18-11-2013, 13:37
Kryształy kwarcu dymnego (morionu) - kliknij, aby powiększyć - Zdjęcie autorstwa Dario Crespi - CC BY-SA 3.0
Morion
Nazwa nieprzezroczystego kwarcu dymnego (zadymionego) o zabarwieniu ciemnoszarym do czarnego.
Jego nazwa pochodzi od łacińskiego słowa mormorion = ciemny (ponury) i nawiązuje do zabarwienia tego minerału.
Zazwyczaj tworzy kryształy o pokroju heksagonalnych słupków z pseudopiramidalnymi (romboedrycznymi) piramidami.
Analogicznie do kryształu górskiego.
Bardzo często w kryształach występują wrostki igiełkowatego rutylu, dające charakterystyczne efekty optyczne.
Przyczyną zabarwienia jest: zawartość strukturalnych domieszek glinu (wraz ze wzrostem zawartości glinu wzrasta intensywność barwy) oraz (naturalne lub sztuczne) promieniowanie gamma.
W temperaturze 300–400 stopni C może on ulec odbarwieniu, ale po naświetleniu promieniami Roentgena odzyskuje swą pierwotna barwę, inne przyjmują barwę cytrynów.
Handlowe określenie "topaz dymny" jest niedopuszczalne.
Niekiedy wykazuje iryzację, bądź efekt kociego oka.
Czasami wytwarza kryształy szkieletowe,
Jest minerałem rzadkim
Występowanie
Stanowi składnik pegmatytów i utworów hydrotermalnych wysokich temperatur.
Występuje też w żyłach kruszcowych oraz w aluwiach.
Niemal współwystępuje z kwarcem dymnym.
Podobne jak w przypadku kryształu górskiego.
Miejsca występowania:
Szwajcaria – Szczególnie duże kryształy, o wadze ponad 130 kg, pochodzą z Przełęczy Furtka (w 1867 r. znaleziono pustkę skalną wypełnioną pięknymi kryształami – największy miał 70cm długości, i masę 127 kg ),
Brazylia – ponad 3-tonowe kryształy z Minas Gerais,
Madagaskar, Rosja – Ural, Szkocja, Ukraina – Wołyń (znaleziono kryształ o wadze 1,5t), Szwajcaria, USA – Kalifornia , Czechy,
W Polsce – znajdowany na Dolnym Śląsku, w rejonie Strzegomia i Jawora, w Karkonoszach, i Górach Izerskich.
Zastosowanie
poszukiwany i ceniony kamień kolekcjonerski
bywa używany w jubilerstwie do wyrobi biżuterii artystycznej.
stosowany do wyrobu drobnej galanterii ozdobnej i użytkowej oraz figurek.
jest szczególnie popularny w Szkocji; stanowi element ozdobny stroju narodowego.
źródlo