[Krystyna]

   
Preah Khan 
( khmerski : ប្រាសាទព្រះខ័ន ; „Królewski Miecz”)
Świątynia w Angkor w Kambodży, zbudowana w XII wieku dla króla Dżajawarmana VII na cześć jego ojca. 
Znajduje się na północny wschód od Angkor Thom i tuż na zachód od barayu Jayatataka, z którym była powiązana. 
Była centrum znacznej organizacji, liczącej prawie 100 000 urzędników i sług. 
Świątynia ma płaską konstrukcję, z podstawowym planem kolejnych prostokątnych galerii wokół buddyjskiego sanktuarium, skomplikowanego przez hinduistyczne świątynie satelitarne i liczne późniejsze dodatki. 
Podobnie jak pobliska Ta Prohm, Preah Khan pozostał w dużej mierze nieodrestaurowany, a wśród ruin rosło wiele drzew i innej roślinności.

Historia
Preah Khan został zbudowany w miejscu zwycięstwa Dżajawarmana VII nad najeżdżającymi Czamami w 1191 roku. 
Nietypowo, współczesna nazwa, oznaczająca „święty miecz”, pochodzi od znaczenia oryginału — Nagara Dżajasri (święte miasto zwycięstwa)
 Miejsce to mogło być wcześniej zajmowane przez pałace królewskie Jasowarmana II i Tribhuwanadityawarmana 
Stela fundacyjna świątyni dostarczyła wielu informacji na temat historii i administracji tego miejsca: główny obraz, bodhisattwy Awalokiteśwary w postaci ojca króla, został poświęcony w 1191 roku (matka króla została wcześniej upamiętniona w ten sam sposób w Ta Prohm ). 
430 innych bóstw również miało kapliczki na tym miejscu, z których każde otrzymało przydział żywności, ubrań, perfum , a nawet moskitier ;  Bogactwo i skarby tej ruiny obejmują złoto, srebro, kamienie szlachetne , 112 300 pereł i krowę z pozłacanymi rogami. 
Instytucja łączyła w sobie funkcje miasta, świątyni i uniwersytetu buddyjskiego: było tam 97 840 opiekunów i służących, w tym 1000 tancerzy i 1000 nauczycieli. 

Preah Khan doświadczył powolnego upadku, ponieważ rodzina królewska Khmerów przestała go wspierać około XV wieku. 
Wraz ze spadkiem wsparcia ze strony rodziny królewskiej, utrzymanie i użytkowanie kompleksu stało się trudne. 
Pomimo tego upadku, niektóre części kompleksu nadal były wykorzystywane do celów religijnych lub kulturalnych.

Świątynia jest nadal w dużej mierze nieodrestaurowana: początkowe oczyszczanie miało miejsce w latach 1927-1932, a częściowa anastyloza została przeprowadzona w 1939 roku. 
Od tego czasu wolnostojące posągi zostały usunięte w celu ich bezpiecznego przechowywania, a także przeprowadzono dalsze prace konsolidacyjne i restauracyjne. 
Przez cały czas konserwatorzy próbowali zrównoważyć restaurację i utrzymanie dzikiego stanu, w jakim odkryto świątynię: jeden z nich, Maurice Glaize , napisał, że;
Świątynia była wcześniej zarośnięta szczególnie żarłoczną roślinnością i całkowicie zrujnowana, prezentując jedynie chaos. Prace oczyszczające zostały przeprowadzone z ciągłym szacunkiem dla dużych drzew, które nadają kompozycji przyjemną prezentację bez stwarzania bezpośredniego zagrożenia. Jednocześnie pewna częściowa anastyloza ożywiła różne budynki znajdujące się w wystarczającym stanie zachowania i prezentujące pewne szczególne zainteresowanie swoją architekturą lub dekoracją. 

Od 1991 roku miejscem tym opiekuje się World Monuments Fund
Fundacja ta kontynuuje ostrożne podejście do renowacji, wierząc, że dalsze działania wiązałyby się ze zbyt wieloma domysłami, i woli uszanować zrujnowaną naturę świątyni. 
Jeden z jej byłych pracowników powiedział: „W zasadzie prowadzimy chwalebny program konserwacyjny. 
Nie jesteśmy przygotowani na fałszowanie historii”. 
Dlatego też ograniczyła się głównie do prac stabilizacyjnych w czwartej wschodniej gopurze , Domu Ognia i Sali Tancerzy
https://en.wikipedia.org/wiki/Preah_Khan