[Miriam]

Cytat dnia:
Najgorsze w nieszczęściu jest strach przed czymś, kiedy już niczego się nie oczekuje.
— Seneka Młodszy


IV
Seneka pozdrawia swego Lucyliusza
Trwaj dalej przy tym ,cos rozpoczął,a w miare możliwości spiesz się ,byś tym dłużej mógł cieszyć się udoskonalonego juz i zrównoważonego umysłu.Co prawda,cieszyć się także i wtedy ,gdy go dopiero doskonalisz oraz wtedy gdy doprowadzasz go do równowagi.Inaczej jednak wygląda taka uciecha,której doznaje się na widok umysłu swego oczyszczonego juz z wszelkich skaz tudzież jaśniejącego blaskiem.Pamiętasz pewnie ,jaką radość odczuwałeś wtedy ,gdy zdjąwszy togę chłopięcą wdziałeś na się męską i zostałeś odprowadzony na forum.Spodziewaj się radości jeszcze większej ,kiedy pozbędziesz się rozumu chłopięcego i kiedy w poczet mężów wpisze ciebie filozofia.Do tego czasu bowiem utrzymuje się w nas już nie tylko chłopięcość,lecz-co gorsza-dziecięca wprost płochość.Zbyt zgubne doprawdy jest dla nas to,iż odznaczając sie powagą starców zachowujemy wady chłopców ;i nie tylko chłopców ,lecz małych dzieci :tamci boja się wszystkiego ,co lekkomyślne ,te wszystkiego ,co nieprawdziwe ,a my jednego i drugiego.Zrób krok dalej :pojmiesz ,iz pewnych rzeczy należy bac się mniej właśnie dlatego ,że przysparzają wiele strachu .Żadne nieszczeście nie jest ciężkie ,jeśli spotyka nas jako ostatnie.Oto zbliża się do Ciebie śmierć:gdyby mogła pozostać z toba,należałoby się jej lękać lecz ona nieuchronnie albo nie dojdzie do ciebie ,albo też cię opuści.<<Trudno-mowisz -skłonić umysł do lekceważenia zycia>>.Czy nie wiesz ,z jak błahych powodów rodzi się lekceważenie?Oto jeden powiesił się na sznurze przed drzwiami ukochanej,drugi rzucił się z dachu ,by nie słyszeć więcej złorzeczeń swego pana:trzeci rozpruł sobie brzuch nożem,aby nie zawrócono go z ucieczki.Czy nie myślisz,ze i męstwo potrafi dokonać tego ,czego dokonywa nazbyt wielki strach?Spokojne życie nie może przypaść w udziale nikomu ,kto zanadto troszczy się o jego przedłużenie kto długowieczność swą liczy pomiędzy wielkie dobra.Rozmyślaj o tym każdego dnia,iżbyś z całym spokojem ducha mógł porzucić życie ,którego wielu czepia się i trzyma tak samo,jak chwytają się cierni i kolców ci,co zostali porwani przez bystra rzekę.Bardzo wielu nieszczęśliwcow waha się pomiędzy lękiem przed śmiercią i udrękami zycia:i życ nie chcą i umrzeć nie umieją.Uprzyjemniaj wiec sobie życie przez wyzbycie się wszelkich trosk o nie .Żadna rzecz pożyteczna nie cieszy swego właściciela ,jeśli nie jest on duchowo przygotowany do jej utraty.Z drugiej strony utrata żadnej rzeczy nie jest mniej odczuwalna,jak postradanie jej,której zdobycie pragnąć już nie można.Dlatego też dodawaj sobie odwagi i hartuj się na wypadek tego,co zdarzyć się może nawet najpotężniejszym.Wyrok śmierci na Pompejusza wydany został przez sierotę i rzezańca,na Krassusa przez okrutnego i zuchwałego Parta.Gajus Cezar kazał Lapidusowi,aby nadstawił kark pod miecz trybuna Dekstrusa,a sam dał swój kark Cherei.Nikogo jeszcze los nie wzniósł tak wysoko,by nie zapowiadać mu tyle rzeczy groźnych,ile mu przepuścił.Nie dowierzaj wiec sposobności:w jednej chwili morze potrafi się wzburzyć.Statki bywają wchłaniane przez wodę tegoż samego dnia,którego pyszniły sie na niej,Uswiadom sobie ,że i rozbójnik i wróg mogą przyłożyć miecz do twego gardła.Choćby nawet nie było nikogo potężniejszego od ciebie,każdy niewolnik może swobodnie rozstrzygać o twoim ,zyciu lub śmierci .Powiadam tak:każdy ,kto mało ceni życie własne,jest panem życia twojego.Przypomnij sobie przykłady tych ,którzy zginęli wskutek zdrady domowników ,ulegając bądź jawnemu gwałtowi ,bądź podstępowi.a zrozumiesz ,iż od gniewu niewolników padło wcale nie mniej ludzi aniżeli od gniewu władców.Co cię obchodzi więc ,jak potężny jest ten,kogo się lękasz,skoro rzecz,o którą się lękasz,znajduje się w mocy każdego?Jeśli przypadkiem wpadniesz w ręce nieprzyjaciół,zwycięzca każe cię prowadzić na śmierć,to znaczy tam,dokąd przecież i tak dojdziesz.Dlaczegoż tedy zwodzisz sam siebie i teraz dopiero widzisz to ,czemu podlegałeś od dawna? Mówie ci:wiodą cię na śmierć juz od chwili ,gdyś się narodził.Takie oto i inne podobne rzeczy powinniśmy rozważać w mysli,jeśli chcemy spokojnie czekać owej ostatniej godziny ,lek przed którą wprowadza niepokój do wszystkich innych naszych godzin.
Lecz żeby już zakończyć niniejszy list,przyjm ode mnie pewna wypowiedź,która w dniu dzisiejszym sprawiła mi zadowolenie.Także i ją zapożyczyłem z cudzego ogródka.
Ubóstwo stosujące się do prawa natury jest w rzeczywistosci wielkim bogactwem>>A czy wiesz ,do czego owo prawo natury ogranicza nasze potrzeby?Do tego ,byśmy nie łaknęli ,nie byli spragnieni i nie ziębli.Żeby zaś zaspokoić głód i pragnienie,nie musimy obsiadywać znakomitych domów ani znosić przykrej pyszałkowatości, czy też czyjejś poniżajacej uprzejmości:nie musimy myszkować po morzach ani zaciągać się do służby wojskowej:to czego wymaga natura ,jest łatwe do zdobycia i zupełnie bliskie.Mozołu wymagają tylko rzeczy zbędne .One to niszczą nasze togi ,one to zmuszają nas do starzenie się w namiotach ,one gnają nas ku obcym wybrzeżom.Tym czasem wszystko ,co wystarcza,znajduje sie tuż pod ręką .Kto z ubóstwem zostaje w dobrej zgodzie ,jest bogaczem
Bądź zdrów!
Seneka Młodszy