[Krystyna]

   
Gagat (Jet, Dżet)
 Bitumiczna odmiana węgla brunatnego o zbitej, jednorodnej budowie.
Nazwa pochodzi od rzymskiej nazwy miasta i rzeki Gagas w starożytnej Licji (Likji) w Azji Mniejszej (dzisiaj Turcja), gdzie po raz pierwszy znaleziono gagat (gr. lithos gagates = kamień z Gagas).

Czarne kamienie tam znajdywane nazywano "Lithos Gagates", stąd przeszło do francuskiego jako "Jajet", a w angielskim "Jet"
W większych ilościach występuje w Wielkiej Brytanii, znajduję się również w USA, Francji, Hiszpanii, Federacji Rosyjskiej a także w Polsce (w okolicach Opoczna).

Niezbyt trafnie nazywano go czarnym bursztynem.
Mimo iż powstał z uwęglenia najbardziej smolnych, przesyconych żywicą części drzew iglastych- araukarii, łatwo go od prawdziwego bursztynu odróżnić.
Wystarczy próbkę dotknąć końcem rozżarzonej szpilki, by przekonać się, że bursztyn wydziela balsamiczny aromat, zaś gagat zapach tlącego się węgla

Gagat to bitumiczna odmiana węgla brunatnego, którego popularność i wykorzystanie w historii ludzkości ma, jak wiele innych minerałów, swoje wzloty i upadki.
Historia wykorzystywania gagatu przez człowieka sięga około czternastu tysięcy lat.
To wtedy zapoczątkowano używanie gagatu jako materiału do wyrobu wisiorków - amuletów

Prehistoria
Znany jest ze stanowisk archeologicznych na terenach zamieszkiwanych przez Majów, Azteków, Wikingów, jak też na terenie obecnych Niemiec, Hiszpanii, Francji i Szwajcarii.      
Słynna Wenus z Engen, małego miasteczka na południu Niemiec, jeden z najstarszych zabytków artystycznych Europy, jest wykonana z gagatu.
Z tego samego materiału stworzono przed około dziesięcioma tysiącami lat podobną figurynkę odkrytą w Szwajcarii.
Największy rozkwit przemysłu jubilerskiego z wykorzystaniem gagatu miał miejsce w średniowiecznej Anglii, gdzie w okolicach miejscowości Whitby na dużą skalę rozwinęła się produkcja dewocjonaliów.
Czasy świetności brytyjskich wyrobów gagatowych z różnym nasileniem dotrwały do końca dziewiętnastego wieku.
W Polsce w okresie powstań narodowych z gagatu wykonywano biżuterię żałobną.
Noszenie jej było wyrazem patriotyzmu i stanowiło oznakę buntu i oporu przeciw okupującym nasz kraj zaborcom.
Gagatową biżuterię żałobną z okresu powstań można podziwiać w przyklasztornym muzeum w Wąchocku.

Gorączka w Sołtykowie
W Polsce jedynym miejscem występowania gagatu jest stara, obecnie nieczynna, glinianka w Sołtykowie, w lasach koło Odrowąża na Kielecczyźnie.
W połowie lat siedemdziesiątych ubiegłego stulecia, kiedy w Polsce zaczęto się interesować gagatem, był on niepotrzebnym i uciążliwym dodatkiem do ciemnych - prawie czarnych mułowców,  pozyskiwanych ze śródleśnej glinianki.
Mułowce służyły jako materiał do wypalania cegły.
Wydobywający surowiec ceramiczny, napotykali często kawałki węgla, przypominające sczerniałe korzenie drzew, tak zwaną "karpinę".
Jako materiał nikomu nie był on potrzebny, wykorzystywano go jedynie do palenia w koksownikach.
Lata świetności kopalni minęły, górników zastąpili zbieracze i poszukiwacze gagatu, który od roku 1977 rozpoczął triumfalny powrót na rynki jubilerskie.
Teren dawnej glinianki przypominał do pierwszych lat osiemdziesiątych obozowiska  poszukiwaczy złota w Kaliforni lub na Alasce.
W piaskowcach jurajskich drążono niezliczone ilości szybów, przy których koczowano dniami i nocami.
Pilnowano ich do momentu, gdy tylko eksploatacja gagatu była ze względu na bezpieczeństwo możliwa.
Ponieważ handel gagatem był zakazany, transakcje odbywały się po kryjomu.
Opowiadano sobie historie o okolicznych mieszkańcach, którzy rzekomo na gagacie zarobili fortuny, przegrzebując motykami stare hałdy.
Do połowy 1978 roku na terenie glinianki wykonanych zostało około 200 kilkumetrowych szybów wydobywczych.
Uwęglone kawałki karpiny znajdowane w odsłonięciu w Sołtykowie powstały najprawdopodobniej na zabagnionej dolince rzecznej.
Świadczyć o tym mogą znaczne ilości zachowanych w piaskowcu skamieniałych śladów roślin jurajskich, skrzypów, araukarii.
Obecnie największą ciekawostką geologiczną odkrytą na terenie rezerwatu "Gagaty Sołtykowskie" są zachowane tropy dinozaurów, pozostawione przez wędrujące zwierzęta
wzdłuż grząskiego brzegu rzeki.

