19-05-2011, 22:05
Kamień runiczny to głaz z wyrytym runicznym napisem
Termin ten może być również stosowany do napisów na głazach i na podłożu skalnym
Chociaż Wikingowie z IX-XI wieku pozostawili najwięcej kamieni runicznych, najstarsze kamienie runiczne pochodzą z IV wieku, najnowsze - z XIX .
Większość kamieni runicznych znajduje się w Skandynawii , reszta jest rozproszona w miejscach, które odwiedzali Skandynawowie w epoce Wikingów .
Berezański kamień runiczny z XI wieku został znaleziony na wyspie Berezan niedaleko ujścia rzeki Dniepr-Bug .
Kamienie runiczne często zdobiono obrazami, ale nie należy ich mylić z kamieniami czysto obrazkowymi , na których były tylko obrazy.
Kamienie runiczne powstawały głównie w latach 200–1100.
Runy były używane także w późniejszych czasach w niektórych odizolowanych rejonach Szwecji i Norwegii, ale kamienie runiczne przestano w zasadzie rytować przed rokiem 1100.
Zachowały się one w całym obszarze kultury nordyckiej – w Szwecji, Norwegii i Danii oraz w rejonach o znaczącym wpływie tej kultury.
Starsze kamienie runiczne (sprzed roku 800) są w większości rytowane w starym rzędowym stylu.
Często pozbawione są ornamentów.
W tym okresie znacząca liczba kamieni była stawiana w południowych rejonach ich występowania (Danii, Götaland, a także w Norwegii) – tak samo dużo, jak na północy (przede wszystkim Svealand) lub nawet więcej.
Około roku 1000 zaznaczyła się istotna zmiana w zwyczajach stawiania kamieni runicznych i liczba rytowanych kamieni w krótkim czasie wzrosła na południu, po czym fala wzrostu zaczęła się rozprzestrzeniać ku północy, gdzie zyskała swoją kulminację w latach 1050–1100 na terenie Upplandu, by pod koniec XI wieku zamrzeć.
Najbardziej aktywny okres i obszar tworzenia kamieni runicznych to druga połowa XI wieku w okolicach jeziora Melar.
Zbiega się to z chrystianizacją tych terenów.
Sam fakt rytowania kamieni runicznych w danym grodzie był oznaką, że prawdopodobnie osiedleni tam byli chrześcijanie.
Wraz z nastaniem chrześcijaństwa ludzie przestali chować swoich zmarłych na starych cmentarzyskach, które wcześniej były istotnym elementem okazywania mocy i związków z lokalną społecznością.
Możliwe, że kamienie runiczne w okresie przejściowym służyły jako forma wyrażania tych kulturowych znaków, ponieważ nowe cmentarze ze względu na swoją świeżość jeszcze nie nabrały istotnego znaczenia.
Napisy na kamieniach runicznych
Większość szwedzkich zabytków piśmiennictwa z czasów przedhistorycznych to wyryte w kamieniu napisy runiczne.
Większość kamieni wzniesiono, aby upamiętnić jakąś faktycznie istniejącą osobę.
W większości wypadków byli to ludzie z czasów początku chrześcijaństwa w Szwecji, dlatego napisy na nich mają często postać: X wzniósł ten kamień, aby upamiętnić Y, jednego z najwspanialszych ludzi, jacy kiedykolwiek żyli, Boże pomóż jego duszy. Runy rył Z.
Oprócz tego standardowego typu zdarzają się też i inne.
W Husby-Ärlinghundra w południowym Upplandzie znajduje się kamień z napisem: Björn, syn Finnvida, dał wyryć ten kamień ku swojej własnej pamiątce.
Innym rytownikiem, który upamiętnił siebie był Vigmund. Opisał on siebie jako najzdolniejszego z ludzi – kamień z napisem tym, po odbyciu długiej podróży sięgającej Paryża, znajduje się obecnie w parku uniwersyteckim w Uppsali.
Na jednej z płyt w Södermanland znajduje się napis informujący, że w tym miejscu pewien człowiek uwolnił się od swojego prześladowcy, zabijając go.
Płyta leży na miejscu zgromadzeń, gdzie się to wydarzyło.
Napisy runiczne mają też niekiedy charakter magiczny.
Częściej jednak w takim charakterze występują na przedmiotach niż na kamieniach.
Przykładowo włócznia mogła mieć napisane swoje imię lub oznaczającą coś potężnego runę.
Ważnym ciągiem runów jest napis Futhark, który często był używany jako zaklęcie.
