Ostatnie wątki

Statystyki
  • Postów na forum:212.075
  • Wątków na forum:12.354
  • Użytkownicy:1.937
  • Najnowszy użytkownik:Bogdanito


Napisane przez: Krystyna
05-10-2011, 00:04
Forum: Drzewa, krzewy, pnącza
- Odpowiedzi (3)

   
Albizia- Albicja  
Rodzaj roślin z rodziny bobowatych (Fabaceae).
Obejmuje co najmniej 137 gatunków występujących w tropikach i strefie subtropikalnej w Azji, Afryce, Australii i w obu Amerykach.
 Rośliny te zasiedlają rożne siedliska, od wilgotnych lasów równikowych po lasy siedlisk suchych.
Nazwa naukowa upamiętnia włoskiego przyrodnika Filippo del Albizzi'ego. Wiele gatunków uprawianych jest jako rośliny ozdobne, szczególnie rozpowszechniona w tej roli została Albicja biało-różowa
Pozbawione cierni krzewy i drzewa osiągające do 40 m wysokości
Kwiaty charakterystyczne z powodu długich i licznych pręcików.
Skupione są w baldachach, główkach, kłosach i pęczkach, czasem z pojedynczymi kwiatami wyraźnie większymi od innych w kwiatostanie.
źródło

Wydrukuj tę wiadomość


Napisane przez: Krystyna
04-10-2011, 23:59
Forum: Drzewa, krzewy, pnącza
- Odpowiedzi (3)

   
Sideroxylon Spinosum
synonym Argania Spinosa,
Gatunek drzewa z monotypowego rodzaju Argania z rodziny sączyńcowatych.
Endemit występujący wyłącznie w regionie Sus w południowym Maroku, pomiędzy As-Sawirą, a Agadirem na terenach obejmujących 700-800 tys. hektarów.            
Ocenia się, że na terenie tym występuje około 21 milionów drzew arganowych, odgrywających ważną rolę w funkcjonowaniu tego środowiska.
Notuje się jednak ciągły spadek ich liczby. 
Zdziczałe drzewa tego gatunku rosną także w południowej Hiszpanii
Drzewo jest cierniowe i osiąga wysokość 8-10 metrów.
Pień Arganii jest często poskręcany i sękaty, co pozwala kozom wspinać się na drzewa i zjadać ich liście oraz owoce
Liście
Łopatkowatego kształtu są skupione w szczytowych partiach gałązek.
Kwiaty
Drobne, skupione w pęczkach w kątach liści.
Korona kwiatu kubeczkowata.
Owoce
Posiadają zielony, mięsisty miąższ jak oliwka, ale są większe (do 5 cm długości) i bardziej okrągłe.
W środku znajduje się orzech z bardzo twardą skorupą, które zawiera jeden, dwa a nawet trzy ziarna w kształcie migdałów.

Zastosowanie
Z nasion wytwarzany jest olej jadalny zawierający do 68% ekstraktu.
Jest on wykorzystywany do gotowania, do oświetlenia i do wyrobu mydeł.
Wytłoki z nasion służą jako dobra pasza dla wielbłądów, owiec i bydła i kóz.
W wyniku fermentacji miąższu owoców uzyskiwany jest napój alkoholowy o nazwie mahia d'Argan.
Lekkie drewno służy do wyrobu mebli, w tym dekorowania skrzyń wyrabianych w Essaouirze.
Jako opał uzyskiwany jest dobrej jakości węgiel drzewny.
Zresztą jako paliwo wykorzystywane jest zarówno drewno, jak i łupiny orzechów.
Korzenie drzewa Arganowego wrastają głęboko w poszukiwaniu wody, tym samym pomagają rozpulchniać ziemię i zapobiegają erozji.
https://en.wikipedia.org/wiki/Sideroxylon_spinosum

Wydrukuj tę wiadomość


Napisane przez: Krystyna
04-10-2011, 23:54
Forum: Drzewa, krzewy, pnącza
- Odpowiedzi (10)

