[Krystyna]

Pegmatite
Pegmatyty – rodzaj skał magmowych charakteryzujących się szczególną mega- lub gigant krystaliczną teksturą, wzbogaconych w pierwiastki niekompatybilne oraz minerały zawierające składniki lotne jak Fluor, Bor, Fosfor i inne. 
Najczęstszym typem są pegmatyty granitoidowe, ale występują również pegmatyty gabrowe, sjenitowe, skał wysoko alkalicznych (pegmatyty agpaitowe i miaskitowe). 
Nazwa pochodzi od gr. pegma – silne łącze, stwardniałość, dla odwzorowania zwięzłości gGranitu Pismowego. 
Skałę tę wyróżnił i opisał po raz pierwszy René-Just Haüy w 1813 roku

Charakterystyka petrograficzna Pegmatite
Struktura i tekstura
Pegmatyty mają zazwyczaj masywne i zbite struktury oraz bezładne tekstury. 
Są skałami jawno krystalicznymi o bardzo dużych kryształach (od kilku centymetrów do kilkunastu metrów). 
Zdarzają się pegmatyty miarolityczne z gniazdami wypełnionymi szczotkami krystalicznymi najlepiej wykształconych minerałów.
Podstawową strukturą pegmatytową są przerosty pismowe, zwane także Granitem Pismowym (przypominające pismo hebrajskie). 
Strefy pismowe występują zazwyczaj przy kontakcie ze skałami osłony obok strefy aplitowej.
Odznaczają się białą barwą, ale także zieloną, żółtawą, różową, czerwoną, czarną. Występują w formach żyłowych, soczewach i gniazdach.

Występowanie
W obrębie masywów granitoidowych, gabrowych, sjenitowych, fojaitowych, a także w skałach metamorfizmu wysokiego stopnia (granulity, migmatyt) – tzw. pegmatyty anatektyczne.
W Polsce
Skalna Brama, Szklarska Poręba, Michałowice, Jelenia Góra, Łomnica, Mysłakowice, Czarne, Maciejowa, Trzcińsko, Karpacz (granitoidowy masyw Karkonoszy); Strzegom, Grabina, Żółkiewka, Zimnik, Kostrza, Borów, Czernica, Paszowice, Siedlimowice, Gola Świdnicka, Gołaszyce (granitoidowy masyw Strzegom-Sobótka); Zagórze Śląskie, Walim, Michałkowa, Lutomia, Bielawa, Owiesno, Piława, Różana, Myśliszów, Gilów (pegmatyt Gór Sowich); Wiry, Szklary (dolnośląskie masywy serpentynitowe); Kamienna Góra, Sławniowice (masyw granitoidowy Žulowej w okolicah Głuchołaz); Tatry
Na świecie
do najbardziej znanych należą te z Minas Gerais w Brazylii, USA (Kolorado, Dakota Południowa), Rosja (Półwysep Kolski, Ural), Madagaskar

Zastosowanie
Jako źródło pozyskiwania pierwiastków rzadkich (REE, Li, Sn, U, Th, Be, B, Nb, Ta...) do celów technicznych (np. pegmatyty są jedynym źródłem Berylu – metalu wykorzystywanego w przemyśle lotnicznym).
Źródło pozyskiwania pierwiastków do celów elektrotechnicznych (Li, Rb, Cs, Ga).
Pierwotnie (XIX, początek XX wieku) służyły jako kopaliny do pozyskiwania czystych skaleni dla celów ceramicznych, dziś ich znaczenie w tym celu znacznie spadło.
Do celów naukowych – źródło wielu nowych minerałów, źródło pozyskiwania informacji o rozwoju procesów magmowych.
Źródło kamieni szlachetnych (Rubin, Szafir, Szmaragd, Turmaliny, Spodumen i inne).
Źródło minerałów przemysłowych, takich jak Kwarc, Skalenie, Miki, Kaolin, Spodumen dla przemysłu ceramicznego, szklarskiego, elektronicznego, kosmetycznego (np. kosmetyki kolorowe) i farmaceutycznego (leki przeciwpsychotyczne na bazie Li) i in.
źródlo
źródło