To już przeszłość
Przybliżając historię powstania i wykorzystania gagatu przez człowieka, musimy o polskim gagacie opowiadać niestety w czasie przeszłym.
Odsłonięte pracami wydobywczymi miejsce jego występowania w Sołtykowie koło Odrowąża, zostało prawie całkowicie wyeksploatowane, zaś utworzenie w gliniance rezerwatu chroniącego tropy dinozaurów, całkowicie uniemożliwia kontynuowanie poszukiwań gagatu w tym rejonie.
Mimo że ten bardzo ciekawy minerał jest obecnie mało wykorzystywany, pozostał jednak w historii polskiego jubilerstwa jako "patriotyczny" epizod

Materiał jubilerski
Gagat jest stosunkowo miękki i daje się łatwo polerować.
Uzyskuje niepowtarzalną miękką, ciepłą czerń, niespotykaną w innych minerałach.
Wadą materiału pozyskanego z tego właśnie miejsca jest konieczność jego sezonowania.    
Gagat sołtykowski zawiera niekiedy ukryte wtrącenia pirytu, które utleniając się, mogą wytworzyć naloty siarczanowe, podobne do szronu lub całkowicie rozsadzić zebrany surowiec.              
Sezonowanie pozwala pozbyć się wadliwych okazów.
Ze względu na swą niewielką twardość i łatwość ścierania gagat nadaje się głównie do wyrobu wisiorków, broszek i kolczyków.

Pierwszy historyk angielski, Beda Czcigodny, uważał, że dym z gagatu  odpędza jadowite węże, a w księgach magicznych zapisano, że posypywanie gagatem  rozgrzanej do czerwoności siekiery jest zabiegiem zapewniającym spełnienie życzeń.
Był to także test na sprawdzanie dziewictwa.
Eliksir z gagatu gotowanego w winie uśmierzał ból zębów, a połączony z miękkim woskiem jako maść leczył tumorowe skrofuły
źródło
źródło
źródło

[Krystyna]

   
Na zdjęciu: największy JET znaleziony w Whitby. Zdjęcie zostało zrobione przed firmą W.Hamond, która sprzedaje biżuterię JET od 1860 roku do dnia dzisiejszego. Sklep słynie z biżuterii, a także muzeum rzadkiej biżuterii JET z okresu wiktoriańskiego. whamond.com

GAGAT/JET Whitby jest uważany za bardzo dobrej jakości i jest używany do produkcji prawie całej wiktoriańskiej biżuterii w Anglii. 
Najczęściej występuje między Robin Hoodem a Bulby Bays.
 Linia JET znajduje się w skałach, skąd kamienie są wypłukiwane i wpadają do wody, a stamtąd morze przenosi je na brzeg.

Co ciekawe, w maju i październiku w Whitby odbywa się Festiwal Gotycki, który przyciąga tysiące nieformalnych osób ku pamięci Drakuli. 
Historia słynnego wampira związana jest z Whitbym (kiedyś pływał tu w trumnie na statku). 
Miasto pełne jest postaci o przerażających makijażach, ubranych w czerń i fiolet.
 Ci, którzy mają okazję, kupują tutaj biżuterię z JET, która pasuje do obrazu.
źródło
więcej tutaj

[Krystyna]

   
Gagat ( jet, dżet, agstein, kacabr )
Podobnie jak diament, zbudowany jest całkowicie z węgla. 
Jednak na tym podobieństwa się kończą, ponieważ jest czarny  i nieprzezroczysty, podczas gdy diament, jak wiadomo, jest przejrzysty.
Bywa nazywany czarnym bursztynem.
Gagat to odmiana węgla brunatnego, skamieniałego drewna jednego z gatunków araukarii - drzewa iglastego, którego kilka gatunków rośnie w czasach 
dzisiejszych. 
Nazwa pochodzi od gr. lithos gagates (kamień z Gagas) i nawiązuje do rzymskiej nazwy miasta i rzeki w starożytnej Licji (Likji) w Azji Mniejszej (obecnie obszar Turcji).

