[Krystyna]

   
Ilex Paraguariensis
Yerba Mate – hiszpańska nazwa potoczna
Gatunek drzewa z rodziny Ostrokrzewowatych (Aquifoliaceae Bartl.).
Występuje w stanie dzikim w Ameryce Południowej, między 12 a 33° szer. geogr. pd.
Nazwę Ilex Paraguarensis tej roślinie nadał francuski botanik Auguste de Saint Hilaire w 1822 roku.

Wiecznie zielone drzewo dorastające nawet do 15 metrów wysokości, ale zwykle wysokość nie przekracza 6-8 metrów.
Kora biaława i gładka.
Liście zimozielone, odwrotnie podłużnie jajowate, z zewnątrz błyszczące, ząbkowane.          
Osiągają długość do 13 cm.
Rośliny zmienne, zarówno jedno- jak i dwupienne.
Kwiaty zawsze rozdzielnopłciowe, zebrane w pęczki w kątach liści, drobne, białe lub kremowe.
Mają mały, 4-5-działkowy kielich, 4-płatkową koronę zrośniętą do połowy, 1 czterokomorowy słupek o bardzo krótkiej szyjce i 4 pręciki przyrośnięte do korony.        
Kwitnie od października do grudnia.
Owoce czerwony, czarny lub żółty mięsisty pestkowiec, podobny do jagody, o średnicy 5-7 mm.
Zastosowanie
Sztuka kulinarna:
w Ameryce Południowej ostrokrzew ma znaczenie podobne jak herbata w Europie.
W celach spożywczych wykorzystywane są liście oraz gałązki w ustawowo określonych proporcjach do produkcji Yerba Mate.
Dziko rosnący Ostrokrzew ma aromatyczny, silny zapach i smak.
Napar z tej rośliny, znany jako Yerba Mate (herbata paragwajska, mate) przyrządza się z pokruszonych, suchych (rzadziej świeżych), specjalnie spreparowanych liści oraz gałązek.
Roślina uprawna:
W ciągu roku z jednego drzewa można zebrać 65 – 85 funtów suszonych liści.
Plony z jednego drzewa są zbierane co trzy lata, aby zapobiec "utracie mocy" rośliny.          
Historia uprawy
w XVII wieku przybyli do Paragwaju Jezuici założyli pierwsze większe plantacje.
Roślina lecznicza:
Indianie Guarani piją napar z liści Ostrokrzewu Paragwajskiego od czasów prekolumbijskich, aby oczyścić krew, wzmocnić włosy, zwiększyć odporność organizmu, zwalczyć zmęczenie i zredukować stres.
Surowiec zielarski:
Liście, zawierają 0,9 – 1,8% kofeiny, do 9,3% taniny oraz witaminy B.
Napar działa pobudzająco, rozszerza naczynia krwionośne, pobudza pracę serca.
Ciekawostki
W różnych częściach świata Ostrokrzew Paragwajski służy ludziom do nawiązywania więzi o charakterze nieformalnym opartej na wspólnym rytualnym piciu Yerba Mate.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ostrokrzew_paragwajski
https://es.wikipedia.org/wiki/Ilex_paraguariensis
źródło
źródło

[Krystyna]

Zgodnie z legendą sadzonki Ostrokrzewu znalazły się na ziemi dzięki dwóm boginiom.        
Księżyc i Chmura, chcąc zobaczyć, jak żyją ludzie zstąpiły na ziemię, gdzie zostały zaatakowane przez jaguara.
Z pomocą przyszedł im starzec, który w podzięce za uratowanie życia otrzymał od bóstwa nowy, nieznany rodzaj rośliny
Napar przyrządzony z jej liści miał dawać siłę i witalność oraz zapewnić ludzką przyjaźń.    
Indiańska tradycja do dzisiaj nakazuje "oddać" pierwsze zalanie św.Tomaszowi, zaś zużytą Yerbę spalić lub wysypać, czyli zwrócić matce-ziemi.

