaniu, poza jednym lub dwoma wyjątkami.
Nigdy nie była szeroko wykorzystywana do przyprawiania potraw, nawet w średniowieczu, ale miała i nadal ma znaczenie lecznicze.
Jakkolwiek powinna być stosowana z dużą ostrożnością, najlepiej przez doświadczonych lekarzy.
Liść świeży lub suszony stosuje się przy zaburzeniach skóry, jako płyn do zmywania oczu, do płukania gardła, na reumatyzm, tradycyjnie przy epilepsji, środek wywołujący poronienie, toksyczny w dużych ilościach”.
źródło

[Krystyna]

   
W starożytnych czasach ruta była uznawana za antidotum na wszelkiego rodzaju zatrucia i stosowano ją w ok. 80 różnych problemach zdrowotnych.
Rzymianie uznawali ją m.in. jako środek poprawiający ostrość wzroku – była więc stosowana przez malarzy, rzeźbiarzy i rytowników (spożywano ją razem z rzeżuchą i chlebem).
Tradycja ta przetrwała do czasów Leonardo da Vinci oraz Michała Anioła, którzy zgodnie twierdzili, że ruta pomagała im w poprawie ostrości widzenia.
Starożytni Egipcjanie i Grecy używali ruty natomiast do stymulowania krwawienia miesiączkowego, jak również jako środka poronnego.

Za czasów biblijnych ruta była cenioną rośliną leczniczą, od której musiano płacić dziesięcinę.
W Średniowieczu uważano ją za skuteczny środek pobudzający popęd płciowy (zwłaszcza u kobiet), ale również jako skuteczną ochronę przed dżumą.
Herbatki z ruty stosowano przeciw napływom krwi do głowy, zawrotom, słabemu trawieniu, brakowi apetytu, biciu serca, stanom skurczowym, padaczce, histerii, zastojowi miesiączki.
W pewnym okresie w kościele katolickim używano wiązek ruty do skrapiania wiernych wodą święconą.
Od tego też czasu ruta zwana jest też czasami jako zioło łaski (Hebr of Grace).

Ruta cieszy się szczególnym znaczeniem u Litwinów.
Jest ich narodowym kwiatem i uznawana jest za symbol cierpliwości i wytrzymałości, gdyż „raz posadzony krzew ruty może przetrwać setki lat”.
Stary litewski zwyczaj nakazywał zabieranie z sobą nasion ruty w przypadku zmiany miejsca zamieszkania.
Litwini wierzyli również, że liście ruty odświeżały oddech, leczyły histerię, podagrę, przynosiły ulgę w bólach oraz łagodziły skutki ukąszeń owadów.

Z rutą łączono liczne zwyczaje obrzędowe.
Wplatano ją na przykład w wianek panny młodej, a następnie przechowywano w małżeńskiej sypialni - co miało gwarantować szczęście i spokojne małżeństwo.
W pieśniach ludowych ruta jest wspominana jako godło dziewictwa.
Ale wiankami z ruty i barwinka strojono również w trumnach zmarłych młodo chłopców i dziewczęta.
Gdy ślub brała wdowa, lub dziewczyna która miała już dziecko, wianek ruciany przypinano jej na ramię, a nie na głowę.
Dziewczyny nigdy nie siały, ani nie sadziły ruty – inaczej nie wyszłyby za mąż.

W starym, łacińskim dziele „O zachowaniu zdrowia” możemy przeczytać o rucie;
„Szlachetna ruta światło oczom słabym wraca, surowo żuta, goi powiek zapalenie, wstrzemięźliwością mężczyznom wypłaca,
w damach roznieca miłosne płomienie, z mężczyzn czyni aniołów, weseli, oświeca, a nadto tą usługą jeszcze się zaleca,
że uwarzona we studziennej wodzie, zabija pchły i niszczy plemię ich w zarodzie”
Inne nazwy ruty: ruta ogrodowa, ruta zielona, ostrowonka, rutka.
źródło

[Krystyna]

       
Tacuinum (czasem Taccuinum) Sanitatis – średniowieczny podręcznik dotyczący zdrowego stylu życia.
Jego pierwowzorem była arabska księga Taqwin al‑sihha (تقوين الصحة, "Tabele zdrowia"), napisana w XI wieku przez Ibn Butlana z Bagdadu.
Krążące po Europie, skierowane głównie do kulturalnych, bogatszych odbiorców rękopisy w kilku różnych wersjach łacińskich były bardzo bogato ilustrowane.

