[Krystyna]

Tak jak rozwijała się starożytna literatura i sztuka, tak też ewaluowały smaki greckiej kuchni.
Jedzenie ma i miało wielkie znaczenie dla Greków zarówno tych starożytnych jak i tych współczesnych.
Dawniej, rozmaite przysmaki trafiały tylko na stoły zamożnych, biedniejsi musieli zadowolić się warzywami, owocami i ziarnami zbóż.
Ze względu na bardzo dogodne położenie, Grecja była i jest zasobna zwłaszcza w owoce morza oraz ryby, ale również w przepyszne skąpane słońcem owoce. Niestety nie zachowało się wiele informacji o sztuce kulinarnej starożytnej Grecji.
Jednym źródłem jest książka kucharska spisana przez Mithajkosa zatytułowana Potrawy z ryb.
Najwięcej przepisów obejmowało właśnie dania z ryb, gdyż Grecy byli prawdziwymi mistrzami w dziedzinie ich podawania, przechowywania i przygotowywania. Ryby wykorzystywano również w medycynie i kosmetyce.
Wiele gatunków ryb, które wówczas były serwowane, nadal jest nierozpoznanych i nienazwanych, niemniej jednak historycy i archeologowie pracują nas rozszyfrowaniem historii greckiej kuchni.
Sztuka przyrządzania ryb i owoców morza w starożytnej Grecji osiągnęła wysoki poziom.
Powstało wiele receptur na rybne dania.
Niektórzy preferowali smaki naturalne, inni z kolei przyprawiali je rozmaitymi przyprawami, sprowadzanymi z Dalekiego Wschodu.
Ryby smażono na oliwie - bezcennym, greckim tłuszczu roślinnym, polewano je również różnymi sosami lub posypywano serami. Konserwowano je w soli, a następnie transportowano do rejonów mniej zasobnych w rybie smakołyki, lub gotowano je w osolonej wodzie.
Bardzo często używano też ryb solonych i suszonych na słońcu.
Zapach z pewnością był specyficzny, ale był to prawdziwy rarytas.
Mięso innych zwierząt raczej nie cieszyło się popularnością - na stołach pojawiało się jedynie od święta i przeważnie tylko u wyżej sytuowanych.

Należy zaznaczyć, że jedzenie w starożytnej Grecji miało również podłoże religijne i często rozmaite dania składano w ofierze greckim bóstwom.
Według mitologii greckiej, bogowie również ucztowali, żywili się ambrozją, która czyniła ich nieśmiertelnymi i wiecznie młodymi.
Do tej pory ambrozja oznacza prawdziwy przysmak.

Generalnie rzecz ujmując, Grecy byli wielkimi biesiadnikami, a każdy posiłek obficie zakrapiany był winem, z którego Grecja słynie do dziś.
To wielkie ucztowanie wynika jeszcze z jednej cechy Greków, a mianowicie z ich gościnności i przyjacielskiej natury, co widać podczas turystycznych wycieczek do tego kraju.

Grecja podzielona jest na regiony: Attykę, Grecję Środkową, Macedonię Środkową. Kretę, Macedonię Wschodnia i Trajcę, Epir, Wyspy Jońskie, Wyspy Egejskie Północne, Peloponez, Wyspy Egejskie Południowe, Tesalię, Grecję Zachodnią, Macedonię Zachodnią, a każdy z nich ma swoje własne tradycje kulinarne.
Tak np. w Attyce słynne są gołąbki zawijane w liście winogron, zwane dolmades.
Popularna jest także musaka - danie z zapiekanych bakłażanów, ziemniaków i mięsa mielonego, czy tiropita, czyli placek z nadzieniem z sera feta.
Rejon Wysp Jońskich to królestwo owoców morza i ryb, a także makaronu, który tutaj rozsławili Włosi.
Kreta z kolei słynie z bardzo intensywnie przyprawionych potraw. Kreteńczycy zjadają również duże ilości wieprzowiny, a najbardziej popularnym daniem z wykorzystaniem wieprzowiny jest choirino kritiko - grube pieczone kotlety wieprzowe.