   
Baobab, palczara (Adansonia L. )
– rodzaj, do którego należy osiem gatunków potężnych, długowiecznych drzew liściastych.  
Gatunkiem typowym jest baobab afrykański (A. digitata) L.
Typową dla przedstawicieli rodzaju cechą jest zgrubiały pień.
Przy wysokości drzewa osiągającej 5-25 m wysokości (wyjątkowo do 30 m), pień osiąga 7 do 11 m średnicy.
Drzewa mogą osiągać sędziwy wiek, jednak drewno baobabu nie wykazuje cyklicznych słojów rocznych
– wiek poszczególnych drzew jest trudny do określenia.
Wszystkie gatunki występują na obszarach suchych i zrzucają liście w czasie pory suchej.    
Największe zróżnicowanie przedstawicieli rodzaju występuje na wyspie Madagaskar, gdzie spotyka się sześć gatunków baobabów.
Poza tym rośliny te rosną w północno-wschodniej, centralnej i południowej Afryce
oraz w północno-zachodniej Australii.

Baobaby magazynują wodę wewnątrz pękatego pnia (nawet 120 000 l) żeby przetrwać ostre susze
właściwe regionom występowania baobabów.
Rosną one w suchych strefach, zrzucając liście na czas pory suchej

Gatunki
Adansonia digitata L. – baobab afrykański, b. właściwy (Afryka)
Adansonia grandidieri Baill. – baobab Grandidiera (Madagascar)
Adansonia gregorii F.Muell. (syn. A. gibbosa (A.Cunn.) Guymer exD.A.Baum) – baobab australijski lub boab (Australia)
Adansonia madagascariensis Baill. – baobab madagaskarski (Madagaskar)
Adansonia perrieri Capuron – baobab Perriera (Madagaskar)
Adansonia rubrostipa Jumelle &Perrier (syn. A. fony Baill.) – baobab fony, fony (Madagaskar)
Adansonia suarezensis H.Perrier – baobab Suareza (Madagaskar)
Adansonia za Baill.– baobab za (Madagaskar)

Zastosowanie
Liście baobabu są jadalne, tak jak i nasiona, które można jeść na surowo lub po upieczeniu.
Obierkami owoców można karmić zwierzęta.
Pod względem zawartości wapnia baobab dwukrotnie przewyższa mleko.
W 100 gramach pulpy z baobabu znajduje się aż 300 mg witaminy C, prawie sześciokrotnie więcej niż w pomarańczach.
Biały miąższ owoców ma konsystencję sera, jest lekko sypki, dlatego nadaje się do produkcji batoników.
Olej z nasion baobabu jest półpłynny, złotożółty i delikatnie pachnie.
Prawie nie wysycha, co znacznie wydłuża czas przechowywania.
Komisja Europejska zaaprobowała owoce baobabu jako składnik batoników zbożowych i napojów.
Formalne zezwolenie było konieczne, ponieważ zgodnie z prawem europejskim, produkt spożywczy nie spożywany w Unii Europejskiej przed 1997 r. wymaga formalnego dopuszczenia do użytku
źródło
źródło

Wydrukuj tę wiadomość


Napisane przez: Krystyna
04-10-2011, 23:51
Forum: Drzewa, krzewy, pnącza
- Odpowiedzi (11)

   
Bez czarny (Sambucus nigra L.)
(rodzina: przewiertniowate Caprifoliaceae)
Inne zwyczajowe nazwy polskie: bez lekarski, bez apteczny, bez biały, bez pospolity holunder, bzowina, hyćka, hyczka.

Czarny bez to silnie rosnący, mocno się rozgałęziający, kilkumetrowej wysokości krzew.
Czasem przyjmuje nawet postać niewielkiego drzewa (rekordowe okazy sięgają 11 metrów).
Bzowa kora jest szara lub jasnobrunatna, spękana, z dobrze widocznymi przetchlinkami (dla niewtajemniczonych: przetchlinka to część korka okrywającego gałązkę, o luźno ułożonych komórkach, przez którą, dzięki systemowi przestworów międzykomórkowych, możliwa jest wymiana gazowa).
Rdzeń wewnątrz pędów jest gąbczasty i biały, a drewno jasne, zielonkawe lub białawe.
Pędy są ulistnione naprzeciwlegle, tzn. z każdego węzła wyrastają naprzeciw siebie dwa liście.
Liście osiągają ok. 30 cm długości, są nieparzysto pierzastozłożone, każdy składa się z pięciu listków (rzadko siedmiu), eliptycznych, długo zaostrzonych, o piłkowanym brzegu i pierzastym unerwieniu.
U nasady liścia i poszczególnych listków znajdują się buławkowate nektarniki wabiące głównie mrówki.
Roztarte liście mają charakterystyczny zapach.

