Cynara Cardunculus-Karczoch Zwyczajny, Karczoch Hiszpański
Gatunek wieloletniej rośliny zielnej należący do rodziny astrowatych.
Pochodzi z rejonu Morza Śródziemnego – z Europy Południowej, Wysp Kanaryjskich i Afryki Północnej (od Maroko po Libię).
Jest szeroko rozprzestrzeniony jako gatunek uprawiany, w wielu obszarach o ciepłym klimacie rośnie także jako dziczejący[4], w tym inwazyjny na obu kontynentach amerykańskich i w Australii
Zastosowanie
Roślina lecznicza
Surowiec zielarski
Liść Karczocha (Cynarae Folium) – cały lub rozdrobniony, wysuszony liść.
Surowiec powinien zawierać nie mniej niż 0,8% kwasu chlorogenowego.
Zawiera liczne kwasy fenolowe, pochodne kwasu kawowego i chinowego, cynarynę.
Charakteryzuje się dużą zawartością składników mineralnych (potasu, sodu i fosforu), witaminy C, błonnika, polifenoli, flawonów, inuliny i hydroksycynamonianów – pochodnych kwasu kawoilochinowego
Działanie
Z karczochów produkuje się preparaty znajdujące szczególne zastosowanie w leczeniu i długotrwałej profilaktyce podwyższonego poziomu cholesterolu i trójglicerydów we krwi.
Karczoch jest również źródłem flawonoidów (luteolina, apigenina).
Ekstrakt z liści karczocha ma właściwości hepatoprotekcyjne, przeciwdrobnoustrojowe oraz redukujące poziom cholesterolu.
Wykazano silne działanie przeciwutleniające ekstraktu z karczocha
Działa także przeciw integrazie HIV.
Posiada właściwości hipoglikemiczne, prebiotyczne i probiotyczne, wspomaga przepływ żółci w drogach żółciowych.
Polifenole i flawonoidy zawarte w nalewce z liści karczocha wykazują bardzo silne działanie antyoksydacyjne oraz przeciwzapalne.
Ekstrakt z karczocha działa in vitro i in vivo szeroko przeciwnowotworowo, silnie wpływając na wzrost, migrację i inwazję w przypadku międzybłoniaka opłucnej
Roślina uprawna
Znana już w starożytnym Rzymie i Grecji.
Jej uprawa upowszechniła się w basenie Morza Śródziemnego przed XII wiekiem.
Obecnie uprawiana w krajach o ciepłym klimacie.
Znajduje się w Rejestrze roślin uprawnych Unii Europejskiej.
W Polsce uprawiana sporadycznie, amatorsko.
Wysiewa się nasiona w rozsadnikach cieplarnianych, wysadza do gruntu po ustąpieniu przymrozków.
Zbiór od sierpnia do przymrozków.
Nie zimuje.
Kulinaria
Karczoch zwyczajny jest warzywem.
Częścią jadalną są części główki kwiatostanów po usunięciu zewnętrznych stwardniałych łusek okrywy, pozostałe mięsiste końce łuskowatych okryw kwiatostanu, kwiatostan, jego dno oraz krótki koniec łodygi.
U starszych pąków jadalne jest tylko dno kwiatowe.
Spożywany po uprzednim ugotowaniu, usmażeniu lub pieczeniu.
We Włoszech młode główki kwiatowe po ugotowaniu zalewa się oliwą i przechowuje.
Karczochy można konserwować w puszkach.
Czasami jako dodatki do surówek oraz jako ozdoba używane są bielone liście.
Wartość odżywcza
Karczochy zawierają około 3% cukrów, 3% białka, tłuszcz i witaminę C.
Wartość odżywcza karczochów nie jest duża, ale są cenione ze względu na zawartość cukru – inuliny – może być spożywany przez chorych na cukrzycę.
Jest także polecany dla chorych ze schorzeniami wątroby.
Roślina kosmetyczna
Karczoch jest uważany za cenny dodatek do płynów oczyszczających skórę, toników, lotionów, kremów i maseczek kosmetycznych
https://pl.wikipedia.org/wiki/Karczoch_zwyczajny
https://botany.cz/cs/cynara-cardunculus/