Tradycyjny grecki posiłek nie może obejść się bez przekąsek - mezedes.
Są to zazwyczaj rozmaite greckie sery, pieczywo, które dodawane jest niemalże do każdego posiłku i uważane za istotę pożywienia oraz pasty do chleba.
Generalną zasadą, która musi być spełniona, jest dostatecznie ostry smak przekąski, aby pobudzała apetyt.
Do najbardziej popularnych przekąsek zalicza się: kolokithakia tyganita- kabaczki smażone, piperies tyganites - paprykę smażoną, skordalia- czyli pastę czosnkowo-fasolową do pieczywa, tzatziki – pastę czosnkową z ogórkami i miętą, oraz wspaniałą grecką fetę.
Do wspomnianych wyżej przystawek, pieczywa i sałatek podaje się rozmaite sosy.
Wśród najpopularniejszych znajdziemy: ladolemono czyli sos oliwno- cytrynowy, sos pomidorowy mięsny i bezmięsny oraz sos czosnkowy.

Prym wiodą również rozmaite greckie sałatki, a do najsłynniejszych zaliczana jest sałatka grecka - na bazie świeżych warzyw, fety i oliwek.
Popularna jest również sałatka z fasoli - ambelosalata.
Dużo sałatek bazuje na świeżych ogórkach, jogurcie, liściach mięty.
Znakomitym greckim specjałem jest również sałatka z arbuza, sera feta i liści mięty - wspaniale orzeźwia zwłaszcza w upalne dni.
Sałatki bardzo często serwowane są do dań rybnych i mięsnych.

Bardzo ważną częścią składową dań greckich są rozmaite placki -pites, przygotowywane na bazie ciasta filo - przypominającego ciasto francuskie.
Grecy zajadają się tymi plackami i można je dostać niemalże na każdym tradycyjnym greckim straganie, czy w budce z przekąskami.
Placki podawane są z rozmaitymi farszami.
Prawdziwym rarytasem są placki serowe - tiropita na bazie sera feta, placki szpinakowe - spanakopita, czy placki z niezwykle popularnych w Grecji kabaczków.

Grecy również lubują się w zupach - supa, które traktuje się jako pożywne danie, gdyż zazwyczaj są przygotowywane na bazie sycących składników: grochu, fasoli, soczewicy z dodatkiem mięs, np. fasolada czy rewithia supa.
Popularna jest także zupa mięsna – krestosupa na bazie wołowiny i ryżu.

Do mięs najczęściej używanych w greckiej kuchni zalicza się wołowinę, baraninę, jagnięcinę i wieprzowinę.
Popularna jest cielęcina duszona z ziemiankami –moschari kacrolas me patates.
Niezwykle smaczna jest również wołowina z makaronem.
Często serwuje się jagnię pieczone z karczochami lub jagnię z sosem cytrynowym.
Jagnięcinę wykorzystuje sie także do przygotowania słynnego kleftiko - czyli mięsa zapieczonego w pergaminie.
Popularne są również tzw. pilawy na bazie ryżu i mięs.
Wiele dań mięsnych bazuje na mięsie mielonym.
Charakterystycznym daniem jest musaka na bazie bakłażanów, mięsa mielonego, żółtego sera, czy pasticio – które jest wykonane z makaronu, mięsa mielonego, pomidorów, zapieczone z żółtym serem.
Zamiast płatów makaronowych tak jak we włoskiej lasagne, używa się tutaj grubego, ugotowanego makaronu.

W regionach położnych nad morzem niezwykle popularne są, z resztą jak w każdej dość ciepłej strefie nadmorskiej, rozmaite skorupiaki, mięczaki oraz ryby. Popularne ryby używane do dań greckich to barweny, a od przepisów z owoców morza wprost można dostać zwrotów głowy.
Popularne są ośmiornice, kalmary czy krewetki.
Do dań z ośmiornic często używa się czerwonego wina.
Popularnym daniem z wykorzystaniem ośmiornicy jest – htapodi stifado.
Do dań z owoców morza również często dodaje się ryż, tak jak w przypadku hiszpańskiej paelli czy włoskiego risotto.

Dania wegetariańskie, stanowią duży procent przepisów w kuchni greckiej.
Warzywa często są zapiekane i podawane z nadzieniami z serów, kasz, kaszki kuskus.
Najczęściej serwowane warzywa to: cukinie, bakłażany, papryka, pomidory, karczochy.
Bardzo smacznym dodatkiem jest pasta z grochu tzw. fava.
Wspaniale smakuje z pieczywem.