Araukarie - wiecznie zielone drzewa - przeżywały swój rozkwit  około 180 mln lat temu (jura). 
Obumarłe przewracały się i tonęły w bagnach lub rzekach, były łamane i przenoszone do morza. 
Kiedy gałęzie i pnie nasiąknęły  wodą, zanurzały się i opadały na dno. 
Ogromne ciśnienie i szereg  procesów chemicznych zamieniały je w gagat. 
Twardszy gagat tworzył się na dnie mórz, miękki natomiast, jest pochodzenia słodkowodnego. 
Drzewne pochodzenie gagatu jest czasem kwestionowane ze  względu na obecność ziarnistej struktury w niektórych okazach, ale większość ma strukturę gładką. 
Występuje w formie  uwęglonych i sprasowanych fragmentów pni i gałęzi drzew,  barwy czarnej lub rzadziej ciemnobrunatnej. 
Łatwo pali się, wydzielając charakterystyczny zapach.

Gagat był używany od czasów paleolitycznych do różnych  celów. 
Wiele kultur uważało, że dym palonego kamienia ma  właściwości lecznicze.
Szlifowany i polerowany, charakteryzuje się tak wysokim połyskiem, że już od ok. 2000 roku p.n.e.,  na terenie dzisiejszego Peru wyrabiano z niego zwierciadła. 
Jako biżuteria wykorzystywany był dopiero, kiedy królowa  Wiktoria zaczęła nosić ozdoby gagatowe po śmierci księcia Alberta (1861). 
Stał się on standardem biżuterii żałobnej,  szczególnie w Anglii. 
Obecnie służy przeważnie jako kamień ozdobny, do wyrobu galanterii artystycznej (tzw. dżety - od  angielskiej nazwy kamienia) - figur, rzeźb, medalionów,  a czasem... guzików .
Ma także znaczenie kolekcjonerskie. 
W Polsce występuje miejscami dość licznie, utworzono nawet  rezerwat przyrody - Gagaty Sołtykowskie. 
Spotykany jest też w osadach jurajskich koło Opoczna (Odrowąż) i w rejonie  kieleckim.
Uważa się, że gagat z Whitby w Yorshire (północna  Anglia) ma najwyższą jakość i wartość jubilerską. 
Jest kamieniem lekkim o stałym współczynniku załamania światła.
Przesuszony może pękać. Ma wiele imitacji, zarówno  naturalnych (obsydian) jak i sztucznych.Prawdziwy gagat jest 
zawsze ciepły w dotyku.
źródło
źródło

[Krystyna]

   
Gagat jest bitumiczną odmianą węgla brunatnego.
Powstał z uwęglenia drzew z rodziny araukarii, które powszechnie rosły w Europie przed 180 milionami lat (za Wikipedią).
Twardość 3-4 w skali Mohsa. Pali się jak węgiel.

Robiono z niego ozdoby już w epoce brązu i żelaza. Archeologowie odkryli wiele ozdób z gagatu na Wyspach Brytyjskich i w Niemczech.
Natomiast w starożytnej Etiopii daninę dla króla perskiego przygotowywano z dwudziestu ciosów słoni przyozdobionych złotem i gagatem.

W zielniku z XVI w Marcin Siennik tak zanotował:
"Gagatek (...) jest kamień czarny i światły, a kiedy będzie zapalon, pomaga naprzeciw niemocy św. Walentego, diabły odpędza, albo, jeśliby przez usta człowieka mówili, tedy dym gagatkowynie da im mówić; żołądek wspomaga, gdy pokarmu przyjąć nie chce. Woda, w której by trzy dni moknął, czyni lekkie porodzenie. (...) Ten kamień diabelstwu i czarom się przeciwi, węże odgania."
Z gagatu robiono talizmany przeciwko złym mocom.
Ponadto podobno sam mistrz Twardowski używał gagatowego kamienia.

W czasach oświecenia gagatową biżuterię nosili zarówno panowie, jak i damy.
Lubiano ten kamień w dawnej Polsce tak bardzo, iż gagatkiem nazywano ulubieńca, pieszczocha.
Natomiast gagatek smorgoński to gach niepocieszony, nawiązujący swą niezręcznością do wychowanków słynnej Akademii Smorgońskiej, czyli niedźwiedzi.
Nie uważano wówczas w naszym kraju gagatu za kamień żałobny, chętnie noszono kosztowne guzy z gagatu do reprezentacyjnych strojów męskich - czerń gagatu podkreślała przez kontrast gamę barw atłasów, altembasów i złotogłowiu.
Dopiero wiek XIX zmienił usytuowanie gagatu w jubilerstwie - zaczął on być elementem biżuterii noszonej do czarnych strojów na znak żałoby narodowej, a także osobistej.