Powraca też fraza Tyd du runorna (Zinterpretuj runy), co oznacza, że nie wszyscy byli obdarzeni ich znajomością.
Wreszcie niektóre kamienie runiczne stanowią prawdziwą zagadkę, której nie jesteśmy w stanie dziś rozwikłać.
Bez wątpienia najbardziej znanym przypadkiem tego typu jest kamień runiczny z Rök w Östergötland – najdłuższy na świecie napis runiczny.
Napisy runiczne są w ogólności układane według jakiejś linii prowadzącej.
Z początku najczęściej była to linia prosta i powszechnie stosowano kierunek pisma od prawa do lewa.
Później napisy coraz częściej umieszczano wzdłuż linii o charakterze ozdobnym, najpierw w kształcie ciała węża, a potem nawet smoka.
Typ zdobienia pomaga badaczom run przy datowaniu kamieni i identyfikacji rytownika.
Zdarzają się, choć rzadko, przypadki bardziej rozwiniętej ornamentyki.
Jednym z najczęściej stosowanych motywów wydaje się być tutaj stopa rytownika.
Napisy runiczne na innych tworzywach
Runy były ryte także w rogu, kości, drewnie, korze oraz płatach kory brzozowej (używanej na północy podobnie jak papirus) i innych podobnych tworzywach.
Napisy na tych nośnikach jednak w większości nie zachowały się, ale ze znalezisk archeologicznych wynika, iż były one używane nie tylko do tworzenia okolicznościowych napisów.
Napisy runiczne wykonywano też na większych utworach skalnych – płytach skalnych i głazach narzutowych.
Pochodzące z wyspy Gotlandii kamienie z rysunkami należą do pewnego stopnia do innej tradycji i nie powinny być mylone z kamieniami runicznymi.
Napisy pojawiają się na nich tylko sporadycznie.
Dystrybucja
Wśród około 6000 runicznych inskrypcji w Skandynawii znajduje się około 3000 kamieni runicznych.
Istnieją również kamienie runiczne w innych częściach świata, ponieważ tradycja wznoszenia kamieni runicznych podążała za Norsemenami, dokądkolwiek się udali, od Wyspy Man ( Kamienie Runiczne Manx ) na zachodzie po Morze Czarne na wschodzie ( Kamień Runiczny Berezana ). oraz od Jämtland na północy po Szlezwik na południu.
Kamienie runiczne są nierównomiernie rozmieszczone w Skandynawii:
Dania ma 250 kamieni runicznych, Norwegia ma 50, a Islandia żadnego.
W Szwecji jest ich od 1 700 do 2500 w zależności od definicji.
Szwedzka dzielnica Uppland ma najwyższą koncentrację z aż 1196 inskrypcjami w kamieniu, podczas gdy Södermanland zajmuje drugie miejsce z 391.
Poza Skandynawią wyspa Man wyróżnia się 30 kamieniami runicznymi z IX i XI wieku.
Rozrzucone kamienie runiczne znaleziono także w Anglii, Irlandii, Szkocji i na Wyspach Owczych
Z wyjątkiem kamienia runicznego na Berezanie , w Europie Wschodniej nie ma kamieni runicznych , co prawdopodobnie wynika z braku dostępnych kamieni oraz z faktu, że miejscowa ludność prawdopodobnie nie traktowała kamieni cudzoziemców z dużym szacunkiem.
Kamienie runiczne zostały umieszczone w wybranych miejscach w krajobrazie, takich jak miejsca montażu , drogi, konstrukcje mostów i brody.
W średniowiecznych kościołach często znajdują się kamienie runiczne, które zostały wstawione jako materiał konstrukcyjny i dyskutuje się, czy były one pierwotnie częścią kościoła, czy też zostały tam przeniesione.
W południowej Skanii kamienie runiczne można wiązać z dużymi posiadłościami, w których na ich terenie zbudowano również kościoły.
W dolinie Mälaren kamienie runiczne wydają się być umieszczone w taki sposób, że wyznaczają istotne części domen posiadłości, takie jak dziedziniec, cmentarzysko i granice z sąsiednimi posiadłościami.
Kamienie runiczne zwykle pojawiają się jako pojedyncze pomniki, rzadziej jako pary.
W niektórych przypadkach, takich jak Pomnik Hunnestada , są częścią większych pomników razem z innymi wzniesionymi kamieniami.
Chociaż uczeni wiedzą, gdzie odkryto 95% wszystkich kamieni runicznych, tylko około 40% zostało odkrytych w ich pierwotnym miejscu.