Dziki bez kwitnie od maja do lipca, kwiaty ma białe lub lekko kremowe, o symetrii promienistej i silnie pachnące (co wrażliwsi twierdzą, że to nieprzyjemny, ‘duszący’ lub nawet ‘cuchnący’ zapach).
Kwiaty mają pięciopłatkową koronę o średnicy 6-9 mm, pięć pręcików i jeden trójkrotny słupek o 3-6 znamionach.
Kwiatostany o średnicy 15-20 cm są płaskimi (‘talerzowatymi’) baldachogronami, pozornie przypominającymi baldachy.
Owoce, dojrzewające na przełomie sierpnia i września, to zwisające na wiotkich szypułkach czarnofioletowe, podobne do jagód pestkowce o 3-6 nasionach.

Czarny bez występuje pospolicie w Europie i w Azji Mniejszej oraz na Kaukazie.
W Polsce spotkamy go w całym kraju, zarówno w wilgotnych i żyznych lasach – łęgach, buczynach i grądach, jak i na stanowiskach antropogenicznych – przy wysypiskach śmieci, na miedzach przy przenawożonych polach, zaniedbanych lub opuszczonych osiedlach, na rumowiskach, przy zabudowaniach itp
Rdzeń bzu czarnego wykorzystywany jest w technice mikroskopowej i zegarmistrzostwie.

Wydrukuj tę wiadomość

  Buk

Napisane przez: Krystyna
04-10-2011, 20:56
Forum: Drzewa, krzewy, pnącza
- Odpowiedzi (12)

   
Buk (Fagus L.)
– rodzaj drzew z rodziny bukowatych obejmujący 9–10 gatunków.
Występują one głównie w strefie umiarkowanej na półkuli północnej.
W Polsce występuje w stanie naturalnym tylko buk zwyczajny (Fagus sylvatica L.).              
Uprawianych jest kilka gatunków obcych i liczne odmiany ozdobne buka zwyczajnego.        
Gatunkiem typowym jest Fagus sylvatica L..
Drzewo o szerokiej, gęstej i nisko osadzonej koronie, dorastające do 30 m wysokości.        
Występuje w zachodniej i środkowej Europie, gdzie jest jednym z podstawowych drzew lasotwórczych.
Tworzy czyste drzewostany bukowe, tzw. buczyny lub rośnie w lasach mieszanych.
Stanowi także ważny element zdrzewień parkowych oraz w zieleni osiedlowej.

Gatunki:
Znanych jest ok. 10 gatunków buków w tym często spotykany w Polsce buk zwyczajny (fagus sylvatica) i jego przeróżne odmiany -purpurową, wycinaną czy zwisającą, a także gatunki spotykane w parkach czy arboretach:
buk wschodni (fagus orientalis),
buk amerykański (fagus grandifolia),
buk Englera (fagus engleriana)
buk japoński (fagus japonica).
buk zwyczajny, odmiana czerwonolistna

Zastosowanie
Drewno : wykorzystywane do produkcji instrumentów muzycznych, parkietu, mebli giętych itp.
Niegdyś używane na panewki w łożyskach ślizgowych. Pyły drewna bukowego są rakotwórcze
Z nasion produkuje się olej.
źródło
źródło
źródło
tutaj wykaz gatunków
Rezerwat przyrody Segiet

Wydrukuj tę wiadomość

  Cedr

Napisane przez: Krystyna
04-10-2011, 19:55
Forum: Drzewa, krzewy, pnącza
- Odpowiedzi (7)

   
Cedr (Cedrus Belon ex Trew, 1757)
Rodzaj długowiecznych (do 500 lat) drzew z rodziny sosnowatych.
Cedry występują w rejonach górskich Azji i Afryki Północnej.
Ich pierwotny areał to Himalaje i region śródziemnomorski.
Rosną na wysokościach 1500-3200 m n.p.m. w Himalajach i 1000-2200 m w basenie Morza Śródziemnego.
W przeszłości lasy cedrowe bujnie porastały europejskie obszary basenu Morza Śródziemnego.
Jednak wraz z rozwojem rolnictwa następowała ich degradacja i przekształcanie tych terenów na pastwiska dla owiec i kóz.
Obecnie dąży się do odrodzenia tych zbiorowisk leśnych, co niejednokrotnie okazuje się niemożliwe.
Cedr libański (Cedrus libani)
 Okazałe drzewa iglaste osiągające wysokość do 40 m, wyjątkowo do 60 m.
Gałęzie mają szerokie i rozłożyste.
Igły osiągają długość 8-60 mm, wiecznie zielone.  
Szyszki są cylindryczne mają długość od 10 cm do 13 cm.

