[Krystyna]

   
Kryształy Cordierite w matrycy: zdjęcie kryształów Cordierite w ich skalnej matrycy z Minas Gerais w Brazylii. 
Zdjęcie autorstwa Parent Géry, użyte tutaj na licencji Creative Commons .

Cordierite/Iolite
Pierwsze informacje o kamieniu znajdują się w starożytnych pismach o nawigatorach z czasów Wikingów.
Następnie minerał posłużył jako przestrzenny punkt odniesienia: na jego podstawie wykonano specjalną soczewkę optyczną, która określiła położenie Słońca.
Wynalazek należy do podróżnika i władcy Grenlandii Leifa Erikssona Szczęśliwego, który jako pierwszy Europejczyk dotarł do brzegów Ameryki (500 lat wcześniej niż Kolumb).
Stosowanie Iolite w biżuterii rozpoczęło się w XIX wieku.
Kamień zawdzięcza swoją nazwę dwóm słowom pochodzenia greckiego „jon” i „lithos”, co oznacza „kamień fioletowy”.
W tym samym czasie był również używany w lotnictwie: Kordieryt jest używany w filtrach polaryzacyjnych w taki sam sposób, jak był używany przez nawigatorów - do określenia położenia Słońca z dokładnością do 2,5 stopnia nawet po wyjściu poza horyzont .

Żeglujący po północnych morzach Wikingowie nie znali kompasu, a mimo to byli doskonałymi nawigatorami i potrafili (jak podają stare norweskie sagi) określić położenie Słońca nawet wtedy, gdy nie było ono widoczne.
Pieśni mówią, że posługiwali się w nawigacji "kamieniami słonecznymi".
Można rzec: fantazja poety. A jednak...

Zagadka została rozwiązana w latach sześćdziesiątych naszego stulecia.
Położenie Słońca można określić na podstawie stopnia polaryzacji światła rozproszonego w ziemskiej atmosferze, zależy on od kierunku obserwacji względem kierunku do Słońca.
Polaryzację światła można badać, posługując się kryształami dichroicznymi.
Po przebadaniu naturalnie występujących w Skandynawii kryształów o tej własności stwierdzono, że najlepszym kandydatem do miana "kamienia słonecznego" jest Kordieryt Mg2Al3(AlSi5O18).
Piękne, jubilerskie Kordieryty znajdowane są w Norwegii i Finlandii, a także w Szwajcarii.

W Polsce można je gdzieniegdzie spotkać w Sudetach.
Kordieryt pozwala znaleźć położenie Słońca z dokładnością do 2,5°, nawet jeśli znajduje się ono 7° poniżej linii widnokręgu.
Dla wikingów pływających często poza kręgiem polarnym takie kamienie musiały być czymś bezcennym.
Ten sposób nawigacji stosowany jest czasem w lotnictwie.
Tak zwany kompas zmierzchu, którego istotnym elementem jest filtr polaryzacyjny, stosowany jest do określenia położenia Słońca po jego zachodzie, na podstawie zmian polaryzacji błękitu nieba wraz z kierunkiem obserwacji.
źródło