[Krystyna]

   
 Axinite- Aksynit
WiesŁaw Heflik, Lucyna Natkaniec-Nowak
Jest to borokrzemian wapnia, żelaza, magnezu, manganu i glinu o wzorze: (Ca, Mn, Fe2+)3 Al2BO3[S4O12](OH).
W budowie Axinite występują pierścienie zbudowane z czterech anionów tetraedrycznych [SiO4]4– połączonych trójkątnymi anionami [BO3]–, co upodabnia ją do struktury Turmaline.

Skład chemiczny Axinite jest zmienny.
Mangan zwykle podstawia żelazo, a w odmianach silnie manganowych częściowo również wapń.
Niekiedy Fe2+ zastępowane jest także w niewielkiej ilości przez Mg. Al3+ podstawiane bywa czasem przez Fe2+, a Ca2+ przez Na+.

Wobec tak niestałego składu chemicznego, zarówno barwa, jak i własności optyczne tego minerału są zróżnicowane.
Najczęściej Axinite jest fioletowobrunatny do czerwono- lub zielonkawobrunatnego.
To zróżnicowane zabarwienie powoduje, że w obrazie mikroskopowym obserwuje się zmienny pleochroizm:
a – lekko zielonkawy lub lekko brunatny,
b – fioletowy do niebieskiego,
g – bezbarwny do lekko żółtego.
Często nawet w jednym krysztale daje się zaobserwować różne własności optyczne.

Axinite  jest charakterystycznym minerałem pneumatolizy boronośnej, najczęściej mającej swe źródło w magmie granitowej, tj. w środowisku skał bogatych w wapń i glin.
Spotykany jest także często w marglistych wapieniach zmetamorfizowanych kontaktowo przez intruzje granitowe i zmienionych przez następujące w ślad za tym procesy metasomatyczne.
Występuje ponadto w skarnach, w zmetamorfizowanych łupkach amfibolowych, a także w spilitach, do których miał miejsce dopływ boru.
Najbogatsze w ten minerał są hornfelsy aksynitowe, zwane limurytami.
Są to skały metasomatyczne powstałe wskutek kontaktowego przeobrażenia wapieni na styku z granitami.
W skałach tych udział Axinite stanowi ponad 50% obj.
Towarzyszą mu: Diopsyd, Aktynolit, Zoisite, Albit, Kwarc i in.
Axinite  spotykany jest również w druzach granitowych i w zmineralizowanych szczelinach ciosowych różnych innych skał.
O wiele rzadziej notowany jest w utworach regionalnie zmetamorfizowanych pochodzenia osadowego.

Ogólnie Axinite należy do minerałów rzadko występujących w przyrodzie.
Pięknie wykształcone kryształy tego minerału spotykane są w Brazylii-stan Bahia, na Sri Lance, w Japonii-Pbira, Toroku, Miyazaki, Australii, Meksyku, USA-Pala w Kalifornii, Course Gold w Newadzie, a także w Rosji-Syberia, Ural
W Europie Axinite stwierdzono m.in.: we Francji (Bourg d’Oisans), Szwajcarii (Scopi), Wielkiej Brytanii (Kornwalia), sporadycznie też w: Czechach, Finlandii i Norwegii.
W Polsce spotykany jest jedynie na Dolnym Śląsku w zmineralizowanych szczelinach granitoidów strzegomskich.
Kryształy długości ok. 3 cm zostały znalezione w pegmatytach w Żółkiewce, a nieco mniejsze osobniki – w Grabinie koło Strzegomia i Czernicy koło Jawora.
Bardzo często towarzyszy mu inny krzemian boronośny– Bavenit

Większe okazy Axinite o barwie fioletowej i niebieskiej są wykorzystywane w jubilerstwie.
Decydującymi parametrami są niewątpliwie barwa i połysk kamienia, a rzadkość jego występowania w przyrodzie przekłada się na wartość materialną.
Obrabiane są bądź w formie niskich kaboszonów lub też szlifem fasetkowym.
Najczęściej jednak minerał ten, zwłaszcza w Polsce, ma jedynie znaczenie kolekcjonerskie.  
źródło