Księga opisuje właściwości i wpływ na zdrowie różnych roślin i rodzajów jedzenia, jednak przede wszystkim skupia się na opisie sześciu najważniejszych warunków zdrowego trybu życia.
Są to:jedzenie i napoje w właściwych ilościach i rodzajach, świeże powietrze, rozróżnienie między ruchem i wypoczynkiem, rozróżnienie między snem i jawą, właściwości humorów w ciele (wg klasycznej anatomii charakter człowieka i działanie jego organizmu zależą od czterech powiązanych z porami roku i żywiołami "humorów" - krwi, żółci, czarnej żółci i flegmy)wpływu na ciało człowieka stanu jego umysłu
Choroba bierze się z niedobrego zrównoważenia tych elementów, z czego wynika, że zdrowe życie opiera się na równowadze.

Księga została przetłumaczona z arabskiego na łacinę prawdopodobnie w połowie XIII wieku w Palermo lub Neapolu.
Trzy pięknie ilustrowane egzemplarze Tacuinum z końca XIV wieku (wszystkie napisane w Lombardii)
zachowały się do dzisiaj w Wiedniu, Paryżu i Rzymie.
Zachowały się również pojedyncze ilustracje z innych egzemplarzy dzieła.
Nieilustrowane egzemplarze Tacuinum to zbiory opisanych tabel.
Pierwszy drukowany egzemplarz dzieła datuje się na rok 1531.
Tacuinum Sanitatis było bardzo popularne w późnośredniowiecznej Europie.
Do dziś w języku włoskim słowo taccuino oznacza kieszonkowy podręcznik, przewodnik lub notatnik.
W księdze znaleźć można również pierwszą udokumentowaną ilustrację marchwi.
źródło
źródło

[Krystyna]

   
Ruta - niebezpieczne zioło 
Ruciane wianki, które kiedyś panny nosiły na głowach miały symbolizować dziewictwo.
Tkwi w tym jakaś tajemnica lub oszustwo, bo ruta – roślina zielarska - jest silnym środkiem wczesnoporonnym!

Młode dziewczyny uprawiały rutę w ogródkach. Panny wplatały ją do wianków. 
Uważano roślinę za symbol dziewictwa i niewinności. 
Ale też ruciany wianek na głowie panny młodej był oznaką jej gotowości do oddania dziewictwa czyli właśnie tego wianka panu młodemu. 
Utrata wianka (rutowego) była symbolicznym pozbyciem się niewinności.

Jednocześnie już od średniowiecza uważano rutę za afrodyzjak zwiększający zapał miłosny kobiety. 
Ruciana panna to zatem wprawdzie byłaby dziewica, ale publicznie ujawniająca chęć do pozbycia się cnoty z ukochanym.

Współczesne badania dowodzą jednak czegoś wręcz przeciwnego. 
Ruta, jeżeli ma jakiś związek z miłością, to przede wszystkim taki, że likwiduje nieplanowane skutki jej uprawiania.
To, mówiąc najprościej, zioło wywołujące poronienie. Według podręczników medycznych, podawana w większych dawkach ruta wywołuje skurcze macicy. 
Może to spowodować bardziej obfita miesiączkę, a u kobiet w ciąży poronienie.

Zakładając, że mądrość i wiedza wiejskich babek zajmujących się zielarstwem była nie mniejsza niż niektórych współczesnych, dyplomowanych medyków, może wianek na głowie był informacją dla nie o dziewictwie, gotowości zamążpójścia, ale ukrytą wiadomością: nie bój się ze mną kochać, bo środek antykoncepcyjny mam... na głowie! Absurdalne?
Być może, ale bardziej prawdopodobne niż ruciany wianek występujący jako symbol dziewictwa. 
Już prędzej można uwierzyć w afordyzjakalne właściwości ruty, bo w chwili orgazmu występują właśnie skurcze macicy. 
Czyli po wypiciu naparu z ruty kobieta może szczytować i to bez niczyjej pomocy. 
Ale wówczas narzeczony ani mąż nie jest je potrzebny
źródło

[Krystyna]

       
   
   
Ruta zwyczajna (Ruta graveolens L.) Gartenraute, Weinraute Gartenraute
Gatunek rośliny z rodziny rutowatych (Rutaceae).
Pochodzi z południowo-wschodniej i wschodniej Europy, rozprzestrzeniła się na afrykańskim wybrzeżu Morza Śródziemnego, obecnie uprawiana jest w wielu krajach europejskich, w tym również w Polsce
Zastosowanie
Roślina lecznicza
Działanie: rozkurczowe na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, dróg żółciowych oraz układu moczowego (działanie wiatropędne, żółciopędne, nieznacznie moczopędne), obniża w niewielkim stopniu ciśnienie krwi.
Dzięki zmniejszeniu oporów w drobnych naczyniach usprawnia się nieco krążenie obwodowe.
Hamuje też wydalanie jodu, podwyższa poziom wapnia we krwi i ma także własności odtruwające.
Surowiec zielarski: liść (Folium Rutae), ziele (Herba Rutae).
Zawiera: olejek eteryczny
Zbiór i suszenie: przed kwitnieniem ścina się szczyty pędów i suszy w warunkach naturalnych w miejscach zacienionych i przewiewnych, a następnie osmykuje liście, odrzucając łodygi.
Przy zbiorze i pracach pielęgnacyjnych używa się rękawiczek, gdyż roślina może spowodować poparzenia skóry

