[Krystyna]

   
Wigilia na Syberii – obraz olejny autorstwa Jacka Malczewskiego, namalowany w roku 1892.
Obecnie dzieło znajduje się w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie
Obraz był inspiracją dla Jacka Kaczmarskiego do napisania wiersza o tym samym tytule w roku 1980

Zgromadzeni przy ubogim stole są zasępieni i milczący. 
Na obrusie, spod którego wystaje siano, leżą puste talerze i kawałek czarnego chleba. 
Jeden z uczestników wieczerzy wysypuje z wielkim nabożeństwem okruchy opłatka, który przysłano  mu w liście z ojczyzny. 
Są bardzo daleko od domu, w śnieżnej pustyni Syberii, skąd się najczęściej nigdy nie wraca. 
Tę prawdę znają zesłańcy, więc milczą zatopieni w tej krępującej ciszy. 
Zagubiła się radość z Bożego Narodzenia. 
Wspomnienia rodzinnych wigilii tylko pogłębiają nostalgię za krajem i bliskimi. 
Obraz był inspiracją do napisania piosenki przez Jacka Kaczmarskiego. 
Była ona aktualna dla przymusowej emigracji, po wprowadzeniu stanu wojennego.

Wigilia na Syberii - Jacek Kaczmarski
Zasyczał w zimnej ciszy samowar
Ukrop nalewam w szklanki
Przy wigilijnym stole bez słowa
Świętują polscy zesłańcy

Na ścianach mroźny osad wilgoci
Obrus podszyty słomą
Płomieniem ciemnym świeca się kopci
Słowem - wszystko jak w domu

Nie będzie tylko gwiazdy na niebie
Grzybów w świątecznym barszczu
Jest nóż z żelaza przy czarnym chlebie
Cukier dzielony na kartce

Talerz podstawiam by nie uronić
Tego czym życie się słodzi
Inny w talerzu pustym twarz schronił
Bóg się nam jutro urodzi.

Byleby świecy starczyło na noc
Długo się czeka na niego
By jak co roku sobie nad ranem
Życzyć tego samego.
Znów się urodzi, umrze w cierpieniu
Znowu dopali się świeca
Po ciemku wolność w Jego imieniu
Jeden drugiemu obieca...
źródło