W okresie secesji nastąpił wzrost zainteresowania czarnymi kamieniami, niezwykłymi i zwłaszcza takimi, które pomagały magii.
Panie używały gagatu do obszywania szalów, haftów na jedwabiach czy atłasowych torebkach.
W czarnych kamieniach kochały się damy, pozujące na kobiety fatalne, a bez szczególnych wydatków można było zdobyć długie korale z gagatu, dodające tajemniczego uroku zawoalowanej pani.
Opracowane na podstawie: K. Maślankiewicz "Kamienie szlachetne" ; B. Krzywobłocka, R. Krzywobłocka "Tajemnice klejnotów".
źródło

[Krystyna]

   
Jest czarnym miękkim minerałem często błędnie nazywanym czarnym bursztynem - więcej jednak ma wspólnego z diamentem, jest bowiem pochodną węgla.
Błędne określenie wzięło się stąd, że podobnie jak bursztyn, gagaty wyrzuca na brzeg wzburzone morze.

W czasach starożytnego Rzymu gagat służył do rytuałów magicznych ku czci Minerwy - bogini sztuki i rzemiosła.
W średniowiecznej Europie wykonywano z niego w przyklasztornych warsztatach różne dewocjonalia- różańce, krucyfiksy, szkatuły. 
Miały chronić przed szatanem i siłami nieczystymi.

Ze względu na łatwość obróbki i polerowania od wieków stosuje się go do wyrobu biżuterii,  chociaż ostatnio odszedł jakby w zapomnienie zastąpiony przez onyks. 
Przy dzisiejszych narzędziach do obróbki kamieni częściej stosuje się kamienie twarde, bardziej odporne na ścieranie.
źródło

[Krystyna]

Jet/Gagat (Le jais ou jayet) to czarny nieprzezroczysty kamień pochodzenia organicznego (jak również np. Bursztyn i perły )
Nic dziwnego, ale pojawienie się Jet/Gagat wiąże się z drzewami iglastymi z rodziny Araukarievów 
(„rodzicami” Jet były właśnie te drzewa, które wyrosły w paleozoiku, a później przekształciły się w węgiel brunatny, który z kolei po przez wiele lat stał się kamieniem szlachetnym). 
Czasami dżet nazywany jest „czarnym bursztynem” (podobnie jak bursztyn ma zdolność elektryzowania się w wyniku tarcia) lub „czarnym jaspisem ”.
Jeśli chodzi o pochodzenie słowa „Gagat” - według Pliniusza nazwa pochodzi od miasta Gagas w Licji. 
A może słowo to pochodzi od „geshir” („geshiri” jest tłumaczone z ormiańskiego jako „noc”). 
Tak nazywał się odrzutowiec wyprodukowany na Kaukazie.

Od czasów starożytnych Gagat był bardzo szeroko stosowany do wykonywania wszelkiego rodzaju różańców, koralików i amuletów (a ten klejnot był w równym stopniu używany przez chrześcijan, muzułmanów i buddystów). 
W klasztorze Gelati przedmioty rytualne były wykonane z Jetu 

Jednak Gagat stał się powszechny nie tylko w środowisku religijnym. 
Piękne koraliki i kolczyki, naszyjniki, bransoletki, spinki do włosów zostały wykonane z Gagatu, a rękojeści noży zostały poinstruowane z tym kamieniem.

Jednak odrzutowi przypisuje się wiele magicznych i leczniczych właściwości. Hindusi nazywają dżet „Kamieniem Wielkiej Matki Świata” i wierzą, że może on pomóc w zrozumieniu karmy i ujawnieniu tajemnic minionych wcieleń. 
Chińczycy uważają, że ten kamień usuwa negatywną energię, a nawet robią z niego specjalne piłki do masażu. 
W średniowiecznej Europie fragmenty Gagatu spalano, aby pozbyć się złych duchów z domów, i nakładano na noworodki, aby chronić je przed złym okiem.

