18-05-2015, 19:07
Jadeit cenniejszy niż złoto
Agata Świerzowska, Michał Wasilewski
Średniowieczna Europa nie znała Jade.
Nie pojawiają się o nim wzmianki w pismach mineralogicznych ani farmakopeach.
W XIII w. Marco Polo, odbywszy podróż do Chin, pośród wielu innych rzeczy wspomina o „zielonym kamieniu”, nazywając go Jasper.
Określenie to będzie pokutowało w nomenklaturze europejskiej do XVIII w., podobnie jak green jJasper.
Częstsze kontakty Portugalczyków z Chinami, szczególnie po założeniu w XVI w. kolonii handlowej Macao u ujścia rzeki Canton, umożliwiły lepsze poznanie owego kamienia.
Wiadomo, że Chińczycy zwali go yu i stosowali jako lekarstwo na choroby nerek i układu moczowego.
Z tej właśnie przyczyny zaczęto nazywać go piedra de mijada, co oznacza dosłownie „kamień moczowy”.
Nazwę tę przyjęli Hiszpanie (piedra de hijada).
Jade w historii
Do połowy XVII w. nie wspominają o tym kamieniu żadne lapidariusze, nawet te największe, stanowiące ówczesne kompendia wiedzy na temat kamieni szlachetnych (np. Camillus Leonardus piszący ok. 1502 r. Speculum Lapidum, wielkie dzieło opisujące ponad 200 kamieni wykorzystywanych w medycynie, nie wspomina jeszcze o tym kamieniu).
Dopiero we francuskim wydaniu dzieła Anzelma de Boot (Boetiusa) Gemmarum et Lapidum Historia... z 1644 r. po raz pierwszy pojawia się Pierre Nephritique.
Od tej pory w pismach łacińskojęzycznych zaczyna też występować termin lapis nNephriticus.
Najwcześniejsze europejskie opisy „wielkiej drogocenności” (jak nazywali zielony kamień Aztekowie) w kontekście amerykańskim pojawiają się w 1519 r. w relacjach z wyprawy Corteza do Meksyku.
Wspomina się w nich o Piedras Verdes.
W jedenaście lat później Bernardino de Sahagún w Historia general de las cosas de la Nueva Espańa wymienia Piedra Verde precioso.
W 1596 r. w raporcie The Discoverie of Guiana sir Waltera Raleigha po raz pierwszy spotykamy określenia Piedra de hijada oraz Piedra de los riEones.
Jest jednak rzeczą ciekawą, że ani Aztekowie, ani inne ludy Nowego Świata nie przypisywały Jade właściwości leczniczych.
Rabunkowy import dóbr amerykańskich, a wśród nich również Jade, doprowadził już po upływie jednego wieku do wyczerpania się tamtejszych zasobów.
To z kolei przyczyniło się do zwrócenia uwagi na azjatyckie źródła zielonego kamienia, a jego zauważalna odmienność od amerykańskiego kuzyna była powodem nadania mu imienia Nephrite.
Nazwa współczesna – Jade – pojawia się w Europie po raz pierwszy w 1727 r. w Chambers Encyclopedia.
Powstała ona zapewne wskutek pomyłki drukarskiej.
Z Hiszpanii nazwa Piedra De Hijada przedostała się bowiem do Francji, gdzie przyjęła formę Pierre De L’ejade, ale wskutek błędu składu przekształciła się w Pierre Le Jade.
W tej formie (Jade) przejmują ją Anglicy, następnie rozpowszechnia się w innych językach europejskich.
W Chinach, obok wspomnianego yu, występuje szereg innych nazw odnoszących się do Jade i niekiedy funkcjonujących do dnia dzisiejszego.
Dla przykładu wspomnijmy, że zielony, turkiestański Nefryt nazywany był fei-ts’ui („zimorodek”) lub później chen yu („prawdziwy jade”).
Dostrzeżoną niegdyś różnicę pomiędzy kamieniami pochodzącymi z Chin i Ameryki potwierdził w 1863 r. francuski chemik i mineralog Alexis Damour.
Wyodrębnił on dwa minerały: Nefryt i Jadeit (czyli podobny do Jade).
W świetle współczesnych badań mineralogicznych rodzinę zielonych kamieni, uważanych za drogocenne zarówno w prekolumbijskiej Ameryce, jak i w Chinach, tworzy całkiem pokaźna grupka minerałów.
Jadeit to krzemian łańcuchowy z grupy piroksenów, natomiast Nefryt jest odmianą tremolitu lub aktynolitu z domieszkami ferroaktynolitu (minerałów z grupy krzemianów wstęgowych – amfiboli), powstałą wskutek sfilcowania ich włóknistych lub pręcikowych osobników.
Gemmologia dopuszcza natomiast nazwę Jadeit dla kamieni ozdobnych zawierających domieszki egirynu (piroksen tworzący z jadeitem tzw. szereg izomorficzny), diopsydu, kosmochloru (minerał z grupy piroksenów, bardzo rzadko spotykany w skałach ziemskich) czy akermanitu (minerału z grupy melilitów – krzemianów grupowych).
W praktyce gemmologicznej również Ureit, Chloromelanit i Szechenit bywają zazwyczaj nazywane Jadeitem.
Jadeit właściwy i Nefryt określa się wspólną nazwą jade.
Osobną grupę tworzą minerały nie uznawane współcześnie za należące do grupy Jade.
Były i są one wykorzystywane jako substytuty lub podróbki Jade.
warto przeczytać całość....