Smaczne przepisy to zasługa wysokiej jakości greckich produktów. Na pierwsze miejsce zdecydowanie wysuwa się oliwa, a gaje oliwne to główne źródło dochodu wielu greckich rolników.
Oliwa dodawana jest niemalże do wszystkiego: sosów, mięs, warzyw, a nawet polewana wprost na chleb.
Również tutejsze owoce i warzywa mają wielu chętnych, a wszystko za sprawą śródziemnomorskiego, ciepłego klimatu.
Grecy są także specjalistami w produkcji serów, zwłaszcza słynnej greckiej fety. Należy ona do serów białych, miękkich, a do najsmaczniejszych zalicza się tę produkowaną z pasteryzowanego mleka koziego i owczego.
Smacznym greckim serem jest też halloumi, wytwarzany również na Cyprze.
Jest to ser solankowy półtwardy, doskonale nadaje się jako dodatek do sałatek.
Patrząc na tę mnogość przysmaków, nie bez przyczyny kuchnię grecką uznaje się za jedną z najlepszych na świecie.

[Krystyna]

Grecka kuchnia pełna jest zapachów i aromatów, które pochodzą z rozmaitych ziół i dodatków. To właśnie przyprawy sprawiają, że z pozoru zwyczajne dania smakują tak doskonale
Kwaśna potęga
Absolutną królową greckich dodatków jest cytryna.
Pojawia się wszędzie, nawet w daniach, które z tym cytrusem wcale się nie kojarzą, na przykład w zupach.
Jej możliwości zdają się być nieograniczone.
Cytrynowej intensywności greckie potrawy zawdzięczają specyficzny smak, lekką pikantność i wyrazistość.
Lekarze i dietetycy podkreślają dobroczynne właściwości cytryny i cieszą się z jej obecności na greckich stołach.
Doskonale harmonizuje się ona z delikatną grecką oliwą, a także z przyprawami, wśród których szczególnie często pojawia się kminek, anyżek, a także koper, niemal niestosowany w innych krajach śródziemnomorskich.
Na uwagę zasługuje też cynamon, którego aromat wyczuć można nie tylko w ciasteczkach, ale też w greckim sosie pomidorowym.
Zapomnieć nie można też absolutnie o czosnku, bez którego nie obejdzie się żaden grecki przysmak, by wspomnieć tylko sos jogurtowo-czosnkowy zwany pod nazwą tzatziki, będący obowiązkowym elementem przystawkowej uczty.

Zieleń na dziko
Grecy uwielbiają zioła i dodają je bez specjalnego odmierzania.
W czasach, gdy ludzie żyli bliżej natury, na miejscowych talerzach bardzo często lądowały dzikie zioła, znajdowane w pobliżu domu.
Dziś trudniej o przydrożne skarby, ale Grecy nadal chętnie dodają zielone listki do wielu dań.
Do najpopularniejszych należy oregano, którego kamforowa nuta doskonale pasuje do wielu warzyw i mięs, spotkać go można i w lekkich sałatkach, i w pieczystym.
Równie często pojawia się tymianek, doskonale współpracujący z grzybami, bakłażanem czy ziemniakami. Do bardzo lubianej przez Greków jagnięciny doskonale pasuje mięta, nie dziwi więc jej obecność w miejscowej kuchni.
Wśród innych ziół swoją wysoką pozycję ugruntowały pietruszka i bazylia, obok koper, anyż i rozmaryn.
Ziołowy posmak ma też mięso młodych zwierząt, głównie jagniąt i koźląt, które większość życia spędzają na górskich łąkach, podskubując co lepsze zielone smakołyki.

[Krystyna]

Kuchnia grecka może poszczycić się tradycją trwającą kilka tysiącleci, jednak od czasów starożytnych jej podstawę niezmiennie stanowi śródziemnomorska tyriada: pszenica, oliwa, wino.Kuchnia ta ewoluowała równolegle do rozwoju wydarzeń historycznych w tych rejonach – do dzisiaj niezwykle żywe są w niej wpływy kuchni rzymskiej, tureckiej, perskiej, arabskiej, bałkańskiej, a nawet słowiańskiej.
Wiele z potraw inspirowanych obcymi kulturami funkcjonuje pod swoimi oryginalnymi nazwami, będąc jednocześnie najbardziej popularnymi potrawami współczesnej kuchni greckiej.