Obecnie Gagat nazywany jest „kamieniem nocy” ze względu na swój głęboki czarny kolor i tworzy amulety ochronne, które są w stanie pochłaniać czarne emanacje skierowane na nośniki kamieni. 
Uważa się również, że umieszczenie kamienia pod poduszką uchroni śpiącego przed koszmarami. 
A ten klejnot jest również uważany za symbol mądrości.
źródło

[Krystyna]

JET to kamień bogiń... złodziei i listonoszy
JET w starożytnych Indiach był czczony jako święty kamień Wielkiej Matki Świata.
 Wierzono, że każdy, kto ma przy sobie ten kamień, podlega jej opiece. 
W różnych krajach świata, niezależnie od siebie, uważany był za talizman chroniący przed złym okiem, czarami i złymi duchami. 
Talizmany z JET nosili starożytni Rzymianie, Celtowie, Anglosasi i Wikingowie.

Brytyjczycy wierzyli, że ten kamień może uczynić osobę niewidzialną, niewidzialną - przykryć swoją nocną osłoną. 
Dlatego JET był kochany przez wojowników, podróżników, złodziei i listonoszy - talizman chroniony przed niebezpieczeństwami i ukąszeniami węży i złych psów. 
Inną właściwością JET jest łagodzenie lęków i obaw, dodawanie odwagi. 
Dlatego przez długi czas JET był uważany za najlepszy amulet dla dzieci - pomaga radzić sobie ze strachem przed ciemnością i innymi fobiami. 
Wreszcie jest to piękny kamień, łatwo go odróżnić od innych czarnych kamieni - ma szlachetny żywiczny, powiedziałbym nawet "olejowy" połysk i głęboką czerń naturalny kolor...

Jet to jeden z tych kamieni, które są znane człowiekowi od wielu tysiącleci. 
Chcę podzielić się wrażeniami z mojego nowego szalonego znaleziska. 
Dla mnie szukanie biżuterii to zawsze trochę przygoda, trochę polowanie. 
W procesie są oczywiście badania marketingowe, ale generalnie to tylko hobby, przyjemność i odrobina magii. 
W biżuterii z kamieniami ważne jest dla mnie, aby znać całą drogę kamienia i skąd się wziął. 
Ważna jest też idea biżuterii, ale czasami są one tak piękne, że to wystarczy. 
W tym przypadku jest wszystko - wiem skąd wziął się kamień, widziałem człowieka, który go wykonał, kamień jest cudownie piękny i pomysł jest świetny - 1,5-metrowy naszyjnik jeJET można nosić jako pasek i jako koraliki, wiążąc je na różne sposoby. 
Wielu może zarzucić mi przesądy, ale niektóre kamienie w ich historii obrosły tyloma legendami, że one również stają się jego historią, a takie kamienie są szczególnie interesujące. 

O tym, jak te koraliki zostały „otrzymane” pisałam w artykule o wystawie „Świat kamienia” w Petersburgu .
 https://world-jewellery.livejournal.com/14248.html
W tym samym miejscu szczegółowo opisała historię mojego przyjaciela, który zniknął z radaru zamienił się w niewidzialność. 
Dlatego nie powtórzę.
 Dodam tylko, że to gruziński JET/GAGAT, jego złoże jest bardzo stare i znane, położone niedaleko Kutaisi. 
Kamień z tego złoża często nazywany jest „giszerem” (od ormiańskiego słowa „giszeri” – noc). 
Starożytni Grecy i Rzymianie nazywali kamień GAGAT/JETi teraz jest to jego najczęstsza nazwa, wydarzyło się to, jak pisze Pliniusz Starszy, od nazwy regionu Gages w starożytnej Licji w Azji Mniejszej, na terenie współczesnej Turcji. 
W rzeczywistości złoża (ponad 60) znajdowały się w pobliżu Erzurum w historycznej zachodniej Armenii, aw rejonie rzeki „GAGAT” najwyraźniej istniały „punkty sprzedaży”, nie było tam złóż strumieniowych.

Depozyt GAGAT/JET
Historyczne złoża znane są w wielu krajach – w Anglii (złoże Yorkshire), w Niemczech (Wirtembergia), w Hiszpanii (Asturia), a także na południu Francji. Złoża znajdują się w Indiach, Chinach, Wietnamie, na Kaukazie iw USA. W Rosji - na Kamczatce, Sachalinie, na Syberii Wschodniej (pola Burtinskoye i Mataganskoye). 
Na Krymie JET znajduje się w rejonie Bachczysaraju - w pobliżu Bałakławy znajduje się znane złoże "Kopalnie Beszuiskie". 
W złożach krymskich JET często występuje bezpośrednio w postaci drzew. 
JET znajduje się również w regionie Noworosyjsk i w Dagestanie. 
Internetowy wzór: jeśli starożytni ludzie żyli w pobliżu złoża, z pewnością zaczęli używać tego kamienia w biżuterii sakralnej i amuletach. 
A produkty JET rozprzestrzeniają się na znaczne odległości od niego.

