[Krystyna]

   
   
       
Cytryna zwyczajna Citrus limon (L.) Burm., nazywana też cytryną właściwą lub po prostu cytryną – gatunek roślin z rodziny rutowatych (Rutaceae Juss.).
Pochodzi z południowowschodnich Chin, lecz współcześnie nie występuje tam ani w stanie dzikim, ani nie jest tam hodowana.
Prawdopodobnie powstała w wyniku skrzyżowania limy (Citrus aurantifolia syn. C. latifolia) z cytronem (Citrus medica).
Do Europy trafiła podczas Średniowiecza
(starożytni Rzymianie znali i uprawiali tylko cytrony Citrus medica)

Drzewo dorastające zazwyczaj do 5 m, choć niekiedy do 10 m, u większości odmian gałęzie z kolcami.
Liście
Jasnozielone, jajowatolancetowate, lśniące, na brzegach piłkowane, do 15 cm długości.
Wyrastają na słabo oskrzydlonych ogonkach.
Kwiaty
O średnicy do 30 mm, wydzielające silną woń, osadzone pojedynczo lub parami w kątach liści, a na końcach gałązek niekiedy zebrane w małe grona.
Mają białą, 5-płatkową koronę, z zewnątrz czerwono nabiegłą, 1 słupek i liczne pręciki.
Kwitnie prawie nieprzerwanie.
Znamię dojrzewa już w pączku, a pylniki dopiero po otworzeniu kwiatu (protogynia).
Owoce
Jadalne, bardzo kwaśne jagody nazywane cytrynami.
Są jajowate, o wydłużonych końcówkach.
Mają dość grubą, żółtą okrywę i żółtawy, soczysty miąższ

Zastosowanie
Drzewo owocowe.
Jest uprawiana dla swoich owoców, które zawierają dużo witaminy C i B1 oraz kwasu cytrynowego.
Aby owoce mogły znieść często długotrwały transport na duże odległości, zrywane są z drzew w stanie niedojrzałym, a następnie przed sprzedażą (lub jeszcze w trakcie transportu) poddaje się je sztucznemu dojrzewaniu za pomocą etenu.
Największe plantacje znajdują się w USA, we Włoszech, Meksyku, Grecji i Hiszpanii.
Znajduje się w rejestrze roślin uprawnych Unii Europejskiej.
W przemyśle spożywczym i farmaceutycznym owoce oraz skórki z owoców są wykorzystywane jako źródło kwasów cytrynowego oraz olejku eterycznego

Roślina ozdobna.
Jest uprawiana w ogrodach i parkach w krajach o ciepłym klimacie.
Na obszarach o klimacie umiarkowanym uprawia się ją w szklarniach i palmiarniach, a także w mieszkaniach, jako roślinę pokojową.

Historia uprawy
Z południowo-wschodniej Azji sprowadzono cytrynę do Mezopotamii prawdopodobnie ok. V w. n.e., skąd Arabowie ok. X w. przenieśli uprawę do Palestyny i Egiptu.
Na Bliskim Wschodzie zetknęli się z tym gatunkiem Europejczycy podczas wypraw krzyżowych.
Cytryny zostały następnie rozpowszechnione i zaczęły być uprawiane niemal w całym obszarze śródziemnomorskim.
Krzysztof Kolumb prawdopodobnie już podczas pierwszych wypraw do Ameryki wprowadził tam cytryny do uprawy.
Na Antylach uprawiane były w każdym razie w 1557 roku.
W 1587 Kuba pokryta była gajami cytrynowymi

W 1655 roku w Paryżu zaleto sprzedawać lemoniadę a na przełomie XVII i XVIII wieku uprawę cytryn zapoczątkowano w krajach o klimacie tropikalnym oraz subtropikalnych.
Obecnie cytrynę uprawia się:
• na Sycylii
• we Włoszech
• na Sardynii
• w Hiszpanii
• w Portugalii
• w Syrii
• w Afryce Południowej
• w Brazylii
• w Kalifornii
• na Florydzie

Ciekawostki
Cytryna zrobiła karierę po roku 1720, kiedy stwierdzono skuteczność spożywania jej owoców w leczeniu szkorbutu – choroby groźnej zwłaszcza dla marynarzy odbywających długie rejsy.
W roku 1795 we flocie angielskiej wprowadzono dla każdego marynarza obowiązkową, 30 g, dzienną dawkę soku z cytryny, co rozwiązało problem szkorbutu wśród marynarzy
Każdy pasowany na Kawalera Orderu Uśmiechu, musi wypić kielich soku z cytryny, tzw. "próba soku z kwaśnej cytryny".
Dodanie cytryny do ryby powoduje zanik niemiłego zapachu, ponieważ jony H+ z kwasu cytrynowego
łączą się z trimetyloaminą (odpowiedzialną za ten zapach) w wyniku czego powstaje nielotna sól.
Największą cytrynę zwyczajną, która ważyła 5,26 kg, wyhodował w 2003 roku Aharon Shemoel z Izraela
https://pl.wikipedia.org/wiki/Cytryna_zwyczajna
źrodło