[Krystyna]

   
Gagat ( jet, dżet, agstein, kacabr )
Podobnie jak diament, zbudowany jest całkowicie z węgla. 
Jednak na tym podobieństwa się kończą, ponieważ jest czarny  i nieprzezroczysty, podczas gdy diament, jak wiadomo, jest przejrzysty.
Bywa nazywany czarnym bursztynem.
Gagat to odmiana węgla brunatnego, skamieniałego drewna jednego z gatunków araukarii - drzewa iglastego, którego kilka gatunków rośnie w czasach 
dzisiejszych. 
Nazwa pochodzi od gr. lithos gagates (kamień z Gagas) i nawiązuje do rzymskiej nazwy miasta i rzeki w starożytnej Licji (Likji) w Azji Mniejszej (obecnie obszar Turcji).

Araukarie - wiecznie zielone drzewa - przeżywały swój rozkwit  około 180 mln lat temu (jura). 
Obumarłe przewracały się i tonęły w bagnach lub rzekach, były łamane i przenoszone do morza. 
Kiedy gałęzie i pnie nasiąknęły  wodą, zanurzały się i opadały na dno. 
Ogromne ciśnienie i szereg  procesów chemicznych zamieniały je w gagat. 
Twardszy gagat tworzył się na dnie mórz, miękki natomiast, jest pochodzenia słodkowodnego. 
Drzewne pochodzenie gagatu jest czasem kwestionowane ze  względu na obecność ziarnistej struktury w niektórych okazach, ale większość ma strukturę gładką. 
Występuje w formie  uwęglonych i sprasowanych fragmentów pni i gałęzi drzew,  barwy czarnej lub rzadziej ciemnobrunatnej. 
Łatwo pali się, wydzielając charakterystyczny zapach.

Gagat był używany od czasów paleolitycznych do różnych  celów. 
Wiele kultur uważało, że dym palonego kamienia ma  właściwości lecznicze.
Szlifowany i polerowany, charakteryzuje się tak wysokim połyskiem, że już od ok. 2000 roku p.n.e.,  na terenie dzisiejszego Peru wyrabiano z niego zwierciadła. 
Jako biżuteria wykorzystywany był dopiero, kiedy królowa  Wiktoria zaczęła nosić ozdoby gagatowe po śmierci księcia Alberta (1861). 
Stał się on standardem biżuterii żałobnej,  szczególnie w Anglii. 
Obecnie służy przeważnie jako kamień ozdobny, do wyrobu galanterii artystycznej (tzw. dżety - od  angielskiej nazwy kamienia) - figur, rzeźb, medalionów,  a czasem... guzików .
Ma także znaczenie kolekcjonerskie. 
W Polsce występuje miejscami dość licznie, utworzono nawet  rezerwat przyrody - Gagaty Sołtykowskie. 
Spotykany jest też w osadach jurajskich koło Opoczna (Odrowąż) i w rejonie  kieleckim.
Uważa się, że gagat z Whitby w Yorshire (północna  Anglia) ma najwyższą jakość i wartość jubilerską. 
Jest kamieniem lekkim o stałym współczynniku załamania światła.
Przesuszony może pękać. Ma wiele imitacji, zarówno  naturalnych (obsydian) jak i sztucznych.Prawdziwy gagat jest 
zawsze ciepły w dotyku.
źródło
źródło