Pozostała część została znaleziona w kościołach, drogach, mostach, grobach, gospodarstwach rolnych i drogach wodnych.
Z drugiej strony uczeni są zgodni co do tego, że kamienie nie zostały przeniesione zbyt daleko od ich pierwotnych miejsc.
Wpływ religii
Kamień runiczny ze Stenkvisty w Södermanland, Szwecja, pokazuje młot Thora zamiast krzyża.
Znane są tylko dwa takie kamienie runiczne.
W wielu okręgach 50% kamiennych inskrypcji nosi ślady chrześcijaństwa, ale w Uppland, gdzie występuje najwyższa koncentracja inskrypcji runicznych na świecie, około 70% z 1196 kamiennych inskrypcji jest jawnie chrześcijańskich, o czym świadczą wygrawerowane krzyże lub dodane chrześcijańskie modlitwy i tylko kilka kamieni runicznych nie jest chrześcijańskich.
Uczeni zasugerowali, że powodem, dla którego tak wiele chrześcijańskich kamieni runicznych wzniesiono w Uppland, jest fakt, że dzielnica ta była ogniskiem konfliktu między pogaństwem nordyckim a nowo schrystianizowanym królem Szwecji
Możliwe, że wodzowie próbowali zademonstrować swoją wierność królowi i pokazać swoją chrześcijańską wiarę światu i Bogu, umieszczając na swoich kamieniach runicznych chrześcijańskie krzyże i modlitwy.
To, co przemawia przeciwko tej teorii, to fakt, że Norwegia, Dania i Götaland nie miały żadnego odpowiedniego rozwoju w tradycji kamieni runicznych.
Co więcej, żaden kamień runiczny nie oświadcza, że istniał związek z królem.
Ponadto kamienie runiczne wydają się wskazywać, że konwersja była raczej pokojowym procesem.
Według innej teorii była to moda społeczna, która była popularna wśród niektórych klanów, ale nie wszystkich.
Kiedy niektóre klany w południowej części Uppland zaczęły tworzyc kamienie runiczne, naśladowały je sąsiednie klany
Jednak w częściach, w których te klany miały mniejszy wpływ, stworzenie kamienia runicznego nie osiągnęło takiej samej popularności.
Kilku uczonych zwróciło uwagę na długie wyprawy Wikingów i znaczne nagromadzenie bogactwa w dzielnicy.
W tym czasie szwedzcy wodzowie niedaleko Sztokholmu zebrali znaczne fortuny na handlu i grabieżach zarówno na Wschodzie, jak i na Zachodzie.
Widzieli duńskie kamienie Jelling lub zainspirowały ich irlandzkie wysokie krzyże i inne zabytki.
Kamienie runiczne pokazują różne sposoby, w jakie chrześcijaństwo zmieniło społeczeństwo nordyckie, a jedna z największych zmian polegała na zaprzestaniu grzebania zmarłego na cmentarzu klanu wśród jego przodków.
Zamiast tego został pochowany na cmentarzu kościoła, podczas gdy kamień runiczny miał służyć jako pomnik w zagrodzie, ale w przypadku niektórych rodzin zmiana była mniejsza, ponieważ kościoły zostały zbudowane przy rodzinnym cmentarzu.
Napisy
Głównym celem kamienia runicznego było oznaczanie terytorium, wyjaśnianie dziedziczenia, chwalenie się konstrukcjami, przyniesienie chwały zmarłym krewnym i opowiadanie o ważnych wydarzeniach.
Wydaje się, że w niektórych częściach Uppland kamienie runiczne pełniły również rolę znaczników społecznych i ekonomicznych.
Praktycznie wszystkie kamienie runiczne z późnej epoki wikingów mają tę samą formułę.
Tekst mówi na pamiątkę tego, kto wzniósł kamień runiczny, kto go podniósł i często, jak zmarły i ten, który wzniósł kamień runiczny, są ze sobą spokrewnieni.
Ponadto, można powiedzieć napis status społeczny zmarłego, możliwą podróż zagraniczną, miejsce śmierci, a także modlitwę, jak w poniższym przykładzie, Lingsberg Runestone U 241 :
Danr, Húskarl i Sveinn kazali wznieść kamień ku pamięci Ulfríkra, ojca ich ojca. Przyjął dwie wypłaty w Anglii . Niech Bóg i Matka Boża pomagają duszom ojca i syna.