źródło
źródło
Agata Świerzowska, Michał Wasilewski
Średniowieczna Europa nie znała Jade.
Nie pojawiają się o nim wzmianki w pismach mineralogicznych ani farmakopeach.
W XIII w. Marco Polo, odbywszy podróż do Chin, pośród wielu innych rzeczy wspomina o „zielonym kamieniu”, nazywając go Jasper.
Określenie to będzie pokutowało w nomenklaturze europejskiej do XVIII w., podobnie jak green jJasper.
Częstsze kontakty Portugalczyków z Chinami, szczególnie po założeniu w XVI w. kolonii handlowej Macao u ujścia rzeki Canton, umożliwiły lepsze poznanie owego kamienia.
Wiadomo, że Chińczycy zwali go yu i stosowali jako lekarstwo na choroby nerek i układu moczowego.
Z tej właśnie przyczyny zaczęto nazywać go piedra de mijada, co oznacza dosłownie „kamień moczowy”.
Nazwę tę przyjęli Hiszpanie (piedra de hijada).
Jade w historii
Do połowy XVII w. nie wspominają o tym kamieniu żadne lapidariusze, nawet te największe, stanowiące ówczesne kompendia wiedzy na temat kamieni szlachetnych (np. Camillus Leonardus piszący ok. 1502 r. Speculum Lapidum, wielkie dzieło opisujące ponad 200 kamieni wykorzystywanych w medycynie, nie wspomina jeszcze o tym kamieniu).
Dopiero we francuskim wydaniu dzieła Anzelma de Boot (Boetiusa) Gemmarum et Lapidum Historia... z 1644 r. po raz pierwszy pojawia się Pierre Nephritique.
Od tej pory w pismach łacińskojęzycznych zaczyna też występować termin lapis nNephriticus.
Najwcześniejsze europejskie opisy „wielkiej drogocenności” (jak nazywali zielony kamień Aztekowie) w kontekście amerykańskim pojawiają się w 1519 r. w relacjach z wyprawy Corteza do Meksyku.
Wspomina się w nich o Piedras Verdes.
W jedenaście lat później Bernardino de Sahagún w Historia general de las cosas de la Nueva Espańa wymienia Piedra Verde precioso.
W 1596 r. w raporcie The Discoverie of Guiana sir Waltera Raleigha po raz pierwszy spotykamy określenia Piedra de hijada oraz Piedra de los riEones.
Jest jednak rzeczą ciekawą, że ani Aztekowie, ani inne ludy Nowego Świata nie przypisywały Jade właściwości leczniczych.
Rabunkowy import dóbr amerykańskich, a wśród nich również Jade, doprowadził już po upływie jednego wieku do wyczerpania się tamtejszych zasobów.
To z kolei przyczyniło się do zwrócenia uwagi na azjatyckie źródła zielonego kamienia, a jego zauważalna odmienność od amerykańskiego kuzyna była powodem nadania mu imienia Nephrite.
Nazwa współczesna – Jade – pojawia się w Europie po raz pierwszy w 1727 r. w Chambers Encyclopedia.
Powstała ona zapewne wskutek pomyłki drukarskiej.
Z Hiszpanii nazwa Piedra De Hijada przedostała się bowiem do Francji, gdzie przyjęła formę Pierre De L’ejade, ale wskutek błędu składu przekształciła się w Pierre Le Jade.
W tej formie (Jade) przejmują ją Anglicy, następnie rozpowszechnia się w innych językach europejskich.
W Chinach, obok wspomnianego yu, występuje szereg innych nazw odnoszących się do Jade i niekiedy funkcjonujących do dnia dzisiejszego.
Dla przykładu wspomnijmy, że zielony, turkiestański Nefryt nazywany był fei-ts’ui („zimorodek”) lub później chen yu („prawdziwy jade”).
Dostrzeżoną niegdyś różnicę pomiędzy kamieniami pochodzącymi z Chin i Ameryki potwierdził w 1863 r. francuski chemik i mineralog Alexis Damour.
Wyodrębnił on dwa minerały: Nefryt i Jadeit (czyli podobny do Jade).
W świetle współczesnych badań mineralogicznych rodzinę zielonych kamieni, uważanych za drogocenne zarówno w prekolumbijskiej Ameryce, jak i w Chinach, tworzy całkiem pokaźna grupka minerałów.
Jadeit to krzemian łańcuchowy z grupy piroksenów, natomiast Nefryt jest odmianą tremolitu lub aktynolitu z domieszkami ferroaktynolitu (minerałów z grupy krzemianów wstęgowych – amfiboli), powstałą wskutek sfilcowania ich włóknistych lub pręcikowych osobników.
Gemmologia dopuszcza natomiast nazwę Jadeit dla kamieni ozdobnych zawierających domieszki egirynu (piroksen tworzący z jadeitem tzw. szereg izomorficzny), diopsydu, kosmochloru (minerał z grupy piroksenów, bardzo rzadko spotykany w skałach ziemskich) czy akermanitu (minerału z grupy melilitów – krzemianów grupowych).
W praktyce gemmologicznej również Ureit, Chloromelanit i Szechenit bywają zazwyczaj nazywane Jadeitem.
Jadeit właściwy i Nefryt określa się wspólną nazwą jade.
Osobną grupę tworzą minerały nie uznawane współcześnie za należące do grupy Jade.
Były i są one wykorzystywane jako substytuty lub podróbki Jade.
warto przeczytać całość....
źródło
źródło