Zielone złoto
Początki picia Yerba Mate sięgają czasów prekolumbijskich.
Indianie Ameryki Południowej zaparzali ją w pękatych naczyniach i pili cedząc przez zęby.  
Z czasem wprowadzono sposób picia przez bambusową słomkę, która była pierwowzorem dzisiejszej, metalowej bombilli.
Lecznicze właściwości tajemniczego indiańskiego naparu jako pierwsi zauważyli Jezuici, którzy w połowie XVII wieku dotarli do dorzecza Parany zamieszkiwanego przez wielkich miłośników mate- Indian Guarani.
Misjonarze rozpropagowali zwyczaj picia naparu w Europie, gdzie miał on stanowić alternatywę dla czarnej herbaty.
Pierwsze plantacje zaczęły powstawać na początku XX wieku na terenie Ameryki, a istotną rolę w tym procesie odegrali polscy osadnicy, którzy w 1900 roku przybyli do Tierra Colorada w Argentynie.
Wśród nich był Jan Szychowski- twórca pierwszej, kompletnej maszynerii do młyna pracującego na plantacjach.
Picie Mate jest szczególnie popularne w Argentynie, Brazylii, Paragwaju, Urugwaju oraz krajach Bliskiego Wschodu, jak Syria i Liban
Największe plantacje Ostrokrzewu znajdują się w rodzinnym kraju tanga, a zwłaszcza w dwóch jego prowincjach- Missiones i Corrientes, gdzie określa się go mianem zielonego złota.
Roczna konsumpcja Yerba Mate w Argentynie przekracza 180 kilogramów.
Picie naparu jest tam tak popularne, że nawet na stacjach benzynowych stoją dystrybutory z wodą przeznaczoną do parzenia listków.

Ceremonia picia
W krajach Ameryki Południowej picu Yerba Mate towarzyszy swoity rytuał.
Wita się nią gości, częstuje podczas uroczystości rodzinnych, stanowi nieodłączny element spotkań w gronie przyjaciół.
Mistrzem ceremonii jest najczęściej gospodarz, który przygotowuje napar i jako pierwszy go wypija.
Odgłos "siorbania"( w tym wypadku wskazany) oznacza, że Yerba powinna być ponownie zalana i przekazana w kolejne ręce.
Osoba, której podano napój wypija wszystko do dna i oddaje naczynie w ręce gospodarza nie dziękując, gdyż to oznaczałoby pominięcie w kolejnej rundzie.
Mate przekazywana jest wszystkim uczestnikom spotkania, a ceremonia trwa do momentu, w którym ostatni z nich podziękuje

Używka, która nie uzależnia
Yerba Mate w smaku przypomina słabą, Zieloną Herbatę z lekko pikantnym posmakiem.
Ma słodkawo-ziołowy zapach.
Reguluje ciśnienie krwi, pobudza trawienie, układ nerwowy i stymuluje pracę serca.
Zawiera bardzo dużo witamin (m.in. A, C,E,B1, B2),soli mineralnych oraz przeciwutleniaczy wykazujących właściwości antynowotworowe
Działa korzystnie na włosy i paznokcie, obniża poziom cholesterolu, wspomaga leczenie alergii.
Dzięki zawartości mateiny- unikalnej substancji zawartej wyłącznie w liściach Ostrokrzewu Paragwajskiego nie powoduje uzależnienia.
Mateina, która jest odpowiednikiem kofeiny, ma działanie pobudzające jednak nie wywołuje drażliwości i nie utrudnia zasypiania.

Abc mate, czyli wszystko co początkujący matero wiedzieć powinien
Yerba mate- wysuszone liście Ostrokrzewu Paragwajskiego
mate- skrót od Yerba Mate, ale także naczynie do picia ( wykonywane z drewna, tykwy lub metalu)
Bombilla-rurka przez którą pije się mate
Terere- Yerba Mate w wersji "na zimno", pita z ziołami lub owocami( szczególnie popularna w Paragwaju)
Guampa- naczynie do picia terere( wykonywane najczęściej z bydlęcego rogu lub kopyta)
Palo Santo- drzewo, z którego wykonuje się naczynia do picia mate
Matero- osoba przygotowująca mate
Cebador- osoba serwująca mate( zazwyczaj gospodarz)
Mate con Bobilla- wspólne picie mate
Mate Russo- sposób picia wymyślony przez emigrantów rosyjckich- yerba mate z sokiem owocowym
(najczęściej pomarańczowym)
Mate Cocido- mate w torebkach ekspresowych
Compuesta- mate z dodatkiem ziół- mięty, tymianku, lipy, rumianku
Lavado- mate po wielu dolewkach
Yrbera- pojemnik do przechowywania mate
Magdalena Ramos
http://kuryercyniczny.pl/2012/09/12/gawe...ragwajski/
http://donmate.ru/articles/77-o-rastenii...agvajskij/

[Krystyna]

