08-11-2013, 14:13
Perły
Wytwory małży (głównie perłopławów z rodzajów Pteria i Pinctada), rzadko ślimaków.
Zbudowane są z tej samej substancji co wewnętrzna strona muszli (Masa Perłowa), której głównymi składnikami są Węglan Wapnia (w postaci Aragonitu) i rogowata substancja białkowa (konchiolina), która spaja mikrokryształy skupione koncentrycznie wokół jądra.
Perły powstają najczęściej w wyniku reakcji organizmu na ciało obce, które przedostało się do muszli.
Znaczenie nazwy "Perła" nie jest pewne, być może zostało zapożyczone od gatunku małża (łac. "perna") lub kulistego kształtu (łac. "sphaerula").
Obowiązująca definicja, zgodna z ustaleniami międzynarodowymi zawartymi w "Wytycznych dotyczących kamieni szlachetnych, ozdobnych, Pereł i Korali" (RAL 560 A5 z 1963 r. i RAL 560 A5E z 1970 r.):
Perły – produkty naturalne pochodzenia organicznego, powstałe w płaszczu muszli perłopławów perłorodnych lub innych mięczaków.
Perły tworzą się w małżach słonowodnych, niektórych małżach słodkowodnych, sporadycznie również w ślimakach.
Najczęściej stanowią reakcję na ciało obce, które wniknęło między muszlę małża a jego płaszcz lub do wnętrza płaszcza.
W XIII wieku, w Chinach odkryto, że Perły można hodować, umieszczając w muszli ciało obce np. ziarenko piasku.
Małż broni się, odkładając wokół niego kolejne cieniutkie warstwy masy perłowej, którą wyścielona jest od wewnątrz muszla.
Po kilku latach powstaje drogocenna lśniąca Perła.
Produkcją Pereł hodowlanych na dużą skalę zajęli się Japończycy na przełomie XIX i XX wieku.
Już w 1761 r. szwedzki przyrodnik Karol Linneusz hodował małże słodkowodne dla ich okrągłych Pereł.
W XVI i XVII wieku znaczący ośrodek połowu Pereł słodkowodnych istniał na Dolnym Śląsku - pozyskiwany materiał pochodził z sudeckich populacji małża perłoródki rzecznej, gatunku obecnie wymarłego na terenie Polski.
Miejsca występowania:
*Zatoka Perska – Perły różowe i białokremowe; zwykle drobne od 12 granów.
*Najważniejszy obszar eksploatacji Pereł, pochodzi z niego 7/8 produkcji światowej.
*Ławice rozciągają się wzdłuż całego Półwyspu Arabskiego, lecz najważniejsze są w Zatoce Perskiej u wybrzeży wysp Bahrajn.
Warunki połowów są w tym rejonie bardzo trudne i niebezpieczne
*Zatoka Mannar (między Indiami i Cejlonem) – Perły białokremowe o pięknym niebieskim, zielonym lub fioletowym "overtonie".
Połowy Pereł odbywają się pod kontrolą inspektorów rządowych, którzy regulują wydobycie perłopławów, by nie dopuścić do ich rabunkowej gospodarki.
*Wybrzeża Morza Czerwonego – Perły białe i białokremowe
*Wybrzeża Madagaskaru, Birmy, Filipin, północnej Australii – Perły srebrzystobiałe i srebrzysto żółtawe, szczególnie duże.
Ławice ciągną się wzdłuż południowych i północno-zachodnich wybrzeży Przylądka Jork do Zatoki Shark i wzdłuż północno-wschodnich wybrzeży Queenslandu.
Większe dochody pochodzą jednak nie ze sprzedaży Pereł, lecz Masy Perłowej.
*Wybrzeża Haiti – Perły okrągłe, duże o masie do 7100 granów białe i słabym "overtonie" oraz żółte, szare i czarne.
*Wybrzeża Florydy – główny obszar połowu Pereł czarnych; także żółtych, zielonkawych i niebieskich.
*Wody przybrzeżne Ameryki Środkowej – Meksyk i Panama – Perły drobne, małowartościowe i północne wybrzeża Ameryki Południowej.
*Wybrzeża Japonii – kilka niewielkich miejsc połowu prawdziwych Pereł, białych z lekkim zielonkawym zabarwieniem; światowy potentat w produkcji Pereł hodowlanych.
Perły należą do najwartościowszych kamieni szlachetnych.
Służą człowiekowi do ozdoby już od 6000 lat.
Egzemplarze kuliste o pięknym połysku są bardzo cenione w jubilerstwie.
Perły zawsze cieszyły się dużą popularnością; np. strój koronacyjny Barbary Radziwiłłówny był nimi wręcz obsypany.
Ciekawostki
W legendach opowiadano, że pierwsze Perły były łzami aniołów.
Potem wierzono, iż perłopławy, we wnętrzu których znajdowano cenne twory, były zapładniane przez tęczę dotykającą wód oceanu.
Staropolski naszyjnik z Pereł nosił nazwę "kanak".
Perłom przypisywano ogromną moc leczniczą.
Uważano, że sproszkowane Perły leczą wiele dolegliwości, np. serca i układu krążenia.
Perła rozpuszczona w soku z cytryny lub z mlekiem uchodziła za skuteczny środek przeciwko zaburzeniom psychicznym.
Perły prawdziwe rzucone na szklana płytę z wysokości 70 cm odbijają się od niej na wysokość 30–40 cm, jeszcze wyżej odbijają się Perły hodowane.
Najsłynniejsze perły
Klejnot Canninga – wisiorek wysokości zaledwie 1,5 cm przedstawiający trytona, którego tors stanowi Perła o nieregularnym kształcie.
Korona Rudolfa II – wykonana na początku XVII wieku ma obręcz ze złota, z gęsto osadzonymi drogimi kamieniami i sznurami Pereł.
Unikatem w skali światowej i kuriozum biologicznym jest tzw. 'Perła Palatynacka' przechowywana w Muzeum w Monachium.
Niezwykłość jej polega na tym, że jest ona w części biała z typowym połyskiem perłowym, a w części zupełnie czarna.
Jest to piękny okaz oprawiony między dwoma złotymi wężami wysadzanymi bogato diamentami.
źródło
źródło