[Krystyna]

   
Hematyt, Hematite,
Nazwa minerału pochodzi od greckiego hematikos - krwisty (ten sam rdzeń ma "hemoglobina" i "hemato-logia").
Nie zawsze minerał ten ma barwę wiśniowoczerwoną, ale zawsze wiśniowa jest jego rysa.  
Dawna polska nazwa hematytu - krwawnik - wiązała się z obyczajem odciskania  hematytowej pieczęci na dokumentach.
O posiadaczach herbu szlacheckiego mówiono, że "pieczętują się krwawnikiem".

Hematyt zawiera 69,9% żelaza, czyli nieco mniej niż magnetyt.

Hematyt to najważniejsza ruda żelaza występująca w złożach różnych typów i o różnej genezie.
Najpiękniejsze jego kryształy można spotkać w złożach kontaktowych, na granicy skał magmowych i wapieni.
Przykładem - złoże Rio Marina na wyspie Elbie, eksploatowane już przez Etrusków.

W 1817 r. niemiecki mineralog Breithaupt stwierdził, że w ciągu 10 dni na ścianach obserwowanego przez niego krateru Wezuwiusza powstała warstwa hematytu
o grubości 1 m.
Podobne zjawisko zaobserwowano też na Stromboli.
Piękne kryształy pochodzenia wulkanicznego znane są z Madery.
W wyniku działalności podmorskich wulkanów powstało pokładowe złoże Lahn-Dill w Nadrenii.

Najważniejszy gospodarczo jest hematyt z rud hematytowo-magnetytowych występujących  w skałach metamorficznych - kwarcytach żelazistych - znanych z rejonu Itabiry (Brazylia),  Krzywego Rogu (Ukraina), Kurskiej Anomalii Magnetycznej (Rosja), Zachodniej Australii, Labradoru (Kanada), Nimby (Liberia), Jeziora Górnego (USA);
w tych ostatnich grubość soczewek dochodzi do 300 m.
Złoża powyższe powstały w prekambrze, w wyniku przepojenia skał krzemionkowych  związkami żelaza pochodzącymi z podmorskiego wulkanizmu.
W złożach tych - hematytowi, który jest minerałem wtórnym -towarzyszy magnetyt, getyt i syderyt.
Obecność rud Krzywego Rogu znanych od 200 lat, potwierdził francuski geolog Barbot-de-Marny w 1869 r.
Rozpoznawali je m.in. polscy geolodzy - Stanisław Kontkiewicz i Aleksander Michalski.

W Polsce na hematyt natrafiono w Rudkach i Nowej Słupii k. Kielc (w obu - żelaziak czerwony i śmietana hematytowa), Zagnańska (śmietana hematytowa),    
w Tatrach (Huciska, Tomanowa, Dolina Chochołowska i in.), w kujawskich słupach solnych (Inowrocław).
Dawniej eksploatowano go na Dolnym Śląsku między Gołaczowem a Lewinem Kłodzkim, w Stanisławowie k. Jawora, Kowarach, Hermanowicach, Wilczej i in.

Rudy hematytowe są jednymi z najbogatszych rud żelaza.
Otrzymuje się z nich wzbogacone w żelazo koncentraty.
Do ich przeróbki nieodzowne jest dodawanie topników, czyli skał węglanowych - wapieni i dolomitów.
Hematyt ma zastosowanie jako środek do polerowania.
Służy też do wyrobu pigmentów i barwników, m.in. ceramicznych.