GAGAT/JET, który mnie zainspirował, wydobywany jest w pobliżu Tkebuli, około 10 km od Kutaisi. 
W literaturze jest znany jako Gelati. 
W Gruzji nie jest jedyny, ale gisher z Kutaisi był bardzo znany ze swojej jakości i jest porównywalny z JET Whitby, o czym będzie mowa poniżej. 
ten inspirował dawnych poetów orientalnych, którzy często używali porównań z nim jako epitetów opisujących czarną południową noc, brwi, loki i oczy piękności. 
W wierszu Shota Rustaveli „Rycerz w skórze pantery” JET wspominany jest dziesiątki razy. 
Badacze twórczości poety zasugerowali nawet, że urodził się on w rejonie, w którym znajdowało się starożytne złoże JET - wieś Rustavi w Meskheti jest uważana za miejsce narodzin Shota Rustaveli, gdzie w pobliżu znajduje się kilka złóż JET. 
Biżuteria JET/GAGAT znajduje się podczas wykopalisk w stolicy Gruzji Mccheta.

Czarny bursztyn to kolejna popularna nazwa JET
Rzeczywiście, w jego pochodzeniu ważną rolę odgrywa dawne drewno iglaste, takie jak araukaria, bogate w żywice. 
W epokach mezozoiku i kenozoiku wpadł w muliste osady dna morskiego, w wyniku czego został do niego zablokowany tlen i uniknął fazy rozkładu. 
Oznacza to, że ten kamień jest rzeczywiście nieco zbliżony do bursztynu. 
JET nie jest minerałem, ma charakter organiczny, zbliżony do węgli i skamieniałego drewna. 
Pali się jak bursztyn, a po potarciu kamienie elektryzują się. 
Jeśli zazwyczaj definiując kamień przede wszystkim skupiamy się na tym, że kamienie naturalne są zimne w dotyku – z JET jest odwrotnie. 
Jest ciepły i bardzo lekki. To jego duży plus, zwłaszcza jeśli lubisz długie koraliki. 
Czasami jest błędnie nazywany agatem,

Magiczne właściwości JET/GAGAT
GAGAT jest uważany za kamień nocnych tajemnic, dlatego chroni człowieka przed strachem, tęsknotą i obsesjami. 
Osoba posiadająca JET może zidentyfikować przestępców i osoby podatne na magię. 
Być może z tego powodu pierścień z JET nosił Poncjusz Piłat, prokurator Judei.
Wszyscy starożytni autorzy piszą o silnych ochronnych magicznych właściwościach kamienia i ta opinia zbiega się z ogromną liczbą legend i wierzeń w różnych częściach ziemi.
 Epiphasus Levi, starożytny autorytet w dziedzinie mineralogii, pisze, że JET jest świętym kamieniem Wielkiej Matki. 
Od czasów starożytnych robiono z niego talizmany i amulety ochronne. 
Wiele przesądów związanych z JET było powszechnych w starożytnej Wielkiej Brytanii. 
Kawałki JETU trzymano w domu, wrzucano je do paleniska, aby święty dym oczyścił pomieszczenie z sił zła. 
W Irlandii fumigowano również pokoje, aby odpędzić duchy i czarowników, a także rozproszyć wpływ spisków, zaklęć i klątw. 
Ogólnie rzecz biorąc, w czasach starożytnych strumień był często częścią kadzidła, którego dym, nawiasem mówiąc, nie tylko wypędził siły zła ze świątyni, ale także pomógł kaszleć.
W Anglii JET nakładano na noworodki, aby uchronić je przed złym okiem i aby nie miały koszmarów. 
Jako kamień Bogini Matki, JET pomaga podczas porodu. 
Zabierali go ze sobą w drogę, aby uniknąć niebezpieczeństw, a także dawali go ludziom, z którymi rozstają się na długi czas – kamień łagodzi ból rozłąki i zachowuje wspomnienia. 
Wierzono również, że chroni przed ukąszeniami węży (pozwala kontrolować węże) i zatruciem. 
W Anglii wierzono, że kamień chroni również przed ukąszeniami złych psów.

