22-03-2013, 00:26
Jemioła pospolita Viscum album L.
rodzina: Loranthaceae - gązewnikowate
Zielone kule na drzewach
Latem łatwo o niej zupełnie zapomnieć.
Ukryta gdzieś w listowiu, wysoko ponad naszymi głowami, zdradza swą obecność tylko uważnym obserwatorom.
Gdy tylko jednak opadną z drzew liście, okazuje się, że wcale jej niemało.
Za sprawą nasadzeń mieszańców topoli kanadyjskich sprzed kilkudziesięciu lat (okazały się niezwykle wdzięcznym dla jemioły gospodarzem) rozpowszechniła się bardzo.
Wszyscy już chyba znamy te zielone, ażurowe kule o średnicy blisko 1 metra.
Jemioła to krzewinka o zimotrwałych, naprzeciwległych, lancetowatych i tępo zakończonych liściach.
Kwiaty niepozorne (choć o miłej woni i dużej ilości nektaru), żółtawe, jednopłciowe, zebrane są po kilka w pęczki w widlastych (pseudodichotomicznych) rozgałęzieniach gałązek.
Jemioła kwitnie od lutego do kwietnia.
Pyłek przenoszony jest przez wabione zapachem muchy.
Owocem jest pestkowiec.
Kleisty miąższ otaczający pestkę zjadany jest chętnie przez ptaki, zwłaszcza jemiołuszki.
Kleiste substancje znajdowały w starożytnym Rzymie zastosowanie jako lepy w pułapkach.
Stąd pochodzi naukowa (łacińska) nazwa jemioły - łacińskie viscum znaczy bowiem lep.
Jak wiele innych owoców endozoochorycznych - dojrzałe owoce utrzymują się na roślinie przez całą zimę.
Jemioła jest półpasożytem zapuszczającym pod korę drzewa-gospodarza rozgałęzione ssawki.
Ponieważ jest rośliną zieloną - sama potrafi syntetyzować za pomocą światła słonecznego potrzebne do życia substancje.
Od drzewa-gospodarza potrzebuje jedynie wody z solami mineralnymi.
Potrzeby jemioły są w tym względzie niczym wobec możliwości drzew i dlatego żadnego uszczerbku gospodarzom nie przynoszą.
Jemioła pospolita występuje w niemal całej Europie oraz w północnej i zachodniej Azji.
Jest jedynym w Polsce przedstawicielem swego rodzaju i rodziny gązewnikowatych Loranthaceae.
Tymczasem do rodziny tej na całym świecie należy 70 rodzajów z aż 1400 gatunkami.
Większość z tych roślin występuje w tropikach oraz na półkuli południowej.
W ostatnim czasie taksonomowie rozbijają rodzinę Loranthaceae na Loranthoideae łączone z rodziną przemierżlowatych Olacaceae oraz Viscoideae powiązane z sandałowcowatymi Santalaceae.
Do rodzaju jemioła Viscum zaliczanych jest około 65 gatunków występujących w Afryce, Eurazji i Australii.
Wśród bardziej odległych krewnych, w obrębie rodziny gązewnikowatych Loranthaceae, znajdują się m.in. północnoamerykańskie pasożyty drzew powodujące duże straty w leśnictwie (rodzaj Arceuthobium) oraz gatunki z ozdobnymi, kolorowymi kwiatami.
Jemioła jemiole nierówna
Różne mamy jemioły na różnych drzewach i taksonomowie różnie je nazywają.
Na ziemiach polskich w obrębie rodzaju jemioła Viscum wyróżniano często trzy gatunki, które obecnie zdegradowano do podgatunków jemioły pospolitej Viscum album.
jemioła pospolita typowa (biała) Viscum album L. ssp. album,
jemioła pospolita rozpierzchła Viscum album ssp. austriacum (Wiesb.) Volim.
jemioła pospolita jodłowa Viscum album ssp. abietis (Wiesb.) Abrom.
Rodzaj jemioła obejmuje 70-100 gatunków, z których jeden - jemioła pospolita (V. album), zwana też jemiołą europejską, występuje naturalnie w Polsce.
Z innych gatunków można wymienić pochodzącą z ciepłych stref Azji, Afryki i Australii, ale rosnącą naturalnie także w Hiszpanii i Portugalii, czerwono-owocową V. cruciatum.
Ciekawym i rzadkim gatunkiem jest pochodząca z Afryki V. minimum - krzew posiadający bardzo zredukowane liście i pędy, którego organizm w przeważającej części jest ukryty wewnątrz tkanek żywiciela (są nim w tym przypadku dwa gatunki wilczomlecza).
W systemie APG II rodzina jemiołowatych nie istnieje, a rodzaj jemioła jest włączony do rodziny sandałowcowatych (Santalaceae).
źródło
źródło