10-02-2012, 18:53
Artemisia Absinthium-Bylica Piołun
Zwyczajowo nazywana także Piołunem, Psią Rutą, Absyntem, Wermutem, Bielicą Piołunem – gatunek rośliny z rodziny astrowatych (Asteraceae Dum.).
Piołun jest szeroko rozprzestrzeniony na półkuli północnej.
Występuje naturalnie na terenie Europy, Azji oraz Północnej Afryki.
Jako gatunek zawleczony rozprzestrzenił się także gdzieniegdzie w innych rejonach.
Po odkryciu Ameryki został tam zawleczony jako roślina uprawiana w celach leczniczych, gdzie zaczął się rozprzestrzeniać samorzutnie.
Obecnie można go spotkać w stanie dzikim w Ameryce Północnej oraz Centralnej.
W niektórych regionach Polski jest pospolity.
Status gatunku we florze Polski: archeofit
Roślina wytwarza krótkie, płytkie podziemne kłącza, dzięki którym rozmnaża się wegetatywnie tworząc niewielkie "zarośla".
Wiosną wytwarza szereg przyziemnych rozetek liściowych, z których potem wyrastają łodygi kwiatostanowe.
Liście odziomkowe mają długie ogonki i są potrójnie pierzastodzielne.
Wyższe liście łodygowe są siedzące, pierzastodzielne, o tępych odcinkach, najwyższe i wyrastające na łodyżkach kwiatonośnych równowąskolancetowate.
Wierzchnia warstwa liści jest popielatozielona, spodnia srebrzystobiaława.
Kwiaty
Koszyczek – drobny, kulisty, zwisający, zawierający wyłącznie kwiaty rurkowate, drobne i żółte.
Koszyczki zebrane są w boczne grona, a te z kolei tworzą rozłożystą wiechę złożoną.
Owoce
Drobna, brązowo paskowana niełupka, bezżeberkowa.
Bylina, chamefit.
Kwitnie od lipca do września. Kwiaty są wiatropylne.
Dobrze rośnie w miejscach suchych i nasłonecznionych, porasta słoneczne i kamieniste zbocza, przydroża, rumowiska.
Zastosowanie
Sztuka kulinarna.
Jest to od dawna znana jako roślina lecznicza oraz przyprawa – znano ją już w starożytnym Egipcie (wspominana m.in. w papirusie Ebersa ok. 1550 p.n.e.), Grecji i Rzymie.
Ze względu na intensywny gorzki smak i silny aromat jako przyprawę stosuję się go rzadko i w małych ilościach.
W średniowieczu wykorzystywany był czasem do aromatyzowania piwa i miodów pitnych.
Obecnie służy głównie do sporządzania gorzkich likierów żołądkowych i wermutów oraz do aromatyzowania wódek.
Najbardziej znanym alkoholem wyrabianym z Piołunu jest absynt.
Liście Piołunu zawierają m.in. absyntynę (gorycz glikozydową), anabsyntynę i olejek lotny zawierający głównie tujon.
Pite w formie nalewki lub palone, najczęściej jako ekstrakt, wykazują lekkie działanie psychodeliczne
Roślina lecznicza:
Surowiec zielarski: ziele Piołunu (Herba Absinthii), liść piołunu (Folium Absinthii).
Piołun zawiera olejek lotny składający się głównie z tujonu i tujolu oraz azulenu, ponadto związki goryczkowe, flawonoidy i garbniki.
Przetwór: nalewka (Tinctura Absinthii), wyciąg alkoholowy (Tinctura amara)
Działanie: pobudza funkcje wydzielnicze przewodu pokarmowego, zwiększa apetyt, działa żółciopędnie i odkażająco oraz jest środkiem przeciwrobaczym.
Odwar z ziela można także stosować zewnętrznie przy zwalczaniu pasożytów skóry (wszy, świerzbowce), gdyż działa na nie toksycznie.
Stosowany jako lewatywa zwalcza owsicę.
Ma silne działanie
Ciekawostki
W XIX wieku w kręgu cyganerii francuskiej modne było picie alkoholu na bazie Piołunu – Absyntu.
Jeden ze znanych obrazów Edgara Degasa pt. Absynt przedstawia zobojętniałą kobietę i pustą butelkę Absyntu.
Używano Piołunu z dobrym skutkiem do zwalczania pasożytów zewnętrznych – wszy, pluskiew, pcheł, świerzbowca.
Dawniej dodawano wyciągów z Piołunu do atramentu, by uchronić bardzo drogie wówczas książki przed myszami i owadami, oraz do uli dla ochrony pszczół przed pasożytami.
Używany był do barwienia wełny na różne odcienie zieleni.
W poezji jest symbolem goryczy i smutku.
W roku 1868 przez Antoniego Rehmana została opisana bylica piołun w odmianie pienińskiej (Artemisia Absinthium L. var. calcigena Rehm.) występująca jako endemit w kilku populacjach na obszarze polskich Pienin.
źródło
żódło