Wyróżnia się pięć taksonów w tym rodzaju, klasyfikowanych w zależności od podejścia do 4 lub 2 gatunków.
*cedr himalajski (Cedrus deodara (Roxburgh) G. Don) - rośnie w Himalajach , od Afganistanu aż po Nepal . Nadal dostarcza cennego drewna. Jest to gatunek najbardziej rozpowszechniony. Igły długości 25-60 mm.
*cedr libański (Cedrus libani A. Richard) - igły długości 8-25 mm.
*cedr libański typowy (Cedrus libani A. Richard var. libani A. Richard) - najbardziej znany, występuje w górach Libanu , zachodniej Syrii i w południowo-centralnej Turcji . Uważany jest za narodowe drzewo Libanu. Umieszczony jest na jego fladze państwowej oraz godle. Igły ciemnozielone do niebieskozielonych o długości 10-25 mm.
*Cedrus libani var. stenocoma (Schwarz) Davis - góry południowo-zachodniej Turcji. Igły niebieskozielone, długości 8-25 mm.
*cedr cypryjski (Cedrus libani A. Richard var. brevifolia (Hooker f.) Henry, lub Cedrus brevifolia (Hooker f.) Henry) - najmniej znany, jest niższy niż inne cedry. Przez niektórych uważany za odrębny gatunek. Igły długości 8-20 mm.
*cedr atlaski (Cedrus libani A. Richard var. atlantica (Endlicher) Manetti ex Carriere, lub Cedrus atlantica (Endlicher) Manetti ex Carriere) - występuje na terenie Maroka i Algierii (w górach Atlas ). Igły ciemnozielone do niebieskozielonych, długości 10-25 mm.

Zastosowanie
Drewno cedrowe używane było do budowy statków, w meblarstwie oraz w budownictwie.
Służyło m.in. do budowy Pierwszej Świątyni Jerozolimskiej z X w p.n.e. i Świątyni Artemidy w Efezie (jednego z siedmiu cudów świata) z VI w p.n.e.
Na skutek prowadzonej intensywnej eksploatacji gatunki te zostały bardzo wyniszczone, w wyniku czego w wielu krajach znalazły się pod ochroną.
Drewno cedrowe stosuje się także na fornir, sklejkę, płyty wiórowe i pilśniowe, na deski i parkiet, na meble, do zabudowy wewnętrznej i zewnętrznej, na ramy, drzwi, okna.
Dobre jest do toczenia i rzeźbienia, na pudełka do cygar, na ołówki, listwy, łódki sportowe i instrumenty muzyczne.  
Wykonuje się z niego również humidory.

Roślina ozdobna: cedry są często uprawiane jako drzewa ozdobne w krajach o łagodnym klimacie.
W Polsce największy cedr libański (wysokość 21 m, obwód pnia 0,6 m) rośnie  w Arboretum w Wojsławicach, zasadzony w 1965

Ciekawostki
Oferowany w handlu tzw. olej cedrowy pozyskiwany z tzw. "cedrowych orzeszków" tzw. "cedru syberyjskiego" w istocie nic z cedrami nie ma wspólnego.
Jest to olej wytwarzany z nasion limby syberyjskiej (w języku rosyjskim nazywanej popularnie kедр сибирский).
warto poczytać...

Wydrukuj tę wiadomość


Napisane przez: Krystyna
04-10-2011, 19:42
Forum: Drzewa, krzewy, pnącza
- Odpowiedzi (7)

   
Chinowiec, chinowe drzewo (Cinchona)
(błędnie: drzewo chininowe)) (Cinchona L.)
rodzaj z rodziny marzanowatych (Rubiaceae Juss.)
- obejmujące ponad 40 - 60 gatunków, występujących w stanie dzikim w Andach.
Obecnie uprawiana w strefie międzyzwrotnikowej m.in. w takich krajach jak: Cejlon, Jawa, Jamajka
(Góry Niebieskie).  
W tkankach chinowca znajduje się alkaloid chinina, cenny lek przeciwmalaryczny (przeciwgorączkowy).
Surowcem jest kora, zawierająca od 1 do ok. 10% chininy.