źródło
źródło
źródło
Termin ten może być również stosowany do napisów na głazach i na podłożu skalnym
Chociaż Wikingowie z IX-XI wieku pozostawili najwięcej kamieni runicznych, najstarsze kamienie runiczne pochodzą z IV wieku, najnowsze - z XIX .
Większość kamieni runicznych znajduje się w Skandynawii , reszta jest rozproszona w miejscach, które odwiedzali Skandynawowie w epoce Wikingów .
Berezański kamień runiczny z XI wieku został znaleziony na wyspie Berezan niedaleko ujścia rzeki Dniepr-Bug .
Kamienie runiczne często zdobiono obrazami, ale nie należy ich mylić z kamieniami czysto obrazkowymi , na których były tylko obrazy.
Kamienie runiczne powstawały głównie w latach 200–1100.
Runy były używane także w późniejszych czasach w niektórych odizolowanych rejonach Szwecji i Norwegii, ale kamienie runiczne przestano w zasadzie rytować przed rokiem 1100.
Zachowały się one w całym obszarze kultury nordyckiej – w Szwecji, Norwegii i Danii oraz w rejonach o znaczącym wpływie tej kultury.
Starsze kamienie runiczne (sprzed roku 800) są w większości rytowane w starym rzędowym stylu.
Często pozbawione są ornamentów.
W tym okresie znacząca liczba kamieni była stawiana w południowych rejonach ich występowania (Danii, Götaland, a także w Norwegii) – tak samo dużo, jak na północy (przede wszystkim Svealand) lub nawet więcej.
Około roku 1000 zaznaczyła się istotna zmiana w zwyczajach stawiania kamieni runicznych i liczba rytowanych kamieni w krótkim czasie wzrosła na południu, po czym fala wzrostu zaczęła się rozprzestrzeniać ku północy, gdzie zyskała swoją kulminację w latach 1050–1100 na terenie Upplandu, by pod koniec XI wieku zamrzeć.
Najbardziej aktywny okres i obszar tworzenia kamieni runicznych to druga połowa XI wieku w okolicach jeziora Melar.
Zbiega się to z chrystianizacją tych terenów.
Sam fakt rytowania kamieni runicznych w danym grodzie był oznaką, że prawdopodobnie osiedleni tam byli chrześcijanie.
Wraz z nastaniem chrześcijaństwa ludzie przestali chować swoich zmarłych na starych cmentarzyskach, które wcześniej były istotnym elementem okazywania mocy i związków z lokalną społecznością.
Możliwe, że kamienie runiczne w okresie przejściowym służyły jako forma wyrażania tych kulturowych znaków, ponieważ nowe cmentarze ze względu na swoją świeżość jeszcze nie nabrały istotnego znaczenia.
Napisy na kamieniach runicznych
Większość szwedzkich zabytków piśmiennictwa z czasów przedhistorycznych to wyryte w kamieniu napisy runiczne.
Większość kamieni wzniesiono, aby upamiętnić jakąś faktycznie istniejącą osobę.
W większości wypadków byli to ludzie z czasów początku chrześcijaństwa w Szwecji, dlatego napisy na nich mają często postać: X wzniósł ten kamień, aby upamiętnić Y, jednego z najwspanialszych ludzi, jacy kiedykolwiek żyli, Boże pomóż jego duszy. Runy rył Z.
Oprócz tego standardowego typu zdarzają się też i inne.
W Husby-Ärlinghundra w południowym Upplandzie znajduje się kamień z napisem: Björn, syn Finnvida, dał wyryć ten kamień ku swojej własnej pamiątce.
Innym rytownikiem, który upamiętnił siebie był Vigmund. Opisał on siebie jako najzdolniejszego z ludzi – kamień z napisem tym, po odbyciu długiej podróży sięgającej Paryża, znajduje się obecnie w parku uniwersyteckim w Uppsali.
Na jednej z płyt w Södermanland znajduje się napis informujący, że w tym miejscu pewien człowiek uwolnił się od swojego prześladowcy, zabijając go.
Płyta leży na miejscu zgromadzeń, gdzie się to wydarzyło.
Napisy runiczne mają też niekiedy charakter magiczny.
Częściej jednak w takim charakterze występują na przedmiotach niż na kamieniach.
Przykładowo włócznia mogła mieć napisane swoje imię lub oznaczającą coś potężnego runę.
Ważnym ciągiem runów jest napis Futhark, który często był używany jako zaklęcie.
Powraca też fraza Tyd du runorna (Zinterpretuj runy), co oznacza, że nie wszyscy byli obdarzeni ich znajomością.