   
Historia używania i uprawy yerba mate
Przypuszcza się, że Indianie Guarani jako pierwsi używali yerba mate i wprowadzili ją do innych grup etnicznych jak Indianie Keczua czy Chiriguano.
 Prawdopodobnie również Hiszpanie poznali zwyczaj picia mate od Indian Guarani.
 Pierwszymi ludźmi, którzy uprawiali ostrokrzew paragwajski byli misjonarze jezuiccy, którzy około 1670 roku posiadali już uprawy yerba mate.
Wygnanie jezuitów z terytoriów hiszpańskich w 1767 roku było krokiem wstecz w historii yerba mate.
 Powrócono do pozyskiwania yerba mate z drzew rosnących naturalnie w lasach.
Można powiedzieć, że trwało to aż do początku XX w, choć plantacje mate powróciły w dystrykcie Nueva Germania, Paragwaj i Santa Ana, Argentyna w 1897r.
Produkcja yerba mate nie zniknęła całkowicie wraz z plantacjami jezuitów, choć została znacznie zmniejszona.
 W pozostałej części okresu kolonialnego picie yerba mate, które rozprzestrzeniało się szeroko, utrzymało się nawet w rejonie Wicekrólestwa Peru, gdzie występuje inny gatunek ostrokrzewu o właściwościach pobudzających (Ilex guayusa).
 Handel utrzymywał się i yerba mate była powszechnie używana na terenie, który dziś należy do Peru i Ekwadoru.
Gdy kolonie hiszpańskie zyskały niezależność i rozwinął się wolnych handel, zaczęto wprowadzać herbatę, która stopniowo wyparła yerba mate z tych państw.
W 1820 roku, po serii wojen między Koroną Hiszpańską i Portugalską, a następnie walkami o niepodległość, w osadach schrystianizowanych Indian zniknęły całkowicie zmniejszające się plantacje yerba mate.
 Polityka izolacji i kontroli handlu międzynarodowego, wprowadzona przez pierwszego gubernatora niezależnego Paragwaju, spowodowała, że w 1820 r Brazylia rozpoczęła wykorzystywać komercyjne naturalnie rosnące ostrokrzewy paragwajskie.
Najłatwiej dostępne były drzewa rosnące niedaleko Kurytyby w brazylijskim stanie Paraná.
Gdy zasoby wyczerpywały się, przesuwano się na zachód. Brazylijski towar, znany na rynku jako „Paragwajskie mate”, uważano za niższej jakości niż towar pochodzący z Paragwaju.
Jednakże z czasem zastąpił on mate z Paragwaju.
Pod koniec dziewiętnastego wieku przetrzebione naturalne zasoby były motywacją do ponownego założenia plantacji ostrokrzewu paragwajskiego. Szczególnie w Argentynie udało się to z powodzeniem.
Jednocześnie wzrosła produkcja yerba mate w Argentynie i poszerzył się obszar uprawy mate w południowej Brazylii (Paraná, Santa Catarina, Rio Grande do Sul, Mato Grosso do Sul). Niestety znikanie coraz większych obszarów lasów zaczęło zagrażać ochronie różnorodności genetycznej ostrokrzewów paragwajskich.

Skomplikowana historia ekonomiczna yerba mate, charakteryzująca się okresami niedostatku i nadmiernego popytu, okresy fałszowania innymi roślinami i metoda przygotowania napoju uważana przez wielu za niehigieniczną, miały wpływ na ograniczone rozprzestrzenienie mate poza Amerykę Południową.
źródło
źródło
źródło

[Krystyna]

   
O kulturze picia, parzenia yerba mate opowiada Wojciech Cejrowski
http://plantacjapozytywnychmysli.blogspo...-mate.html
http://www.youtube.com/watch?v=ubCFSRsEX...r_embedded

[Krystyna]

               

Yerba Mate, to jak wiadomo, zmielone listki i gałązki z Ostrokrzewu Paragwajskiego.
 Jak się okazuje, Mate dzieli się na wiele gatunków i rodzajów.
 Każdy z nich pochodzi z innej plantacji i każdy z nich przygotowywany jest w inny sposób.
 Na smak Yerby wpływają również takie czynniki jak pogoda, klimat czy gleba.
 Możemy więc podzielić rodzaje Yerby na kraj, w którym się ją uprawia, składniki z którymi się ją przyrządza, oraz na ogólne walory smakowe.

Yerba zależna od kraju
W Paragwaju Mate suszy się wraz z patyczkami nad dymem z ogniska.
 Taki proces obróbki nadaje suszowi niesamowity smak i aromat wędzonej śliwki i tytoniu, który jest bardzo popularny i pożądany w tym kraju.

 Najwięcej jednak odmian i gatunków Yerby można znaleźć w Argentynie, choć susz jest odrobinę słabszy niż ten, produkowany w Paragwaju, gdyż czas jego leżakowania jest krótszy.

Jeśli cenicie sobie Erva Mate, czyli yerbę z drobno zmielonymi liśćmi, pionierami w jej produkcji są Brazylijczycy, u których ten właśnie rodzaj Mate jest niezwykle popularny.
https://www.yerbamatelab.com/types-of-yerba-mate/
https://chatkazyerbamate.pl/to-ile-jest-...jow-yerby/

[Krystyna]

https://www.amimate.fr/la-yerba-mate-ces...sommation/