Ze względu na łagodny i ciepły klimat, świeże warzywa dostępne są w Grecji cały rok i stąd ich stała obecność na tamtejszych stołach.
Do najczęściej wykorzystywanych w kuchni greckiej warzyw należą oberżyna, cukinia, papryka, sałata, szpinak.
Znacznie częśniej niż np. w Polsce przygotowuje się potrawy z roślin strączkowych, zwłaszcza z soczewicy, fasoli, ciecierzycy. Górzyste tereny tego kraju sprzyjają hodowli baranów i kóz – mięso jagnięce i baranina cieszą się tutaj dużą popularnością.
Kozie mleko równie często co krowie wykorzystywane jest tam do produkcji serów, spośród których kilka, min. feta, nie jest produkowanych w żadnym innym kraju świata.

Oto lista 15 najpopularniejszych potraw kuchni greckiej
Mousaka – Μουσακάς

[ATTACHMENT NOT FOUND]
Jednogarnkowe casserole z warzyw i mięsa były obecne w kuchni greckiej od stuleci.
Kiedy na początku XX wieku coraz bardziej popularne stały się kremowe sosy, do tradycyjnej casserole dodano wierzchnią warstwę z bechamelu, tworząc tym samym chyba najpopularniejsze dzisiaj greckie danie, czyli mousakę.
Plastry bakłażana, plastry ziemniaków, mielone mięso wieprzowe i gruba warstwa bechamelu, wszystko zapieczone w piekarniku, to przepis na jedną z najpyszniejszych potraw kuchni śródziemnomorskiej.
Mousaka wydaje się dość prosta do przygotowania, jednak jak bardzo dalekie jest to od prawdy wiedzą tylko ci, którzy sami kiedyś próbowali ją przyrządzić.

Tiropitakia – Τυροπιτάκια

[ATTACHMENT NOT FOUND]
Ulubiona meze, czyli przekąska wszystkich Greków.
Do przygotowania tych smacznych trójkącików używa się najczęściej ciasta filo (kupnego lub domowej roboty), a czasem także ciasta francuskiego, zwanego tutaj sfoliatą, jednak wówczas tiropitakia mają kształt półksiężyców.
Wypełnione serem feta pierożki piecze się w piekarniku, smakują dobrze zarówno na gorąco jak i na zimno.
Greckie gospodynie, zwłaszcza gdy przygotowują tę przekąskę dla licznej rodziny, zamiast wielu małych tiropitakia formują jedną dużą tiropitę w kształcie ślimaka, którą gdy już jest gotowa, kroi się na dowolną ilość kawałków.
Do serowego nadzienia często dodaje się także szpinak, wówczas przekąska ta zmienia nazwę na spanakotiropitakia.

Horiatiki – Χωριάτικη

[ATTACHMENT NOT FOUND]
Zwana przez Greków horiatiki, czyli wiejską, a przez resztę świata po prostu grecką, jest jedną z najpopularniejszych sałatek świata.
Tradycyjny ser feta (najczęścniej w jednym plastrze, a nie krojony w kostkę) dodany do tak banalnych składników jak pomidory, ogórki, zielona papryka, czerwona cebula, do tego kilka czarnych oliwek, sowita porcja oliwy z pierwszego tłoczenia i szczypta oregano, to przepis na jedną z najsmaczniejszych sałatek świata, która jest także niezwykle zdrowa i prosta w przygotowaniu.
Sałatka ta niepodzielnie króluje na stołach greckich domów i tawern, trudno sobie tam bez niej wyobrazić jakikolwiek posiłek.
Zjadana jest zawsze do końca – w soku z warzyw i oliwy pozostającym po sałatce Grecy z lubością maczają kawałki chleba, i co ciekawe, mają nawet w swoim języku słowo papara, które określa właśnie tę czynność.
Poza granicami Hellday do składników horiatki dodaje się również liście sałaty (taka wersja jest bardzo popularna także w Polsce),co przez Greków uważane jest za jedną z największych kulinarnych zbrodni.