Wreszcie niektóre kamienie runiczne stanowią prawdziwą zagadkę, której nie jesteśmy w stanie dziś rozwikłać.
Bez wątpienia najbardziej znanym przypadkiem tego typu jest kamień runiczny z Rök w Östergötland – najdłuższy na świecie napis runiczny.
Napisy runiczne są w ogólności układane według jakiejś linii prowadzącej.
Z początku najczęściej była to linia prosta i powszechnie stosowano kierunek pisma od prawa do lewa.
Później napisy coraz częściej umieszczano wzdłuż linii o charakterze ozdobnym, najpierw w kształcie ciała węża, a potem nawet smoka.
Typ zdobienia pomaga badaczom run przy datowaniu kamieni i identyfikacji rytownika.
Zdarzają się, choć rzadko, przypadki bardziej rozwiniętej ornamentyki.
Jednym z najczęściej stosowanych motywów wydaje się być tutaj stopa rytownika.
Napisy runiczne na innych tworzywach
Runy były ryte także w rogu, kości, drewnie, korze oraz płatach kory brzozowej (używanej na północy podobnie jak papirus) i innych podobnych tworzywach.
Napisy na tych nośnikach jednak w większości nie zachowały się, ale ze znalezisk archeologicznych wynika, iż były one używane nie tylko do tworzenia okolicznościowych napisów.
Napisy runiczne wykonywano też na większych utworach skalnych – płytach skalnych i głazach narzutowych.
Pochodzące z wyspy Gotlandii kamienie z rysunkami należą do pewnego stopnia do innej tradycji i nie powinny być mylone z kamieniami runicznymi.
Napisy pojawiają się na nich tylko sporadycznie.
Dystrybucja
Wśród około 6000 runicznych inskrypcji w Skandynawii znajduje się około 3000 kamieni runicznych.
Istnieją również kamienie runiczne w innych częściach świata, ponieważ tradycja wznoszenia kamieni runicznych podążała za Norsemenami, dokądkolwiek się udali, od Wyspy Man ( Kamienie Runiczne Manx ) na zachodzie po Morze Czarne na wschodzie ( Kamień Runiczny Berezana ). oraz od Jämtland na północy po Szlezwik na południu.
Kamienie runiczne są nierównomiernie rozmieszczone w Skandynawii:
Dania ma 250 kamieni runicznych, Norwegia ma 50, a Islandia żadnego.
W Szwecji jest ich od 1 700 do 2500 w zależności od definicji.
Szwedzka dzielnica Uppland ma najwyższą koncentrację z aż 1196 inskrypcjami w kamieniu, podczas gdy Södermanland zajmuje drugie miejsce z 391.
Poza Skandynawią wyspa Man wyróżnia się 30 kamieniami runicznymi z IX i XI wieku.
Rozrzucone kamienie runiczne znaleziono także w Anglii, Irlandii, Szkocji i na Wyspach Owczych
Z wyjątkiem kamienia runicznego na Berezanie , w Europie Wschodniej nie ma kamieni runicznych , co prawdopodobnie wynika z braku dostępnych kamieni oraz z faktu, że miejscowa ludność prawdopodobnie nie traktowała kamieni cudzoziemców z dużym szacunkiem.
Kamienie runiczne zostały umieszczone w wybranych miejscach w krajobrazie, takich jak miejsca montażu , drogi, konstrukcje mostów i brody.
W średniowiecznych kościołach często znajdują się kamienie runiczne, które zostały wstawione jako materiał konstrukcyjny i dyskutuje się, czy były one pierwotnie częścią kościoła, czy też zostały tam przeniesione.
W południowej Skanii kamienie runiczne można wiązać z dużymi posiadłościami, w których na ich terenie zbudowano również kościoły.
W dolinie Mälaren kamienie runiczne wydają się być umieszczone w taki sposób, że wyznaczają istotne części domen posiadłości, takie jak dziedziniec, cmentarzysko i granice z sąsiednimi posiadłościami.
Kamienie runiczne zwykle pojawiają się jako pojedyncze pomniki, rzadziej jako pary.
W niektórych przypadkach, takich jak Pomnik Hunnestada , są częścią większych pomników razem z innymi wzniesionymi kamieniami.
Chociaż uczeni wiedzą, gdzie odkryto 95% wszystkich kamieni runicznych, tylko około 40% zostało odkrytych w ich pierwotnym miejscu.
Pozostała część została znaleziona w kościołach, drogach, mostach, grobach, gospodarstwach rolnych i drogach wodnych.
