30-05-2013, 00:34
Rodzaj Euphrasia – świetlik, należy do rodziny Scrophulariaceae (Trędownikowate) i obejmuje ok. 450 gatunków roślin zielnych.
Nazwa świetlik pochodzi od greckiego słowa euphrosyne, co w tłumaczeniu oznacza „dobry nastrój”.
Roślina znana jest także pod innymi nazwami ludowymi, takimi jak świeczki, świecznik, świtnik, ptasie oczka, odnoszącymi się do kształtu i charakterystycznego wyglądu koron kwiatowych, które są białe i mają żółtą plamkę przypominającą oko lub płomyk świecy.
Niekiedy określa się go mianem „mlecznego złodzieja”, ponieważ jego korzenie pobierają substancje odżywcze z pobliskich traw, będących pożywieniem krów
Roślina wykorzystywana była w medycynie ludowej, najprawdopodobniej już w starożytności w chorobach oczu, dolegliwościach skórnych, leczeniu alergii i w kaszlu.
W czasach średniowiecznych stosowano ją często jako środek wzmacniający osłabiony wzrok oraz działający ściągająco i tonizująco.
Do chwili obecnej świetlik był przedmiotem niewielu badań naukowych
OPIS ROŚLINY
Świetlik to jednoroczna roślina zielna występująca głównie na terenach podmokłych łąk, torfowiskach, pastwiskach, brzegach lasów, na obszarach nizinnych i w górach. Spotkać ją można w całej Europie, także w Polsce. Roślina jest półpasożytem, najczęściej traw, ale także koniczyny oraz roślin z rodziny babkowatych. Kwitnie w okresie od czerwca do września. Osiąga wysokość do 50 cm i ma pojedynczą, rozgałęzioną u nasady i równomiernie ulistnioną łodygę. Liście niewielkie, jajowate, eliptyczne lub jajowato-eliptyczne, o piłkowanym brzegu, owłosione lub nagie. Kwiaty zebrane są w grona. Korona dwuwargowa, może przyjmować barwę białawą, fioletowoliliową, z ciemnofioletowymi prążkami i żółtą plamką na dolnym płatku. Kwiaty są osadzone na krótkich szypułkach w kątach liści i zebrane w gęsty górą, a luźny dołem kwiatostan
SUROWIEC
Surowiec stanowi ziele E. officinalis L. (świetlik lekarski) oraz E. rostkoviana Hayne (świetlik łąkowy)
Gatunek E. officinalis (ang. Eyebright, niem Augentrost, franc. Herb a l’ophtalmie) uznawany jest przez niektóre klasyfikacje taksonomiczne za tożsamy z gatunkiem E. rostkoviana i E. stricta, natomiast przez innych botaników gatunek E. rostkoviana wyróżniany jest jako podgatunek E. officinalis
Identyfikacja poszczególnych gatunków jest trudna z powodu krzyżowania się roślin z rodzaju Euphrasia, co powoduje zacieranie się różnic międzygatunkowych i dużą zmienność wewnątrzgatunkową
Ziele świetlika pozyskuje się wyłącznie ze stanu naturalnego.
Ze względu na fakt, że roślina jest półpasożytem i trudno byłoby stworzyć warunki dogodne dla jej wzrostu, świetlik praktycznie nie występuje w uprawie hodowlanej.
Zbiera się go w okresie kwitnienia, ale przed wytworzeniem torebek nasiennych, pozostawiając ok. 1/3 rośliny w ziemi, aby mogła produkować nowe nasiona.
Surowiec suszy się w warunkach naturalnych, w zacienionych i przewiewnych miejscach lub w ogrzewanych suszarniach o temperaturze nie przekraczającej 35°C.
Prawidłowo zebrany i wysuszony surowiec powinien obejmować ulistnione pędy
więcej tutaj