Początkowo zbierano ją ze stanu dzikiego, co przyczyniło się do znacznego wytępienia chinowca.
W XIX w. założono wielkie plantacje w obszarach przyrównikowych, głównie w Azji.            
Obecnie 90% produkcji chininy pochodzi z Indonezji.

Po odkryciu chemicznych środków przeciwmalarycznych zapotrzebowanie na chininę przejściowo spadło, lecz obecnie ponownie wzrasta, w związku ze spadkiem skuteczności niektórych leków lub ich szkodliwym działaniem ubocznym, a także gwałtownym wzrostem zachorowań na malarię wskutek uodpornienia się komarów przenoszących tę chorobę na insektycydy.

Gatunki (wybór)
Cinchona officinalis L. – chinowiec lekarski
Cinchona succirubra Pav. – chinowiec soczystoczerwony
Cinchona calisaya Wedd.
Cinchona lancifolia Mutis
Cinchona micrantha Ruiz & Pav.
Cinchona pitayensis (Wedd.) Wedd.
Cinchona pubescens Vahl

Najczęściej uprawiane są:
chinowiec soczystoczerwony (Cinchoa succirubra),
chinowiec lekarski (Cinchoa officinalis)
i chinowiec legdera (Cinchoa ledgeriana).
źrodło
źródło
źródło
źródło
źródło

Wydrukuj tę wiadomość


Napisane przez: Krystyna
04-10-2011, 18:59
Forum: Drzewa, krzewy, pnącza
- Odpowiedzi (8)

   
Chlebowiec (Artocarpus J. R. Forst. & G. Forst.)
rodzaj roślin obejmujący około 40 gatunków z rodziny morwowatych.
Chlebowce pochodzą z tropikalnej Azji i dostarczają jadalnych owoców.
Wiecznie zielone drzewa podobne do figowców.
Kora, łodygi i liście po uszkodzeniu wydzielają sok mleczny
Kwiaty rozdzielnopłciowe, kwiaty żeńskie gęsto skupione na krótkich i mięsistych szypułkach.
Owoc mięsisty.

Gatunki (wybór)
Artocarpus heterophyllus - chlebowiec różnolistny, drzewo bochenkowe – o owocach do 30 kg wagi, uprawiany w Indiach i Indonezji.
 Artocarpus altilis - chlebowiec właściwy, drzewo chlebowe – o owocach do 5 kg wagi, uprawiany głównie w Polinezji i na Antylach.
Artocarpus blancoi (Elmer) Merr.
Artocarpus camansi Blanco
Artocarpus chama Buch.-Ham. •Artocarpus elasticus Reinw. ex Blume
Artocarpus gomezianus Wall. ex Trecul
Artocarpus hirsutus Lam.
Artocarpus hypargyreus Hance ex Benth.
Artocarpus integer (Thunb.) Merr.
Artocarpus lacucha Buch.-Ham.
Artocarpus mariannensis Trecul
Artocarpus odoratissimus Blanco
Artocarpus ovatus Blanco
Artocarpus rigidus Blume
Artocarpus tamaran Becc.
•Artocarpus tonkinensis A. Chev. ex Gagnep.
•Artocarpus venenosa Zoll. & Moritzi

Zastosowanie
Owoce chlebowca różnolistnego spożywa się przeważnie na surowo, a nasiona pieczone,    
zaś owoce i nasiona chlebowca właściwego po upieczeniu.
Drewno z drzewa chlebowca jest wykorzystywane do produkcji instrumentów muzycznych.
źródło

Wydrukuj tę wiadomość


Napisane przez: Krystyna
04-10-2011, 18:50
Forum: Drzewa, krzewy, pnącza
- Odpowiedzi (9)