Z drugiej strony uczeni są zgodni co do tego, że kamienie nie zostały przeniesione zbyt daleko od ich pierwotnych miejsc.
Wpływ religii
Kamień runiczny ze Stenkvisty w Södermanland, Szwecja, pokazuje młot Thora zamiast krzyża.
Znane są tylko dwa takie kamienie runiczne.
W wielu okręgach 50% kamiennych inskrypcji nosi ślady chrześcijaństwa, ale w Uppland, gdzie występuje najwyższa koncentracja inskrypcji runicznych na świecie, około 70% z 1196 kamiennych inskrypcji jest jawnie chrześcijańskich, o czym świadczą wygrawerowane krzyże lub dodane chrześcijańskie modlitwy i tylko kilka kamieni runicznych nie jest chrześcijańskich.
Uczeni zasugerowali, że powodem, dla którego tak wiele chrześcijańskich kamieni runicznych wzniesiono w Uppland, jest fakt, że dzielnica ta była ogniskiem konfliktu między pogaństwem nordyckim a nowo schrystianizowanym królem Szwecji
Możliwe, że wodzowie próbowali zademonstrować swoją wierność królowi i pokazać swoją chrześcijańską wiarę światu i Bogu, umieszczając na swoich kamieniach runicznych chrześcijańskie krzyże i modlitwy.
To, co przemawia przeciwko tej teorii, to fakt, że Norwegia, Dania i Götaland nie miały żadnego odpowiedniego rozwoju w tradycji kamieni runicznych.
Co więcej, żaden kamień runiczny nie oświadcza, że istniał związek z królem.
Ponadto kamienie runiczne wydają się wskazywać, że konwersja była raczej pokojowym procesem.
Według innej teorii była to moda społeczna, która była popularna wśród niektórych klanów, ale nie wszystkich.
Kiedy niektóre klany w południowej części Uppland zaczęły tworzyc kamienie runiczne, naśladowały je sąsiednie klany
Jednak w częściach, w których te klany miały mniejszy wpływ, stworzenie kamienia runicznego nie osiągnęło takiej samej popularności.
Kilku uczonych zwróciło uwagę na długie wyprawy Wikingów i znaczne nagromadzenie bogactwa w dzielnicy.
W tym czasie szwedzcy wodzowie niedaleko Sztokholmu zebrali znaczne fortuny na handlu i grabieżach zarówno na Wschodzie, jak i na Zachodzie.
Widzieli duńskie kamienie Jelling lub zainspirowały ich irlandzkie wysokie krzyże i inne zabytki.
Kamienie runiczne pokazują różne sposoby, w jakie chrześcijaństwo zmieniło społeczeństwo nordyckie, a jedna z największych zmian polegała na zaprzestaniu grzebania zmarłego na cmentarzu klanu wśród jego przodków.
Zamiast tego został pochowany na cmentarzu kościoła, podczas gdy kamień runiczny miał służyć jako pomnik w zagrodzie, ale w przypadku niektórych rodzin zmiana była mniejsza, ponieważ kościoły zostały zbudowane przy rodzinnym cmentarzu.
Napisy
Głównym celem kamienia runicznego było oznaczanie terytorium, wyjaśnianie dziedziczenia, chwalenie się konstrukcjami, przyniesienie chwały zmarłym krewnym i opowiadanie o ważnych wydarzeniach.
Wydaje się, że w niektórych częściach Uppland kamienie runiczne pełniły również rolę znaczników społecznych i ekonomicznych.
Praktycznie wszystkie kamienie runiczne z późnej epoki wikingów mają tę samą formułę.
Tekst mówi na pamiątkę tego, kto wzniósł kamień runiczny, kto go podniósł i często, jak zmarły i ten, który wzniósł kamień runiczny, są ze sobą spokrewnieni.
Ponadto, można powiedzieć napis status społeczny zmarłego, możliwą podróż zagraniczną, miejsce śmierci, a także modlitwę, jak w poniższym przykładzie, Lingsberg Runestone U 241 :
Danr, Húskarl i Sveinn kazali wznieść kamień ku pamięci Ulfríkra, ojca ich ojca. Przyjął dwie wypłaty w Anglii . Niech Bóg i Matka Boża pomagają duszom ojca i syna.
źródło
źródło
źródło
![[Obrazek: 800px-Kensington-runestone_flom-1910.jpg]](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Kensington-runestone_flom-1910.jpg/800px-Kensington-runestone_flom-1910.jpg)