Perz właściwy (Elymus repens (L.) Gould., syn. Agropyron repens (L.) P. Beauv., Triticum repens L.)
Gatunek byliny należący do rodziny wiechlinowatych.
Perz właściwy (Agropyron repens) nazywany także psią trawą, psią paszą lub psim zębem rośnie dziko w całej Europie a także na Syberii w Afryce i w Ameryce Północnej.
U nas jest bardzo pospolitym i trudnym do wytępienia chwastem ogrodów, pól uprawnych, nieużytków, zarośli i polan leśnych.
Zauważono, że najbardziej rozrasta się w zasiewach pszenicy.
Już staropolskie przysłowie mówiło, że „czym złodziej w komorze, a wilk w oborze lub świnie w szkodzie, tym perz w ogrodzie”.
Jest on wieloletnią trawą wytwarzającą bardzo silnie rozgałęzione rozłogi podziemne o żółtawej barwie i słodkawym smaku, a nad ziemią cienkie i płaskie źdźbła zakończone kłoskiem.
W lecznictwie używa się kłączy perzu (Rhizoma Agropyri syn. Rhizoma Graminis) wykopywanych późną jesienią lub wczesną wiosną przed rozpoczęciem wegetacji.
Są one wtedy mięsiste i kruche.
Po otrzepaniu z ziemi płucze się je, a następnie suszy na słońcu lub w podwyższonej temperaturze, nie przekraczającej jednak 40°C, po czym oczyszcza szczotkami lub ociera na sitach, eliminując w ten sposób drobne korzonki.
Do celów leczniczych po wysuszeniu rozłogi tnie się na drobne kawałki.
Już w średniowieczu perzu nazywanego wtedy „manną kalabryjską” używano jako leku „zmniejszającego obstrukcję bez szkody chorego”, a jego świeży sok podawano dzieciom jako środek przeciwrobaczy.
Z kłączy zmielonych na mąkę z dodatkiem kaszy i mleka sporządzano pożywną zupę.
Wytwarzano z nich również syrop do słodzenia napojów, piwo, a nawet gorzałkę.
Współczesne lecznictwo wykorzystuje znajdujące się w kłączach perzu związki cukrowe m.in. fruktan, fruktozę, inozytol oraz kwasy organiczne, zwłaszcza kwas glikolowy i glicerolowi, a także sole mineralne zasobne w rozpuszczalną krzemionkę.
Mannitol, kwas glikolowy i inne związki zwiększają ilość wydalanego moczu, a w nim szkodliwych produktów przemiany materii. Kwasy glikolowy i glicerolowy przyśpieszają jednocześnie procesy utleniania szkodliwych związków w tkankach, co prowadzi do obniżenia ich zawartości w organizmie. Jest to tzw. „działanie czyszczące krew”.
Rozpuszczalna krzemionka wywiera natomiast korzystne działanie ochronne na skórę, błony śluzowe, narządy wewnętrzne, tkankę łączną i naczynia krwionośne, nadając im właściwą elastyczność i odporność.
Współdziałający z krzemionką inozytol, obniża poziom tłuszczów i cholesterolu we krwi, co przeciwdziała stłuszczeniu wątroby.
Ponadto kłącza perzu działają łagodnie przeczyszczająco, regulując w ten sposób częstotliwość wypróżnień.
Wykazują także działanie antybiotyczne, żółciopędne i przeciwgorączkowe.
W związku z tym kłącza perzu stosuje się przede wszystkim jako leki moczopędne przy nieżytach nerek, obrzękach, kamicy moczowej oraz przy nadciśnieniu.
Zaleca się je również przy dolegliwościach wątroby związanych z niedostatecznym wydzielaniem żółci oraz przy różnych schorzeniach związanych z nieprawidłową przemianą materii m.in. przy trądziku.
Używa się ich także przy skłonności do zaparć i otyłości.
W domu, z 1 1/2 łyżki wysuszonych kłączy zalanych 2 szklankami letniej wody, doprowadzonych powoli do wrzenia, a następnie gotowanych pod przykryciem około 5 minut można sporządzić odwar.
Po odstawieniu na 15 minut do naciągnięcia i odcedzeniu pije się go po 1/2–2/3 szklanki od 2 do 4 razy dziennie.
Przy dolegliwościach chronicznych taką kurację przeprowadza się przez 3–4 tygodnie.
Ponieważ perz nie zawiera żadnych substancji szkodliwych dla organizmu, odwar z niego można pić w ilości do 1 litra dziennie.
źródło
źródło