Inne zastosowania
Roślina ozdobna. Uprawiana czasami na rabatach, nadaje się też na niskie żywopłoty; jej szarozielone liście dobrze komponują się z z kwiatami\
W kuchni jej świeże, młode liście używane są do konserwowania dziczyzny, aromatyzowania sałatek, surówek, mięs, duszonych potraw, kapusty, grzybów i do gotowania ryb, zaś suszone ziele wykorzystywane jest do nacierania mięs, przyprawiania bigosu, gulaszu
Ruta jest jednak bardzo gorzka.
Gorycz ta zmniejsza się pod wpływem kwasów, z tego też względu ruta bardziej nadaje się do warzyw kiszonych lub marynowanych octem.
Ma silne działanie poronne, pisał o tym już Pliniusz Starszy.
Do tej pory stosowana jest jako środek poronny w niektórych częściach świata.
Jest jednak niebezpieczna – notowano przypadki śmiertelnych krwotoków z macicy po jej stosowaniu w celu poronnym
Zapach ruty odstrasza koty. Wywary z ruty są też używane w biologicznej ochronie roślin

Obecność w kulturze
Na Litwie ruta uważana jest za symbol czystości i dziewictwa.
Występuje w wielu ludowych piosenkach. Panna młoda przed ślubem nosiła na głowie wianek z ruty, który po nocy poślubnej palono.
W Anglii natomiast ruta symbolizowała dawniej żal po utraconym dziewictwie
Jej własności lecznicze znane były już w starożytności, używano jej wówczas jako środka rozkurczowego i moczopędnego
Żydzi płacili świątyni podatek (dziesięcinę) m.in. również dostawami ruty.
Wiemy o tym z Ewangelii Łukasza (11,42).
Już wówczas była ona rośliną uprawną.
W grę wchodzi również drugi gatunek ruty, pospolicie występujący w Izraelu – Ruta chalepensis
W Polsce istniało dawniej przekonanie o niezwykłych własnościach tej rośliny.
Wierzono, że ma moc odwracania czarów i odpędzania zła
źródło
źródło
źródło
źródło

[Krystyna]

   
   
   
   
   
Ruta chalepensiss L. 
Gatunek rośliny z rodziny rutowatych (Rutaceae).
Rośnie dziko w obszarze śródziemnomorskim: w Afryce Północnej (Madera, Wyspy Kanaryjskie, Algieria, Libia, Maroko, Tunezja), Europie Południowej (Hiszpania, Portugalia, Francja, Albania, Jugosławia, Włochy, Grecja) i Azji Zachodniej (Cypr, Izrael, Syria, Libia, Turcja). 
Jako gatunek zawleczony rozprzestrzenił się w Etiopii, Somalii i Jemenie
Roślina o wyprostowanej, rozgałęzionej łodydze o wysokości 20-80 cm.
 W dolnej części łodyga jest zdrewniała

Jest rośliną trującą
 Niewielkie ilości ruty stosowanej jako przyprawa kuchenna wydają się bezpieczne, należy jednak stosować ją w tym celu umiarkowanie. 
Zawarte w świeżym zielu ruty olejki eteryczne mogą uszkodzić wątrobę i nerki. 
Odnotowano kilka wypadków śmiertelnych po spożyciu większej ilości preparatów otrzymanych z ruty. 
Ruta wywołuje działanie poronne, z tego też względu dawniej była używana jako środek aborcyjny. 
Notowano jednak zgony spowodowane krwotokiem z macicy po spożywaniu ruty w tym celu

Zastosowanie
Otrzymywany z liści olejek eteryczny jest stosowany w przemyśle perfumeryjnym i jako przyprawa do żywności
W niektórych krajach ruta jest uważana za roślinę leczniczą. 
Arabowie stosują ją jako środek przeczyszczający i przeciwzapalny, oraz do leczenia kolki, bólu głowy i reumatyzmu.
W Afryce wodnym wywarem z liści leczy się gorączkę.
Na Krecie napary z liści są stosowane przy dolegliwościach żołądkowych
Roślina ozdobna uprawiana w niektórych krajach
źródło

[Krystyna]

       
       
   
   
   
   
Ruta angustifolia 
Roślina wieloletnia , drzewiasta podstawa 25-75 cm wysokości
źródło

[Krystyna]

   
   
   
   
Ruta Corsica
 Mały krzew rodziny Rutaceae występujący na Korsyce i Sardynii
Jest to roślina o wysokości około 10 do 50 cm.
 Liście są podzielone na owalne listki.
Kwiaty o wysokości 12-15 mm z gęstymi kępami mają białawe, grudkowe płatki. 
Kwitnienie występuje od czerwca do sierpnia
źródło
źródło