Tzatziki – Τζατζίκι

[ATTACHMENT NOT FOUND]
Choć tzatziki klasyfikowane powinno być raczej jako dip niż potrawa, nie mogło go zabraknąć na tej liście.
Gdyby zrobić sondaż, co najbardziej kojarzy się z kuchnią grecką, z pewnością odpowiedzi rozłożyłyby się mniej więcej po równo między sałatkę grecką i tzatiki właśnie.
Ten prosty dip na bazie jogurtu znany jest chyba na całym świecie, jednak dopiero jedząc go w Grecji można przekonać się, jak naprawdę powinien smakować.
Tzatzki trzeba przyrządzać tylko i wyłącznie z użyciem prawdziwego, greckiego jogurtu, bo to właśnie w nim tkwi sekret tego symbolu kuchni greckiej.
I nie chodzi tutaj tylko o gęstość samego jogurtu, lecz także o sposób jego pasteryzacji, który został przez Greków opatentowany – dostępne w Polsce jogurty typu greckiego niestety tylko imitują oryginał.
Oprócz świeżego ogórka, czosnku, szczypty soli i pieprzu do jogurtu należy dodać również kilka kropel octu winnego.
Tzatziki to ulubiony dodatek Greków do pieczonych lub grillowanych mięs i ziemniaków.
więcej tutaj...]

[Krystyna]

[ATTACHMENT NOT FOUND]
Mastyks (gr. Μαστίχα) – "Łzy Chios" – miękka, aromatyczna żywica naturalna, pozyskiwana z balsamu wyciekającego z drzewa pistacji kleistej (Pistacia lentiscus), rosnącego w obszarze śródziemnomorskim

Od czasów antycznych znane są jego właściwości bakteriobójcze i grzybobójcze. Żucie i gryzienie mastyksu było popularne już w Starożytnej Grecji w V wieku p.n.e. W XXI wieku jego specyficzny, gorzkawy smak znajduje zastosowanie w produkcji likierów (Mastichato), deserów, napojów orzeźwiających, gum do żucia, słodyczy, lodów, pieczywa a nawet sera. W niektórych deserach, jak dżemy lub ciasta, mastyks może pełnić rolę żelującą, eliminując potrzebę dodania skrobi bądź żelatyny. Wytwarzane są także kosmetyki z dodatkiem mastyksu

Stosowany do sporządzania werniksu, służącego do utrwalania malowideł, nasycania podobrazi drewnianych oraz sklejania płócien. Używany był także jako część składowa spoiwa do malowidła przejrzystego aureola.
<!-- m --><a class="postlink" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Mastyks">https://pl.wikipedia.org/wiki/Mastyks</a><!-- m -->

Masticha, żywica w roli przyprawy. Do jakich dań?
Masticha to żywica pozyskiwana od starożytności na greckiej wyspie Chios.
Cały surowiec wykorzystywany przez przemysł spożywczy i gospodynie domowe pochodzi z bardzo ograniczonego obszaru.
Choć żywicodajne drzewa rosną w wielu miejscach Grecji i poza nią, to dobrej jakości jadalna żywica od wielu stuleci pozyskiwana jest tylko na jednej wyspie na świecie.
Z wytwarzania żywicy masticha od wieków żyje około dwudziestu greckich wiosek.

Żywica masticha. Do jakich dań kuchni greckiej?
W greckiej kuchni żywica masticha jest wysoko cenioną przyprawą.
Mastika albo Masticha to też nazwa popularnego napoju alkoholowego aromatyzowanego tą żywicą i podawanego do potraw z ryb, zakąsek (meze) albo w towarzystwie palonych migdałów.
Dawniej taki napój przygotowywano samodzielnie, obecnie można go kupić niemal w każdym sklepie spożywczym.

Żywicą masticha doprawiana jest  też grecka guma do żucia, cukierki i desery.
W domowych warunkach sproszkowanej żywicy używa się jako dodatku do konfitur i dżemów – w taki sposób można mastichę wykorzystać także w polskiej kuchni, dosypując szczyptę do usmażonych powideł śliwkowych, konfitury brzoskwiniowej czy przecieru z aronii

Szczyptę jadalnej żywicy masticha można dodać także do domowych lodów śmietankowych, nalewek i likierów.
Warto jednak najpierw spróbować aromatyzowanego żywicą greckiego dania – specyficzny smak ma wielu zwolenników, ale dla polskiego podniebienia jest dość obcy.