[ATTACHMENT NOT FOUND]
Choina (Tsuga Carriere)- rodzaj iglastych drzew zimozielonych z rodziny sosnowatych, który obejmuje 9 gatunków.
Występuje w Ameryce Północnej i Azji.
Gatunki choiny:
choina kanadyjska (Tsuga canadensis) - występuje we wschodniej części Ameryki Północnej.
choina karolińska (Tsuga caroliniana) - występuje na wschodnich obszarach Stanów Zjednoczonych.
choina różnoigłowa (Tsuga diversifolia) - rośnie w Japonii.
choina zachodnia (Tsuga heterophylla) - pochodzi z zachodniej części Ameryki Północnej.
Tsuga chinensis
Tsuga dumosa
Tsuga forrestii
Tsuga mertensiana
Tsuga sieboldii
Zastosowanie
Drewno jest źródłem celulozy, zaś kora dostarcza garbników wykorzystywanych w przemyśle garbarskim.
Choiny są również sadzone jako drzewa ozdobne
źródło
tutaj można zobaczyć kolekcję szyszek rodzaju drzew iglastych Choina...

Wydrukuj tę wiadomość

  Cis

Napisane przez: Krystyna
03-10-2011, 23:39
Forum: Drzewa, krzewy, pnącza
- Odpowiedzi (20)

   
Taxus-Cis
Rodzaj roślin z rodziny Cisowatych-Taxaceae), których przedstawiciele występują w Europie, Azji, północnozachodniej Afryce oraz Ameryce Północnej.
Cisy należą do najbardziej długowiecznych drzew i krzewów iglastych potrafiących żyć nawet 1000 lat.
 Na gałązkach igły pozostają przez cały rok i są zawsze dekoracyjne, większość krzewów kwitnie, a latem pojawiają się czerwone owoce.
Niektóre gatunki rośliny są śmiertelnie trujące.
Gatunkiem typowym jest Taxus Bccata
Iglaste krzewy lub niewielkie drzewa mające ulistnienie zimotrwałe w postaci miękkich, płaskich, ciemnozielonych, od spodu jaśniejszych – igieł.
Drewno jest ciężkie, twarde, o kolorze czerwonobrunatnym i z tych względów poszukiwane jako surowiec snycerski i meblarski.

Obejmuje osiem gatunków (choć niekiedy uznaje się je za podgatunki jednego gatunku):
Taxus Baccata
Taxus Cuspidata Siebold & Zucc.
Taxus Brevifolia
Taxus Canadensis
Taxus Celebica
Taxus Floridana
Taxus Globosa
Taxus ×Media Rehder
Taxus Hunnewelliana
Taxus Wallichiana
źródło

Wydrukuj tę wiadomość


Napisane przez: Krystyna
03-10-2011, 22:22
Forum: Drzewa, krzewy, pnącza
- Odpowiedzi (11)

   
       
Cinnamomum Verum- Cynamonowiec Cejloński 
Gatunek drzewa należący do rodziny wawrzynowatych (Lauraceae).
Synonimy: Cinnamomum Xeylanicum Blume, Laurus L. Cinnamomum
Uprawiany głównie na Cejlonie, Wyspach Seszelskich, Mauritiusie

Roślina nieznana na stanowiskach naturalnych.
Drzewo osiągające 10-12 m rosnąc samoistnie.
W rzeczywistości egzemplarze uprawne nie przekraczają trzech metrów ze względu na ciągłe przycinanie trzyletnich pędów, z których uzyskuje się przyprawę.
Jego kora jest gruba, gładka, szarobrunatna, na przekroju czerwonawa.
Liście jajowate do jajowato lancetowatych, o długości około 18 cm, całobrzegie, skórzaste, błyszczące i zielone
Wonne, białożółte kwiaty, zebrane są w wiechy osadzone w kątach liści.
Owocem Cynamonowca jest niebieskawa, aromatyczna, jednonasienna jagoda.

Zastosowanie  
Sztuka kulinarna: roślina przyprawowa.
Przyprawą jest kora, którą pozyskuje się z pędów ciętych dwa razy w sezonie (maj i październik)      
Korę ze ściętych gałązek poddaje się krótkiej fermentacji i oczyszcza z korowiny zewnętrznej oraz wewnętrznych resztek łyka.
Powstałe paski kory są następnie suszone na słońcu.
W czasie tego procesu przybierają charakterystyczną żółtobrązową barwę i zwijają się z obu stron paska kory (cecha charakterystyczna dla gatunku) tworząc złączone dwie rurki, nazywane w handlu laskami.
źródło
http://www.youtube.com/watch?v=-C7xzO0yico"
https://www.youtube.com/watch?v=LAvtNB-pY70&t=9s

Wydrukuj tę wiadomość