W Gruzji i ogólnie na wschodzie dekoracje z JET były bardzo popularne od czasów starożytnych. 
Kolor kamienia kojarzył się z nocą i wierzono, że chroni on śpiącą osobę, chroni przed złymi snami i nocnymi lękami. 
W wielu krajach istniał zwyczaj noszenia przez dzieci naszyjników z JET
Kolor i blask JET służyły jako symbol nie tylko nocy, ale także innego świata, a także żałoby i smutku. 
Starożytni mistrzowie wyrzeźbili z niego rzeźby bogów podziemi - Plutona i Prozerpiny. 
W Indiach wierzono, że JET pomaga zrozumieć karmę i mądrość klanu, aby uzyskać pomoc przodków. 
Za to był również kochany przez czarowników i magów - z jego pomocą przeniknęli do innego świata, przywoływali dusze zmarłych i bronili się przed innymi czarownikami,
źródło

[Krystyna]

GAGAT w historii
JET jest często znajdowany przez archeologów. 
Szereg ciekawych znalezisk dokonano w Niemczech, w regionie Wirterberga oraz na przyległych terenach Szwajcarii. 
Wiek znalezionych figurek określa się na 14-15 tysięcy lat - to późna epoka lodowcowa. 
Okolica w tym czasie była podobna do tundry, klimat był surowy. 
Mieszkańcy zajmowali się polowaniem na jelenie. 
Niezwykłe paletolityczne Wenus lub bożki żeńskie, jak się je nazywa, mają niewielkie rozmiary - figurki mają 2-4 cm wysokości i mają dziury. 
Podobno były noszone na skórzanych sznurowadłach jak talizman. 
Podczas polerowania ujawniono zdolność JET do naelektryzowania. 
Kamyczki błyszczały i przyciągały puch i wełnę - prawdopodobnie przez starożytnych było to postrzegane jako boska manifestacja..
Wiele biżuterii zostało znalezionych w kurhanach z epoki brązu w Anglii i Szkocji. 
W pochówkach znajduje się biżuterię z JET, od pojedynczych koralików po wyszukane naszyjniki wykonane z setek koralików (2 tys. p.n.e.).
Starożytne znaleziska biżuterii z GAGAT gruzińskiego, a także brytyjskiego, sięgają epoki brązu.
 Rzeźbione bransoletki i pierścionki sprzed około 2 tysięcy lat przechowywane są w Muzeum Chersonez. 
Wiele dekoracji z JET znaleziono we Francji (Cuviak). 
Na wschodzie JET służył do wyrobu talizmanów, szachów i biżuterii, wśród których szczególne miejsce zajmowały koraliki. 
Według indiańskich wierzeń rzeźbienie w kamieniu było szeroko rozpowszechnione wśród Indian (USA)jet był symbolem czarnego nadiru - jednego z sześciu świętych kierunków.

Okres rzymski w historii JET również związane z depozytami w Wielkiej Brytanii. 
W 71 roku Rzymianie założyli miasto Eboracum (przyszły Jork). 
Ponieważ jakość licyjskiego JET do wykorzystania w biżuterii była krytykowana przez samego wielkiego uzdrowiciela Al-Biruniego, w Rzymie rozprzestrzenia się JET z Wielkiej Brytanii  
W 3-4 wieki Rzymianie zrobili z niego amulety. 
Wierzenia związane z JET najwyraźniej Rzymianie przejęli od Celtów. 
W Eboratum istniał ośrodek handlu JET, tam archeolodzy odkryli warsztat, w którym obrabiano kamień, od I wieku do obróbki używano tokarki.

Popularny rodzaj wisiorka z okresu rzymskiego przedstawia męskie i żeńskie sylwetki, az drugiej strony bijące brawo dłonie. 
Powszechne są także wisiorki z wizerunkiem Gorgony Meduzy – jak wiadomo na głowie miała węże w postaci włosów, a każdy, kto na nią spojrzał, zamienił się w kamień. 
Działka była jak najbardziej odpowiednia dla wyrobów z kamienia, a także odpowiadała legendzie, że JET przepędził węże. 
Jednocześnie Gorgona Meduza była w starożytności symbolem sukcesu, także militarnego – jej wizerunek zdobił zbroję Aleksandra Wielkiego.
 Czasami znajdują się wisiorki z koralikami. 
Rzymianie mają prawie wszystkie rodzaje ozdób z JETU, aż po ręczne lustra. 
Znane są okrągłe i wielokątne bransoletki złożone,
 Często spotykane są małe figurki misiów z otworem do naciągania - najprawdopodobniej służyły one jako centralna część naszyjnika. 
W IV wieku Rzymianie opuszczają Wielką Brytanię.
Wiele znalezisk z JET z epoki Wikingów znajduje się na dużym obszarze od Szkocji po Skandynawię. 
W IX wieku to samo Eboracum, które już nazywa się Yorkwick (wtedy York), staje się stolicą Wikingów. 
Najpopularniejszym talizmanem wikingów od JET jest zwinięta bransoletka z wężem. 
Oczywiście jest to również związane z przekonaniem o magicznej zdolności JETU do kontrolowania węży.

W średniowieczu JET porośnięty był wieloma mistycznymi interpretacjami - wierzono, że kamień pomaga znaleźć astralną ochronę w osobie zmarłych krewnych. 
W tym okresie powstało wiele przedmiotów o przeznaczeniu kultu chrześcijańskiego - krzyże, krucyfiksy, różańce, ikony, rzeźby. 
W Europie JET był również bardzo popularny jako materiał do dekoracji żałobnych.
 Moda na JET wstrząsnęła Europą od XV do początku XX wieku. 
W Niemczech słynęli bawarscy kamieniarze z Gmünde koło Monachium. 
W muzeum w Gmünde można zobaczyć wiele ciekawych produktów JET Centrum przetwarzania strumieniowego w Hiszpanii znajdowało się w Santiago de Compostella w Asturii.
 W XVII wieku rozdawano tam amulety z JET w formie figi (figi), aby chronić przed złym okiem i przy okazji przed złymi plotkami. 
Prawie wszystkie dzieci w tych rejonach nosiły naszyjniki z JET aż do lat 30. XX wieku.
źródło

[Krystyna]

Królowa Wiktoria z Anglii nosi biżuterię odrzutowców przez połowę swojego długiego życia.

Błędem byłoby sądzić, że zainteresowanie GAGATEM w Anglii powstało tylko w związku z żałobą w rodzinie królewskiej. 
10 lat przed śmiercią Księcia Małżonka Alberta, w 1851 roku, biżuteria firmy Whitby JET została wystawiona na Wystawie Światowej w Londynie i zyskała wielu wielbicieli, m.in. wśród rodziny królewskiej w osobie Królowej Bawarii i Cesarzowej Francji. 
Dla królowej Bawarii wykonano 1,5-metrowy łańcuch z JET. 
Biżuteria z czarnego kamienia wygląda bardzo efektownie i szlachetnie.
Whitby JET to kamień ze słynnej kopalni Whitby na wybrzeżu Yorkshire w Wielkiej Brytanii. 
Nawiasem mówiąc, w londyńskiej National Gallery znajduje się portret szkockiej królowej Marii Stuart, na którym ozdoby z JET symbolizują jej smutek z powodu upadku Kościoła katolickiego.

Ale przede wszystkim sama królowa Wiktoria patronowała JET z Whitby. 
W czasie żałoby, po śmierci ukochanego męża Alberta, który zmarł na tyfus w 1861 roku, zgodnie z protokołem, panie mogły pojawiać się na dworze jedynie w  zdobieniach z JET, co wpłynęło na sztukę rzeźbiarzy i jubilerów pracujących z tym kamieniem. 
W tym momencie James Storr otwiera sklep W.Hamond, który nadal działa i jest jedną z atrakcji miasta Whitby, przypominając czasy „gorączki JET”, kiedy warsztaty znajdowały się niemal we wszystkich domach Whitby. 
Nawiasem mówiąc, ceny w Wielkiej Brytanii nie są wysokie - mały piękny wisiorek można kupić za średnio 120 euro, bransoletkę od 400 euro,

Angielska królowa Wiktoria była w żałobie aż do śmierci w 1901 roku, przez około 40 lat. 
W tym okresie żałoba za połowę życia staje się w Anglii normą. 
Biżuteria królowej Wiktorii składała się z czarnych broszek, bransoletek, naszyjników - w Anglii w tym czasie zapotrzebowanie na taką biżuterię znacznie wzrosło. 
Szczególnie znane są ozdoby w postaci otwieranych medalionów, w których można umieścić portret lub kosmyk włosów. 
Ale jednocześnie dla fashionistek produkowano rzeźbione broszki w postaci kwiatów i owoców oraz inną czarną biżuterię - są bardzo eleganckie i nie zawsze były w żałobie. 
Żałoba była obserwowana w kilku etapach. 
W związku z tym biżuteria została wykonana całkowicie na czarno, a następnie w okresie „półżałoby” dodano kamienie o spokojnych melancholijnych tonach - szary, liliowy, fioletowy. 
Jednakże, w latach 80. XIX wieku królowa znów zaczęła nosić perły i diamenty. 
Po I wojnie światowej panie nie miały czasu na kosztowną biżuterię, w tym czasie Goodyear wynalazł plastik, a dokładniej wulkanizowaną gumę lub wulkanit. Vulcanite zastąpi JETw biżuterii, a modne panie będą musiały się z nimi zadowolić przez długi czas.
źródło